пла́менный
1. уст. (ярко горящий, пылающий) палымя́ны, агні́сты;
пла́менный костёр палымя́нае во́гнішча;
2. перен. (жаркий, горячий) гара́чы;
пла́менное дыха́ние гара́чае дыха́нне;
3. перен. (пылкий, страстный) палымя́ны, па́лкі, гара́чы;
пла́менный трибу́н палымя́ны трыбу́н;
пла́менная любовь гара́чае (па́лкае) каха́нне;
пла́менный взгляд палымя́ны (па́лкі) по́зірк;
пла́менный приве́т гара́чае прывіта́нне;
4. (цвета пламени) палымя́ны, агні́сты;
пла́менный зака́т палымя́ны (агні́сты) за́хад со́нца;
5. пла́менная печь техн. по́лымная печ.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
По́рсткі ’хуткі, жвавы’ (ТСБМ, Некр.), гарачы, прыткі’ (слонім., Арх. Бяльк.), ’запальчывы’ (калінк., Мат. Гом.), ’які балюча рэагуе на заўвагі ці парады’ (докш., Янк. Мат.; Янк. 1, Шат., Ян.), ’наравісты (пра жывёлу)’ (чэрв., Сл. ПЗБ), по́рскі ’хуткі’ (Мат. Гом.). Хутчэй за ўсё, да порскаць (гл.) пад уплывам семантыкі ’незадаволена рэагаваць’; ’фыркаць’, што суадносіцца і са значэннем ’пырхаць’, параўн. літ. pùrst ’пырх’, укр. порски́й ’хуткі, жвавы (пра каня)’, порськи́й ’тс’, гл. ЕСУМ 4, 528.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́крак 1, сукра́к ’смольны корч са скручанымі слаямі’ (ст.-дар., Сл. ПЗБ; Нар. сл., ПСл, Сцяшк. Сл.; лельч., Жыв. сл.; ЛА, 5), ’цурка’ (Нар. Гом.), ’палена з мноствам сукоў’ (хойн., Арх. ГУ), сукра́к ’вузел на нітцы’ (Сл. Брэс.; пін., Шатал.; ЛА, 5), су́кырак ’скрутак, завіток, кучаравінка’ (Бяльк.). Гл. сукро, сукарак.
Сукра́к 2 ’лядзяш’ (люб., Сл. ПЗБ). Да папярэдняга, г. зн. ’скручаны’. Да семантыкі параўн. сукаць свечкі ’матаючы ў гарачы воск, рабіць свечкі’, гл. сукаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
hot1 [hɒt] adj.
1. гара́чы;
I am hot. Мне горача.
2. гара́чы, стра́сны;
a hot temper запа́льчывасць;
be hot on smth. ве́льмі захапля́цца чым-н.
3. гара́чы, напру́жаны;
a hot time гара́чыя дзянькі́;
a hot issue злабадзённае пыта́нне
4. све́жы, няда́ўна атры́маны (пра навіны);
a story that is hot off the press сенсацы́йнае паведамле́нне, то́лькі што надрукава́нае
5. во́стры, з пе́рцам; пяку́чы;
hot ointment пяку́чая мазь
6. я́ркі, рэ́зкі, крыклі́вы (пра колер);
hot yellow ядаві́та-жо́ўты
♦
get into hot water infml тра́піць у бяду́;
go/sell like hot cakes до́бра распрадава́цца;
be hot on smb.’s heels ісці́ сле́дам за кім-н.;
hot under the collar infml узвар’ява́ны, абу́раны, раз’ю́шаны;
not so/too hot не ве́льмі до́брай я́касці
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
temper1 [ˈtempə] n.
1. но́раў, хара́ктар;
He has a quick temper. Ён мае гарачы нораў.
2. настро́й; гумо́р;
fly/get into a temper раззлава́цца
♦
keep/lose one’s temper вало́даць сабо́й/выхо́дзіць з сябе́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
разгара́чаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад разгарачыць.
2. у знач. прым. Разагрэты (работай, хадой і пад.); гарачы. З зямлі патыхала вячэрнім спакоем, мокры мяшок з рыбаю прыемна студзіў разгарачаную спіну. Капыловіч. Хлопчык сцябаў і сцябаў разгарачанага каня, пакуль не паглыбіўся далёка ў лес. Курто. // перан. Узбуджаны, растрывожаны. Разгарачаная фантазія Дзічкоўскага зусім разгулялася. Алешка. // Які выяўляе ўзбуджанасць, растрывожанасць. — Прызямліліся, тата? — бліснуўшы разгарачанымі вачыма, спытаў Алег. Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сільвіні́т, ‑у, М ‑ніце, м.
1. Асадкавая горная парода, у склад якой уваходзяць сільвін, каменная соль і іншыя дамешкі. Скарбы мора збірала вякамі, Шліфавала яго, як граніт, — Цудадзейны гарачы камень, Соль жыцця, соль зямлі — сільвініт. Хведаровіч. Адшукалі ў глыбіні.. нафту, соль і сільвініты. Дубоўка.
2. Калійнае ўгнаенне, вырабленае з гэтай пароды. Да гэтага часу.. вазілі ў калгасы сільвініт — не зусім чыстую падкормку для пасеваў. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
gamy
[ˈgeɪmi]
adj.
1) з па́хам або́ сма́кам дзічы́ны, з душко́м
2) бага́ты на дзічы́ну
3) му́жны; по́ўны запа́лу; гара́чы
4) Sl. непрысто́йны, бры́дкі; салёны, саланава́ты (пра анэкдо́т)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
gorący
gorąc|y
гарачы; спякотны;
~e lato — спякотнае лета;
~y czas (okres) — гарачы час (перыяд);
złapać na ~ym uczynku разм. у хапку злавіць; злавіць на месцы злачынства;
w ~ej wodzie kąpany перан. у гарачага папа хрышчаны; у гарачай вадзе купаны; гарачая галава
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
чай, -ю, мн. (пры абазначэнні гатункаў) чаі́, чаёў, м.
1. Вечназялёная расліна (дрэва або куст) сямейства чайных, лісце якой выкарыстоўваецца для прыгатавання духмянага напою.
Плантацыі чаю.
Вырошчаваць ч.
2. Высушаныя і асобым спосабам апрацаваныя лісты гэтай расліны, на якіх настойваюць духмяны танізуючы напой.
Зялёны ч.
Заварыць ч.
Купіць пачак чаю.
3. Гарачы напой, настоены на лісці гэтай расліны.
Моцны ч.
Выпіць чаю.
4. Настой на травах, карэннях, кветках і пад., які выкарыстоўваецца пераважна як лекавы сродак.
Ліпавы ч.
Грудны ч.
5. Чаяпіцце, чаяванне.
Запрасіць на ч.
◊
На чай (даваць, браць; разм.) — узнагарода, звычайна грашовая, за дробныя паслугі (афіцыянту, швейцару); чаявыя.
|| прым. ча́йны, -ая, -ае.
Ч. куст.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)