стале́тнік, ‑у, м.
Разм. Тое, што і альяс. Піліп папраўляўся. Ужо хадзіў па хаце. Рана на шчацэ, старанна змазаная сокам сталегніку, зацягнулася. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
халадзёнка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
Абл. Халодная вада. А дзядзька Хрол, ужо абдаўшы халадзёнкаю сцены лазні, уздае поўнай конаўкаю на венікі. Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гато́вы, -ая, -ае; гато́ў, гато́ва.
1. да чаго і з інф. Які зрабіў усе неабходныя прыгатаванні.
Г. да ад’езду.
2. на што або з інф. Які схільны зрабіць што-н., з якім можа што-н. адбыцца.
Г. памагаць садзіць бульбу.
Бульба гатова зацвісці.
3. Канчаткова зроблены, годны для ўжывання, выкарыстання.
Абед г.
Гатовыя дэталі.
На ўсім гатовым (наз.).
4. толькі кар. ф., у знач. вык. Выражае канчатковы вынік якога-н. дзеяння або стану і ўжыв. ў знач.:
а) памёр, сканаў;
б) зусім п’яны (разм.).
Ужо гатоў!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
спрабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; незак. і зак.
1. незак., каго-што. Правяраць стан або якасць каго-, чаго-н., выпрабоўваць.
С. свае сілы.
С. голас.
2. незак., што. Каштаваць што-н., есці што-н. для вызначэння смаку.
С. суп.
3. незак. і (радзей) зак., з інф. Рабіць (зрабіць) спробу выканаць якія-н. дзеянні, здзейсніць што-н.
С. заснуць.
С. узлезці на дрэва.
4. незак. і (радзей) зак., што. Зведваць (зведаць) што-н.
Ён ужо не раз спрабаваў турму.
|| зак. паспрабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вы́манежыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго.
Разм. Строга выхаваць, прывучыць да парадку, дысцыпліны; вымуштраваць. Выманежыць дзяцей. □ Антон так ужо быў выманежыў сваіх хлопцаў. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́свеціць, ‑свеціць; зак.
Паказаўшыся адкуль‑н., пачаць свяціць; заззяць. Сонца высвецілася з-за хмар. □ Ужо і зоры высвецілі, а .. [Кастусь і Сымон] усё сядзелі і маўчалі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
высно́ва, ‑ы; Р мн. ‑сноў; ж.
Вывад, заключэнне. Зрабіць выснову. □ [Карызна] ужо дасканала праверыў свае .. адносіны, свае пачуцці да.. [жонкі] і зрабіў рашучую канчатковую выснову. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клы́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак., каго-што.
Абл. Камячыць, ціскаць; шкуматаць. [Нахлябіч] ужо маўчаў і клычыў зубамі саломіну. Чорны. Ён доўга клычыў зубамі паперу. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неважне́цкі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Не зусім добры. Дарога.. неважнецкая, на скорую руку праложана... Пальчэўскі. — Коні, калі казаць праўду, дык ужо і зусім неважнецкія. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непаўнале́цце, ‑я, н.
Узрост чалавека, які не дасягнуў паўналецця. Ранейшая, крыху несуразмерная танклявасць .. [Васіля], якая падчас залішне выразна падкрэслівала яго непаўналецце, ужо даўно знікла. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)