дзеравяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
1. Набываць цвёрдасць, уласцівую дрэву. Прышчэпленыя сцяблочкі аднагадовых раслін зелянелі, дзеравянелі, цвілі. Дубоўка.
2. перан. Страчваць адчувальнасць, нямець. Была ўжо няранняя восень, вільготны вятрыска праймаў навылёт, губы дзеравянелі. Лобан. [Палоннік] адчуў смяротную пакуту ў нагах. Яны дзеравянелі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабялі́цца, ‑бялюся, ‑белішся, ‑беліцца; зак.
1. Пакрыць сабе твар бяліламі.
2. Стаць, зрабіцца белым у выніку спецыяльнай апрацоўкі. Сцены добра пабяліліся. // Пакрыцца чым‑н. белым. Пабяліліся кусты, пабяліліся масты, пабяліліся пянькі, прытупіліся канькі. Шушкевіч. Гімнасцёрка пабеліцца потам салёным, губы высушыць горкая смага... Гаўрусёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падма́зацца, ‑мажуся, ‑мажашся, ‑мажацца; зак.
Разм.
1. Падфарбаваць, падмазаць сабе губы, шчокі.
2. перан.; да каго-чаго. Увайсці ў ласку ліслівасцю; паддобрыцца, падлізацца. [Сцяпан:] [Быкоўскі] яшчэ толькі збіраецца падмазацца да нашай Паўлінкі; ну, а каб слізчэй усё пайшло, дык перш мяне ён падмазаў. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падця́ць, падатну, падатнеш, падатне; падатнём, падатняце; зак., што.
Разм.
1. Падагнуць пад сябе або прыціснуць да сябе (ногі, калені і пад.). Паспрабаваў [Васіль] падцяць пад сябе параненую нагу і не змог. Востры боль укалоў у самае сэрца. Сачанка. Спалохаліся ваўкі смелай дзяўчыны, падцялі хвасты ды падаліся ў гушчар. Якімовіч. // Шчыльна стуліць, сціснуць губы. — Эт, гаворыш абы-што, — Сцёпа пакрыўджана падцяў губы. — Я да цябе з адкрытым сэрцам, а ты — смяешся... Курто.
2. Адсячы, падрэзаць. Для яблыні загад сухі і строгі: Сысці з дарогі. Тупы тапор падцяў яе пад корань. Бічэль-Загнетава.
•••
Падцяць хвост — тое, што і падціснуць хвост (гл. падціснуць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запячы́ся
1. gebácken sein (спячыся); sich bräunen, gebräunt sein (падрумяніцца);
2. (пра кроў) gerínnen* vi (s);
3.:
гу́бы запячы́сялі́ся die Líppen sind áufgeplatzt [ríssig gewórden]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Зяўно́, зяўна́, зя́ўны, зя́ўні ’сківіца, рот’ (Сл. паўн.-зах.). Утворана з суфіксам ‑н‑ (як калена, руно, ст.-слав. стьгно) ад зеў (< зяваць), гл. Славен. адназоўнікавы дзеяслоў zẹ́vniti ’зяваць’ указвае на магчымасць, што ‑н‑ было яшчэ ў прасл. мове. Літ. žiànos ’жабры’, дыял. ’рот, губы’ — роднаснае ўтварэнне. Параўн. зеўра з суфіксам ‑р‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падмалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак.
1. што. Дадаць што-н. да малюнка.
П. вусы на партрэце.
2. што. Злёгку памаляваць.
П. вокны.
П. губы.
3. перан., каго-што. Паказаць у больш прыгожым, цікавым выглядзе, чым ёсць на самай справе; унесці ў выказванне штон., што яго ўпрыгожвае.
П. чые-н. заслугі.
П. рэчаіснасць у апавяданні.
|| незак. падмалёўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. падмалёўванне, -я, н. і падмалёўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ву́сы, -о́ў, адз. вус, ву́са, м.
1. Валасы над верхняй губой у мужчын.
Ён носіць в.
Адгадаваць в.
2. У жывёл: шчаціністыя валасы па баках верхняй губы.
Кот варушыць вусамі.
3. Тое, што і вусікі (у 2 і 3 знач.).
◊
І ў вус (сабе) не дзьме (разм.) — не турбуецца, не клапоціцца ні пра што.
Матаць (сабе) на вус што (разм.) — запамінаць з якой-н. мэтай, прымячаць.
Самі з вусамі (разм., жарт.) — не горшыя за іншых.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
губа́I ж Líppe f -, -n; Léfze f -, -n (y жывёл);
куса́ць губы sich (D) auf die Líppen béißen*;
надзьму́ць губы éinen Schmóllmund máchen; перан schmóllen vi (на каго-н mit D);
зае́чая губа́ мед Hásenscharte f -, -n;
◊ у яго малако́ на губа́х не абсо́хла er ist noch nicht trócken hínter den Óhren
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
нама́заць
1. beschmíeren vt; bestréichen* vt; (націраць) éinreiben*;
2. разм:
нама́заць гу́бы sich (D) die Líppen schmínken;
3. разм (неахайна напісаць, намаляваць) schmíeren vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)