стрыма́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Утрымаць сябе ад праяўлення якіх‑н. пачуццяў, ад здзяйснення якіх‑н. жаданняў. — А мужычкам і нядрэнна жывецца на свеце, — сказаў сваяк пана ляснічага, пазіраючы на сялян. — Кастусь, пачуўшы гэтыя словы, ледзь стрымаўся. С. Александровіч. Я хацеў агрызнуцца, але стрымаўся. Маці зла не жадае. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

схо́дцы, ‑аў; адз. няма.

Разм. Тое, што і сходы. Хвалюючыся і прыглядаючыся да ўсяго, як навічок, .. [Цімка] прайшоў па тэрыторыі будоўлі, па хісткіх сходцах узняўся на будынак. Карпаў. Ідуць па мармуровых сходцах булачніцы, разносчыкі газет, але і ў іх такі самы настрой, і ім гэтаксама, як мне, хочацца спаць. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

упрасі́ць, упрашу, упросіш, упросіць; зак., каго.

Настойліва просячы, угаварыць, пераканаць зрабіць што‑н., схіліць да чаго‑н. Нара не хацела ісці дамоў, але старая ўпрасіла яе пагаварыць з людзьмі. Дуброўскі. Колькі каштавала Шурку ўпрасіць Косціка ўзяць яго сёння з сабой у лес, — і вось ён нарэшце ідзе. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

упярэ́мешку, прысл.

У беспарадку, перамешана. Едзем мы са Стоўбцаў. Спачатку паказваецца возера, але млына не відаць, мабыць, яго ўжо няма тут. Пасля пацягнуўся малады хвойнік упярэмешку з рэдкімі старымі дрэвамі. С. Александровіч. Паступова багатая расліннасць збожжа пачынае саступаць месца мізарнейшай, пракідаюцца пескавыя глебы ўпярэмешку з вільготнымі паплавамі. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усто́яць, устою, устоіш, устоіць; зак.

Разм. Тое, што і устаяць. Але нельга было ўстояць перад спакусаю — пакупацца ў Нёмане. Колас. Ступаю на лёд. І не магу ўстояць: мае ногі коўзаюцца — адна ўлева, другая ўправа, і мяне як хто збівае на дол. Лупсякоў.

•••

Вада не ўстоіць на кім гл. вада.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

утаі́цца, утаюся, утоішся, утоіцца; зак. (часцей з адмоўем «не»).

Разм. Застацца невядомым для каго‑н. Праўда, утаіцца ад жонкі не ўдалося, але, ведаючы характар мужа, яна нічога не сказала яму. Васілёнак. Не ўтоішся з справай такою... І нікне Цімох. Баіцца ён сам прад сабою Прызнаць свой падвох. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фа́уна, ‑ы, ж.

Сукупнасць усіх відаў жывёл пэўнай мясцовасці ці пэўнага геалагічнага перыяду. Усурыйскія яноты з Белавежскай пушчы выстаўлены ў Гродзенскім заалагічным садзе ў якасці прадстаўнікоў не толькі далёкаўсходняй, але і мясцовай беларускай фауны. В. Вольскі. [Гарлахвацкі:] Зямныя нетры нямала хаваюць у сабе такіх астаткаў ранейшай флоры і фауны. Крапіва.

[Лац. Fauna.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

частко́вы, ‑ая, ‑ае.

Няпоўны, які датычыцца толькі часткі чаго‑н., распаўсюджаны толькі на частку каго‑, чаго‑н. Частковы рамонт. Частковае вызваленне ад падатку. □ На жаль, намеры [Багдановіча напісаць падручны] канчаткова здзейснены не былі. Але нават частковае іх здзяйсненне робіць гонар паэту. Лойка. Частковае падабенства.. прозвішчаў прыводзіла часам да вясёлых непаразуменняў. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эўфані́чны, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з эўфаніяй, заснаваны на прымяненні эўфаніі. Як у музычным творы чаргаванне аднатыпных гукаў творыць мелодыю, так і тут, у вершы, умелая інструментоўка не толькі памагае вобразнай канкрэтызацыі, але і стварае стойкую танальнасць, эўфанічную выразнасць мовы — тое, што характарызуе твор з боку яго музычнасці. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

auch

cj такса́ма, і

wenn ~ — хоць (бы) i

sowhl … als ~… — як…, так і…

wenn ~ — хоць (бы) i

wie dem ~ sei — як бы там ні было́

nicht nur…, sndern ~… — не то́лькі…, але́ i…

hne ~ zu frgen — на́ват не пыта́ючыся

und wenn ~ — i ўсё ж такі́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)