Балебу́шачкі ’варэнікі з мясам’ (Мат. Гродз.), балэбу́шачка ’варэнік з мясам’ (Сцяшк. МГ). Таго ж паходжання, што і бала́буха, бала́бу́шка (гл.), г. зн. ад асновы балаб‑, якая часта выступае ў назвах круглых прадметаў і яды з цеста. Змена формы балаб‑ > балеб‑, мабыць, з’яўляецца вынікам дысіміляцыі (а — а > а — е).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БІЯЦЫ́КЛ
(ад бія... + цыкл),
1) самы вял. экалагічны падраздзел біясферы. Вылучаюць біяцыклы: суша, акіян і кантынентальныя вадаёмы. Кожны біяцыкл падзяляецца на біяхоры (сукупнасць падобных біятопаў); напр., біятопы пясчаных, гліністых, камяністых пустыняў аб’ядноўваюцца ў біяхор пустыняў, які разам з біяхорамі лясоў, стэпаў і інш. складае біяцыкл сушы.
2) Заканамерная змена фазаў або стадый развіцця арганізма.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АКАМАДА́ЦЫЯў біялогіі і медыцыне,
тэрмін, блізкі да адаптацыі. Акамадацыя вока — прыстасаванне яго да выразнага бачання прадметаў, што знаходзяцца на рознай адлегласці; акамадацыя фізіялагічная ўзбудлівых тканак (мышачнай і нервовай) — прыстасаванне да дзеяння раздражняльніка, якое павольна нарастае па сіле; акамадацыя гісталагічная тканак — змена формы і суадносін тканкавых элементаў (клетак) у працэсе прыстасавання да зменлівых умоў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гетэрато́пія
(ад гетэра- + гр. topos = месца)
змена месца фарміравання органа ў жывёл у працэсе іх індывідуальнага развіцця (напр. зубоў на паднябенні).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
камбія́льны
(ад н.-лац. cambium = абмен, змена)
абменны, зменны;
к-ыя клеткі — клеткі, якія пастаянна абнаўляюць тканку ў чалавека і жывёл.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фотатрапі́зм
(ад фота- + трапізмы)
змена напрамку росту органаў раслін у адносінах да святла, якое падае з аднаго боку (гл. таксама геліятрапізм).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Перакрой: перакрой малады ’месяц у другой квадры’, перакру́й маладзіка ’тс’ (капыл., лоеў., ЛА, 2), укр.перекрій ’тс’, рус.перекрой, ’змена фазы месяца; пачатак сходных дзён пасля поўні; поўня’, стараж.-рус.перекрой ’пачатак сходных дзён пасля поўні’ (1282 г.). Усходнеславянскае ўтварэнне, што ўзыходзіць да прасл.*per‑krojiti ’перакроіць’, гл. кро́іць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паваро́т, ‑у, М ‑роце, м.
1.Дзеяннепаводледзеясл. паварочваць — павярнуць (у 1, 3–6 знач.) і паварочвацца (у 1 знач.) — павярнуцца (у 1, 2 знач.). // Поза, у якой знаходзіцца цела або частка цела. [На фотакартках] са сцяны, у розных паваротах, паглядалі прыгожыя маладыя твары.Ракітны.// Пераход ад адной пары года да другой. У леце пачыналася ўжо тая ледзь значная змена, той паварот часу, калі жыццё прыроды ідзе на спад.Колас.
2. Месца, дзе дарога, рака, вуліца і пад. паварочвае, адхіляецца ўбок. Выйсці з-за павароту. □ Праз колькі хвілін параход схаваўся за паваротам ракі.Краўчанка.Машына рванулася ўперад і знікла за паваротам.Чарнышэвіч.
3.перан. Поўная змена ў развіцці, у становішчы, у ходзе чаго‑н. Паварот у жыцці. Паварот падзей. Паварот размовы. □ Варвара і разгубілася і абрадавалася адначасова ад такога нечаканага павароту справы.Васілевіч.
•••
Ад варот паварот — катэгарычная адмова на чыю‑н. просьбу, зварот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Náchwuchs
m -es
1) маладня́к (аб лесе, аб жывёле)
2) падраста́ючае пакале́нне, зме́на
3) спарт. маладзёжная кама́нда
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Schwénkung
f -, -en
1) разма́хванне
2) паваро́т, зме́на накіру́нку
3) вайск., спарт. захо́д плячо́м (пры павароце строя)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)