Раз’яш́чыць ’расчыніць (пра дзверы)’ (Ян.), ’расчыніць насцеж’ (Жыв. сл.), разья́шчыць ’расчыніць (дзверы, акно)’ (З нар. сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне цьмянага паходжання. Магчыма, роднаснае да яшчык (гл.), параўн. больш ранняе польск. дыял. jaszcz ’пасудзіна, выдзяўбаная з дрэва’ (адносна яго гл. Саднік-Айцэтмюлер, 1, 33; Банькоўскі, 1, 577), што, аднак, не тлумачыць семантыку слова. Семантычна бліжэй н.-луж. jašk ’адтуліна ў жаку’, што ўзводзіцца да прасл. *askъ (Трубачоў, ЭССЯ, 1, 81), якія таксама не маюць надзейнай этымалогіі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

не́хта, не́кага, не́каму, не́кага, не́кім, аб не́кім, займ. неазнач.

1. Невядома хто, нейкі чалавек.

Н. стукаў у дзверы.

2. Якісьці мала каму вядомы чалавек (у спалучэнні з прозвішчам, імем).

Н.

Іваноў.

3. Які-н. чалавек, усё роўна хто; хто-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

балко́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Пляцоўка з поручнямі, прыбудаваная знадворку да сцяны дома.

Адпачываць на балконе.

2. Сярэдні або верхні ярус у тэатры.

|| памянш. балко́нчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).

|| прым. балко́нны, -ая, -ае.

Балконныя дзверы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

увахо́д, -а і -у, М -дзе, м.

1. -у, гл. увайсці.

2. -а, мн. -ы, -аў. Месца, праз якое ўваходзяць куды-н.

У. у пячору.

|| прым. увахо́дны, -ая, -ае.

Уваходныя дзверы.

У. білет (які дае права на ўваход куды-н.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

забарыкадава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., што.

Закрыць праход, праезд і пад., пабудаваўшы барыкаду. Забарыкадаваць вуліцу. Забарыкадаваць дзверы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

загру́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пачаць грукаць. // Грукнуць некалькі разоў запар. У сенцах загрукалі, адчыніліся дзверы. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

герметы́чны, ‑ая, ‑ае.

Які наглуха забываецца і зусім не прапускае вадкасці і газу. Герметычная печ. Герметычныя дзверы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

анфіла́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Доўгі рад пакояў, у якіх дзверы размешчаны па адной прамой лініі.

[Фр. enfilade.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няшчы́льны, ‑ая, ‑ае.

Такі, у якім састаўныя часткі не цесна прылятаюць адна да другой; рэдкі. Няшчыльныя дзверы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазахле́ўю, прысл.

Абл. За хлявамі. Мірон вышмыгнуў непрыкметна за дзверы і зноў агародамі, пазахлеўю, падаўся дахаты. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)