Verbum

карчма́р, ‑а, м.

Чалавек, які трымае карчму; гаспадар карчмы. У свята карчма была заўсёды поўная. Карчмар паспяваў толькі запісваць, хто колькі бярэ.. напавер. Брыль. Яшчэ пры цару ў гэтай хаце была карчма і трымаў яе стары карчмар Евель Пінхасік. Сабаленка.

кватэ́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да кватэры (у 1 знач.). Кватэрная плата. Кватэрны гаспадар. Кватэрнае пытанне. // у знач. наз. кватэ́рныя, ‑ых. Грошы, якія выплачваюцца за найманне жылога памяшкання.

2. Звязаны з забеспячэннем войск памяшканнямі. Кватэрная часць. Кватэрнае размяшчэнне войск.

непрабу́дны, ‑ая, ‑ае.

Вельмі моцны, беспрабудны (пра сон). Напрацаваўшыся за дзень каля малатарні, гаспадар спаў непрабудным сном. Пальчэўскі. Гэта быў час, калі ўвесь горад спаў непрабудным сном. Шыловіч. / у перан. ужыв. Дрэмле папараць з густой крушынай Лясным, чароўным, непрабудным сном. Танк.

непракты́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які не разбіраецца ў практычных справах; пазбаўлены практычнасці. Непрактычны гаспадар. □ Рухі Пятра вуглаватыя, мітуслівыя і лёгка выдавалі яго як непрактычнага ў гаспадарчых справах інтэлігента. Ракітны.

2. Малапрыдатны да чаго‑н., нявыгадны па сваіх якасцях, выніках. Непрактычны спосаб.

прагудзе́ць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; ‑дзім, ‑дзіце; зак.

Разм. Тое, што і прагусці. Дзесьці далёка-далёка ледзь чутна прагудзеў паравоз. Лынькоў. Коней прывязалі да плота, і Хоміч, падзюбаўшы двума тоўстымі пальцамі ў шыбу, прагудзеў магічнае ў той час: — Эй, гаспадар, адчыні! Брыль.

прышэ́лец, ‑льца, м.

Прышлы, чужы, не тутэйшы чалавек. Тут [у Канадзе] вельмі многа былых прышэльцаў з усходняй Еўропы. Брыль. — Ого, без дакументаў! — мнагазначна сказаў малады, пільна разглядаючы пакрытыя рубцамі з яшчэ не загоенымі ранамі рукі прышэльца. Лупсякоў. Гаспадар падхапіўся, замітусіўся ля прышэльцаў. Навуменка.

ра́ніцай і раніцо́й, прысл.

У ранішні час, ранішняй парою. Раніцай .. [Тварыцкага] пабудзіў гаспадар. Чорны. Раніцай .. [Алёшка] валокся з санкамі на станцыю і адтуль цягнуў да казармаў цяжкія чамаданы. Брыль. А раніцой, яшчэ сонца не ўзышло — было яшчэ цёмна, пабудзіў Павел Міколку. Лынькоў.

со́рак, сарака, ліч. кольк.

Лік і лічба 40. Да сарака дадаць пяць. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 40. Гаспадар хаты быў чалавек год пад сорак. Чорны. Зараз у сталоўцы магло свабодна абедаць чалавек сорак. Колас.

•••

Нагаварыць сорак бочак арыштантаў гл. пагаварыць.

фарту́на, ‑ы, ж.

Кніжн.

1. Удача, поспех; шчаслівы лёс. Дземідзецкі адчуў, што фартуна, нарэшце, павярнулася да яго сваім тварам. Новікаў.

2. Уст. Багацце, маёмасць. Госці раз’ехаліся, і Казімір Рэклайціс, гаспадар бацькоўскай фартуны, стаў жыць адзін, праводзячы час з парабкамі. Пестрак.

[Лац. fortuna.]