матрылака́льны

(ад лац. mater, -tris = маці + лакальны);

м. шлюб — пашыраны пры матрыярхаце звычай пражывання мужа і жонкі ў абшчыне жонкі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

папыта́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

1. каго або у каго. Задаць каму-н. пытанне, каб даведацца пра што-н.

Папытайся ў яе пра здароўе маці.

2. чаго або у каго. Папрасіць дазволу на што-н., звярнуцца з якой-н. просьбай.

Папытаўся ў бацькі дазволу пайсці на каток.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ашчапе́рыць сов., разг. (крепко) обхвати́ть, (крепко) обня́ть;

дзіця́ ~рыла ма́ці за шы́ю — ребёнок обхвати́л (о́бнял) мать за ше́ю

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

засту́пніца ж. Vertéidigerin f -, -nen, Beschützerin f -, -nen, Fürsprecherin f -, -nen; Patrónin f -, -nen (часцей у дачыненні да маці Божай)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

мацяры́нства, ‑а, н.

1. Стан жанчыны-маці ў перыяд цяжарнасці, родаў і кармлення дзіцяці. Закон аб ахове мацярынства. // Стан, абавязкі і правы маці ў адносінах да дзяцей.

2. Пачуццё да дзяцей, уласцівае жанчыне-маці; уласцівае маці ўсведамленне кроўнай сувязі яе з дзецьмі. Я запомніў толькі .. [Машу], тую шчаслівую ўсмешку і вочы, поўныя гордай радасці мацярынства. Брыль. Смутак па мацярынству даўно парадзіў у Галі пагарду да жанчын, якія не жадаюць мець дзяцей. Марціновіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ма ’мама’ (Растарг., Сцяшк. Сл.) — слова з дзіцячай мовы, якое з’яўляецца скарачэннем ма́ма (гл.). Дарэдуплікацыйны стан (?). Параўн. ст.-інд. mā́ ’маці’, грэч. μᾶ, лац. mā ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ГЕ́ШАНЕК (Geschonneck) Эрвін

(н. 27.12.1906, Берлін),

нямецкі акцёр. З пач. 1930-х г. у т-ры «Фольксбюнэ». У 1933 эмігрыраваў, жыў у Польшчы, СССР, Чэхаславакіі. У 1939—45 вязень гітлераўскіх канцлагераў. У 1945—49 у т-ры «Камершпіле» (Гамбург), з 1949 — у «Берлінер ансамблі». Сярод роляў: Маці, Палкавы свяшчэннік, Мяснік («Пан Пунціла і яго слуга Маці», «Матухна Кураж і яе дзеці», «Маці» Б.Брэхта). З 1932 здымаўся ў кіно: «Куле Вампе», «Капітан з Кёльна», «Людзі з крыламі», «Голы сярод ваўкоў», «Лорд з Александэрплац», «Чалавек з «Кап-Аркона». Нац. прэміі ГДР 1954, 1960, 1961.

т. 5, с. 211

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

кле́нчыць, -чу, -чыш, -чыць; незак.

1. Станавіцца на калені.

2. перан. Настойліва прасіць, выпрошваць што-н.

Настойліва ўгаворваць, к. застацца.

|| зак. укле́нчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 1 знач.) і вы́кленчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 2 знач.).

Укленчыць перад абразамі.

Выкленчыць у маці грошай.

|| наз. кле́нчанне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

добразычлі́вец, ‑ліўца, м.

Той, хто прыхільна, спагадліва адносіцца да каго‑н. Вырастаючы са штонікаў і спаднічак, акуратна зацыраваных рукамі маці, мы не заўсёды разумеем, які шчыры добразычлівец, сябар нам маці. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

забедава́ць сов. загорева́ть; нача́ть сокруша́ться, нача́ть скорбе́ть, нача́ть се́товать, нача́ть сожале́ть;

ма́ці ~ва́ла па дзіця́ці — мать загорева́ла по ребёнку

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)