разомкну́ть сов.
1. разамкну́ць;
разомкну́ть ток эл. разамкну́ць ток;
разомкну́ть ряды́ воен. разамкну́ць рады́;
2. (глаза) расплю́шчыць; (губы) растулі́ць;
3. (руку) разня́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сомкну́ть сов.
1. (соединить) самкну́ць, злучы́ць;
2. (глаза) сплю́шчыць, заплю́шчыць, мног. пазаплю́шчваць, зве́сці; (губы) стулі́ць; (о створчатых предметах) скла́сці, стулі́ць; см. смыка́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дых, ‑у, м.
Разм. Дыханне. Хацелася крыкнуць, але перахапіла дых і адно толькі варухнуліся губы, а слоў ніякіх не атрымалася. Сабаленка.
•••
Адным дыхам (духам) — за адзін раз, вельмі хутка.
Затаіць дых гл. затаіць.
Ні слыху, ні дыху гл. слых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пласкагу́бцы, ‑аў; адз. няма.
Абцугі, канцы ў якіх (губы) маюць плоскую ўнутраную паверхню. Тут можна было знайсці побач з пласкагубцамі і пукатай кантрольнай лямпачкай безліч ролікаў усякіх калібраў, скрутак ізаляцыйнай стужкі і іншых рэчаў, неабходных для бягучага рамонту. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыхапі́цца, ‑хопіцца; зак.
Разм.
1. Пашкодзіцца ад дзеяння чаго‑н. (марозу, агню і пад.).
2. Прымацавацца, прыклеіцца да чаго‑н. [Міхля] моцна прыціснула двума пальцамі да яго губы свежы кавалачак чорнай .. воўны. Так і трымала, пакуль не прыхапілася воўка. Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АЎСТРАЛО́ІДНАЯ РА́СА,
група антрапалагічных тыпаў карэннага насельніцтва Аўстраліі, Паўд. Азіі і Акіяніі, якія маюць агульнае паходжанне і пэўнае марфалагічнае падабенства. У прадстаўнікоў расы буры колер скуры, цёмныя хвалістыя валасы, развітое трацічнае валасяное покрыва, цёмныя вочы, шырокі нос, тоўстыя губы, чэрап прадаўгаваты, вузкі, памеры твару сярэднія з добра развітымі надброўнымі дугамі, рост высокі. Блізка да іх стаяць веды Цэйлона і негроіды Паўд.-Усх. Азіі.
Літ.:
Алексеев В.П. География человеческихирас. М., 1974.
А.І.Мікуліч.
т. 2, с. 97
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Сашчапу́ліваць ’стульваць (губы)’ (Юрч.). Рус. дыял. арл. сощепу́лить ’тс’. Відавочна, да шчапіць (гл.) з экспрэсіўным нарашчэннем ‑ул‑ (параўн. Смаль-Стоцкі, Приміт., 98 і наст.). Сюды ж і сашчалюпіць (рыба віз вады зябры то сышчалюпя, то рышчалюпя — Яшк., З жыцця) з метатэзай л і п.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сасмя́глы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і сасмаглы. Узрушаны Косця, з двара У скочыўшы хуценька ў дом, Сасмяглы, прыпаў да вядра, Напіўся сцюдзёнкі нагбом. Калачынскі. Аблізаўшы сасмяглыя, гаркаватыя губы, Лёдзя паспрабавала ўсміхнуцца. Карпаў. Сінія званочкі, сінія званкі Стаялі сасмяглыя, сонныя. Бураўкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сліня́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Такі, у якога з рота цячэ сліна. Слінявае дзіця. // Пакрыты слінай, мокры ад сліны. Слінявыя губы. Слінявы рот. / у груб., лаянк. выразах. Ганна гнеўна рванулася, з усяе сілы кулаком таўханула яго [незнаёмага] ў грудзі. — Адыдзі, чорт слінявы! Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абліза́ць, -ліжу́, -лі́жаш, -лі́жа; -ліжы́; -лі́заны; зак., каго-што.
1. Правесці языком па паверхні чаго-н.
А. губы.
2. Ачысціць каго-, што-н. лізаннем.
А. лыжку.
Кошка аблізала кацяня.
3. перан. Дакрануцца да чаго-н., прабегчы па чым-н. (пра агонь).
Языкі полымя аблізалі дровы ў коміне.
◊
Пальчыкі абліжаш — пра што-н. вельмі смачнае, прыемнае.
|| аднакр. аблізну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| незак. аблі́зваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)