1. Прышрубаваць; закруціць. Прыкруціць гайку.// Прымацаваць да чаго‑н. з дапамогай шрубы, балта і пад. Клін патрэбна было пазам пакінуць на правую па ходу цягніка рэйку і прыкруціць балтамі.Краўчанка.
3. Закруціць трохі або тужэй; падкруціць. Прыкруціць кран.// Круцячы, пакручваючы (рычажок, ручку), зменшыць што‑н., збавіць сілу, моц чаго‑н. Прыкруціць кнот у лямпе. □ Андрэй запаліў вялікі калгасны ліхтар.., прыкруціў агонь — меншы не так патушыць вецер — і пайшоў на ферму.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бэ́лька, ‑і, ДМ ‑льцы; Рмн. ‑лек; ж.
Драўляны, жалезны або жалезабетонны брус, які ўмацаваны канцамі ў дзве процілеглыя сцяны або ўстоі і служыць падтрымкай насцілу (падлогі, столі і інш.). Спачатку першыя бэлькі працягнуліся над адным паверхам, потым яны леглі над другім, затым над трэцім.Мележ.Дваццацідвухметровы вежавы кран спрытна падаваў на апошні паверх бетонныя бэлькі і цяжкія, пліты і ўкладваў іх на месца.Грахоўскі.// Трама. — На бэльцы праснака кавалак, дастань ды з’еш з малаком, — заўважыла Ганна, увайшоўшы з Якавам.Лобан.У хаце гарэла лямпа-пяцілінейка, падвешаная да бэлькі над сталом.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкруці́ць, ‑кручу, ‑круціш, ‑круціць; зак., што.
1. Круцячы ў адваротны бок, раскручваючы, аддзяліць. Адкруціць дрот ад слупа.// Круцячы назад па разьбе, зняць; адшрубаваць. Адкруціць гайку.
2. Павярнуўшы ўбок, адкрыць. Адкруціць кран.
3. Круцячы, адарваць. Уладзік распрануўся, адкруціў з вянка цыбулі адну галоўку, набраў конаўкай вады, потым адрэзаў скібку хлеба і сеў за стол.Грамовіч.
4. Раскручваючы, разгарнуць, раскрыць. [Несцер:] — Адкруціла, разгарнула [жанчына] паперку ды як закрычыць і — у непрытомнасць.Кулакоўскі.
5. Прапрацаваць пэўны час, круцячы што‑н.
•••
Адкруціць галаву — бязлітасна пакараць; расправіцца (у сэнсе пагрозы).
Адкруціць вушы — не вельмі строга пакараць, накруціўшы вушы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
bezpieczeństwo
bezpieczeństw|o
н. бяспека, бяспечнасць;
hamulec ~a — стоп-кран;
władze ~a — органы дзяржаўнай бяспекі;
Rada ~a ONZ — Савет Бяспекі ААН;
system ~a zbiorowego — сістэма калектыўнай бяспекі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
3.перан., каго (што). Перамагчы, скарыць, узяць верх над кім-н.
С. ворага.
4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., каго (што). Адолець, авалодаць (пра хваробу).
Дзядулю скруціў раматус.
На тым тыдні так скруціла (безас.), што не магла павярнуцца.
5.перан., што. Не вярнуць доўг, не аддаць належнае; не выканаць абяцанага.
С. пазычаныя грошы.
Узяла кош і скруціла, не вярнула.
С. вяселле.
6.што. Зняць што-н., круцячы.
С. гайку.
7.што. Доўга або неасцярожна круцячы, прывесці ў непрыгоднасць.
Так можна кран с.
8.перан., што. Сапсаваць (жыццё, лёс і пад.) каму-н.
Ты мне жыццё скруціў.
|| незак.скру́чваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз.скру́чванне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
zakręcić
зак.
1. закруціць;
zakręcić kurek (kran) — закруціць кран;
2. закруціць; пакруціць; павярнуць;
zakręcić głową — пакруціць галавой;
zakręcić na prawo — павярнуць направа;
3. завіць;
zakręcić włosy — завіць валасы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
адкруці́цца, ‑кручуся, ‑круцішся, ‑круціцца; зак.
1.(1і2ас.неўжыв.). Раскруціўшыся, аддзяліцца. Вось адзін сноп .. стаў разлазіцца, аб’язджаць, пэўна перавясла было нямецкае ці адкруцілася.Мележ.// Адшрубавацца. Шруба адкруцілася.
3.(1і2ас.неўжыв.). Зламацца, адарвацца ад пакручвання ў розныя бакі; перакруціцца. Спелая макаўка лёгка адкруцілася.
4. Кончыць круціцца, адкружыцца. Адкруціліся пары ў вальсе.
5.Разм. Ухіліцца, вызваліцца ад чаго‑н. з дапамогай выдумак, хітрыкаў; пазбегнуць чаго‑н. Пасля таго, як.. [факір] зразумеў, што адкруціцца ніяк не выпадзе, ён шмат што нам расказаў.Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
es kräht kein ~ danách — разм. пра гэ́та ўсе даўно́ і ду́маць не ду́маюць; гэ́тым ужо ніхто́ не ціка́віцца
~ im Kórb sein — быць адны́м мужчы́нам у жано́чай кампані́і
II
m -(e)s, Hähne
1) кран (водаправодны)
den ~ áufdrehen [zúdrehen] — адкруці́ць [закруці́ць] кран
2) куро́к
den ~ spánnen — узве́сці куро́к
den ~ ábdrücken — спусці́ць куро́к
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ра́кавіна, ‑ы, ж.
1. Вонкавае шкілетнае ўтварэнне беспазваночных жывёл у выглядзе вітай, авальнай або створкавай каробкі. Калі ў ракавіну цёмную жамчужніцы Упадзе пясчынка хоць адна, — Жэмчугам патроху робіцца яна!Багдановіч.
2. Назва розных прадметаў, якія сваім знешнім выглядам, формай нагадваюць ракавіну (у 1 знач.). У ракавіне летняй сцэны парку пачалі збірацца музыканты з трубамі.Сабаленка./ Пра некаторыя органы і часткі цела такой формы. Вушная ракавіна. Насавая ракавіна. Ракавіна капыта.
3. Кухоннае або туалетнае прыстасаванне ў выглядзе міскі са злівам пад водаправодным кранам. Тут, у кухні, .. [жанчына] адкрывае кран над белай ракавінай умывальніка.Мікуліч.
4.Спец. Пустата ў метале, бетоне, гіпсе і пад., утвораная пры пераходзе рэчыва з вадкага стану ў цвёрды. Усадачная ракавіна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1.(1і2ас.неўжыв.). Завіцца (пра валасы). Валасы закруціліся.//Разм. Загнуцца, завярнуцца. А якая чарга за білетамі была! Уздоўж сцяны два разы закруцілася.Васілевіч.
2.(1і2ас.неўжыв.). Абматацца, абвіцца вакол чаго‑н. Лейцы закруціліся за кола.
3. Абматаць, абгарнуць сябе чым‑н. Андрэй адышоў ад гурту, закруціўся ў кажух і лёг каля мяжы.Чарнышэвіч.
4.(1і2ас.неўжыв.). Круцячыся, зашрубавацца, дайсці да патрэбнага месца, да канца. Гайка закруцілася. Кран закруціўся.
5.Разм. Стаміцца, змучыцца ад розных клопатаў. — А што ты да нас не прыходзіш? — Справы, закруціўся.Гурскі.
•••
Галава закруціласягл. галава.
Закруцілася ў галаве — тое, што і закружылася ў галаве (гл. закружыцца).