ірвану́цьірвану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак. і аднакр.
1.каго-што і без дап.Рэзка, моцна тузануць, пацягнуць. Познышаў ірвануў шнур. І ў той жа момант, ураз уздыбіўшы першыя вагоны, грукнуў выбух...Краўчанка.[Гарманіст] ірвануў раптам мяхі, урэзаў польку.Васілевіч.Сцюжа рванула дзверы сталовай, міргнула велізарная настольная лямпа.Мікуліч.// Схапіўшы зубамі, параніць, укусіць. Сабака рвануў за нагу.
2.Разм. Парывіста, рэзка скрануцца з месца, рэзкім рухам кінуцца куды‑н. Ірвануў паравоз, зашыпеў весела парай.Лынькоў.//Рэзка, моцна падзьмуць (пра вецер). Моцны вецер ірвануў з поля і абсыпаў .. [Міхаську] мяккім сняжком.Якімовіч.
3.каго-што. Падарваць, узарваць што‑н. з выбухам. — Зараз вось ірванём мост і пойдзем.Чыгрынаў.Выбухі рванулі зямлю.Шчарбатаў.//без дап. Раздацца, прагрымець. Праз тры — пяць мінут у агні затрапяталіся ружовыя языкі, а затым ірванулі выбухі.Мехаў.
4.Разм. Хутка і многа зрабіць. [Анішчук:] Не вельмі ты вясною рвануў.Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ры́ска ’зямельны ўчастак у 510 сотак’ (Выг.). Ад рэ́заць ’наразаць зямлю’. Гл. рэ́зка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
даліка́тнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Быць залішне далікатным; цырымоніцца. — Змяніўся [настрой] — і ўсё, — рэзка адказала Зоя. Яна не лічыла больш патрэбным далікатнічаць.Арабей.Дзіўныя людзі! Далікатнічаюць. Навошта? Сказалі б проста: пастарэў, Ігнат Макаравіч, цяжка табе, не ўпраўляешся ты часам...Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
rocket3[ˈrɒkɪt]v.
1.рэ́зка павялі́чвацца (пра цэны, праблемы і да т.п.)
2. ру́хацца ве́льмі ху́тка;
The train rocketed through the tunnel. Цягнік пранёсся праз тунэль.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
dürr
a
1) сухі́
mit dürren Wórten — су́ха, рэ́зка
2) худы́ (пра чалавека)
3) по́сны (пра глебу)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
астэ́нік
(гр. asthenikos = кволы, слабы)
1) чалавек, для якога характэрныя высокі рост, хударлявасць, доўгая шыя, выцягнуты чэрап, вузкі, рэзка акрэслены твар;
2) чалавек, які пакутуе ад астэніі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
бе́дленд
(англ. bad lands = літар. дрэнныя землі)
рэзка расчлянёны рэльеф пустынных і паўпустынных раёнаў з заблытанай сеткай яроў і вузкіх грабянёў, што робіць яго непрыгодным для земляробства.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Рэ́пнуць2 ’сказаць недарэчнае’ (Сцяшк. Сл.). Экспрэсіўнае развіццё значэння рэпнуць1 (гл.). Існуе цэлы шэраг слоў, асноўнае значэнне якіх ’ударыць’ пераходзіць у экспрэсіўнае ’сказаць недарэчнае’. Параўн. ля́пнуць ’рэзка, з шумам стукнуць’ > ’сказаць недарэчнае’, рус.бря́кнуць ’тс’, чэш.plesknouti, plácnouti ’пляснуць, стукнуць’ > ’прагаварыцца, ляпнуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГЕТЭРАГЕНЕ́З
(ад гетэра... + ...генез),
1) змена спосабаў размнажэння ў арганізмаў на працягу двух ці больш пакаленняў.
2) Раптоўнае ўзнікненне асобін, якія рэзка адрозніваюцца шэрагам прыкмет ад бацькоўскіх формаў. Адкрыццё гетэрагенезу ням. гістолагам Р.А.Кёлікерам (1864) і рус. вучоным С.І.Каржынскім (1899) дало пачатак мутацыйнай тэорыі.