1. Што‑н. вельмі смачнае; улюбёная страва. Хатнія ласункі. □ Грыбы [госці], вядома, хвалілі, дый удаваліся яны такія, што маглі лічыцца ласункам.Лужанін.[Чайкі] то стралой узнімаюцца ўгору, то куляй ляцяць уніз за ласункамі, якія пасажыры кідаюць за борт.Філімонаў.
2.звычайнамн. (ласу́нкі, ‑аў). Салодкія кандытарскія вырабы і наогул усё смачнае; прысмакі. Танкісты пачалі дзецям соваць ласункі, хто галеты, хто цукар.Няхай.У парк рэдка хто заглядваў, і мядзведзям ужо не прыносілі ніякіх ласункаў.Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пальмі́ра
(ар. Palmira = назва старажытнасірыйскага горада)
1) паэтычная назва гарадоў, архітэктура якіх уражвае раскошай і манументальнасцю;
2) веералістая пальма, пашыраная ў трапічнай Азіі і Афрыцы; дае цукар, віно, спірт, воцат, паперу, драўніну;
3) адна з гарнітур друкарскіх шрыфтоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
па́чак, ‑чка, м.
1. Невялікі пакет чаго‑н. складзенага разам, спакаванага. Лена дастала з шафы дзве шклянкі, цукар і пачак пячэння.Ваданосаў.[Валодзька] збегаў у краму і купіў некалькі пачкаў солі.Гамолка.// Стосік звязаных або складзеных аднародных прадметаў. Паперкі зляжаліся, прысталі адна да другой. Нічыпар паклаў пачак на стол, акуратна расправіў кожную паперку.Асіпенка.Лазарук дастаў з-за пазухі пачак грошай.Кавалёў.
2. Карабок (запалак). Не паспеў я і аглянуцца, як нехта ўжо кінуў цэлы пачак падпаленых запалак у сярэдзіну сцірты.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цукро́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да цукру, з’яўляецца цукрам. Цукровая пудра.// Прыгатаваны з цукру або з цукрам. Цукровы сіроп. Цукровае пячэнне.// Які мае адносіны да вытворчасці цукру. Цукровая прамысловасць. Цукровы завод.
2. Які змяшчае ў сабе цукар; які выкарыстоўваецца для атрымання цукру. Цукровы гарох. Цукровая кукуруза.
3.перан. Які прыносіць асалоду, вельмі прыемны; залішне далікатны, саладжавы. — Эт, — кажа Лявоніха цукровым голасам, — жыву-гадуюся.Бядуля.
•••
Цукровая хваробагл. хвароба.
Цукровы дыябетгл. дыябет.
Цукровы трыснёггл. трыснёг.
Цукровыя буракігл. буракі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БЕ́РГІУС
(Bergius) Фрыдрых (11.10.1884, Гольдшмідэн, цяпер у межах Вроцлава, Польшча — 30.3.1949),
нямецкі хімік-тэхнолаг. Скончыў Брэслаўскі ун-т (1907). Працаваў ва ун-тах Берліна і Гановера. У 1910 на свае сродкі стварыў лабараторыю, у 1914 стаў прадпрымальнікам. З 1938 займаўся вытв. дзейнасцю ў канцэрне «І.Г.Фарбэніндустры». Распрацаваў метады высокага ціску ў хіміі і хім. тэхналогіі. Прапанаваў працэсы гідрагенізацыі вугалю і ператварэння цэлюлозы ў кармавы цукар, што забяспечыла Германію ў гады 2-й сусв. вайны жыццёва неабходнымі рэсурсамі. Нобелеўская прэмія 1931 (разам з К.Бошам).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
raw2[rɔ:]adj.
1. сыры́;
raw meat сыро́е мя́са;
raw water сыра́я, некіпячо́ная вада́
2. сыры́, неапрацава́ны (у розных знач.);
raw data неапрацава́ныя статыстычныя да́ныя;
raw material сыраві́на;
raw sugar нерафінава́ны цу́кар
3. зо́лкі; хало́дны і вільго́тны (пра надвор’е);
a raw foggy morning зо́лкая тума́нная ра́ніца;
A raw wind chilled him to the bone. Халодны вецер прадзімаў яго наскрозь.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ко́лкі1, ‑ая, ‑ае.
1. Які пры дотыку наносіць укол; калючы. Шарпае пад лёгкімі лапцікамі колкае і яшчэ поўнае соку іржышча.Гарэцкі.//перан. Які выклікае адчуванне, падобнае на адчуванне ўколу (пра вецер, снег, мароз, дождж і пад.). Часам падзьме вецер, і сухі колкі снег, як шрот, непрыемна б’е ў твар.Лупсякоў.Ударыў колкі і густы, Нібы іголкі, дождж.Броўка.
2.перан. З’едлівы, злосны. Раптам успомніліся.. колкія і пякучыя словы, якімі [цётка] не раз надзяляла Васіля.Кулакоўскі.
ко́лкі2, ‑ая, ‑ае.
Які лёгка колецца. Колкія дровы. Колкі цукар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пясо́к, ‑ску, м.
1. Горная парода, якая складаецца з асобных вельмі дробных часцінак кварцу або іншых цвёрдых мінералаў. Жоўты пясок.
2.пераважнамн. (пяскі́, ‑оў). Вялікія масівы, прасторы такой пароды. Пяскі пустыні.// Пра глебу з вялікай колькасцю такой пароды. Пачынаецца пясок, на ім без краю хвойны лес.Чорны.— На нашых пясках не скора разбагацееш, — дапамагаў гараваць старшыні Антось Жыгалка.Дуброўскі.
•••
Цукровы пясок — цукар у дробных крупінках, крышталіках у адрозненне ад рафінаду.
Пабудаваць на пяскугл. пабудаваць.
Пясок сыплеццазкаго — пра вельмі старога, нядужага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уве́сьзайм all, áller (álle fálles n, álle pl); ganz (цэлы); voll, sämtlich;
уве́сь дзень den gánzen Tag;
ва уве́сь го́лас aus vóllem Hálse;
цу́кар уве́сь ско́нчыўся der Zúcker ist álle;
усе́ сшы́ткі ско́нчыліся die Héfte sind álle
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
АФІНА́Ж
(ад франц. affinage ачыстка),
працэс атрымання высакародных металаў высокай чысціні шляхам ачысткі ад дамешкаў; адзін з відаў рафінавання металаў. Золата і серабро ачышчаюць электролізам (чысты метал асядае на катодзе); атрыманае золата мае пробу не ніжэй за 999,9. Плаціну і металы плацінавай групы ачышчаюць т.зв. «мокрым» спосабам: раствараюць у мінер. кіслотах і асаджаюць спец. рэагентамі (хлорысты амоній, аміяк, цукар). Афінаж золата робяць і «сухім» спосабам: расплаўляюць, насычаюць хлорам, хларыды невысакародных металаў выпарваюць, хларыды серабра ўсплываюць на паверхню. Проба золата 996,5, серабра, адноўленага з хларыдаў, 999.