targ, ~u

м.

1. рынак; базар; кірмаш; торг;

jechać na targ — ехаць на кірмаш (базар);

2. гандаль; торг;

dobić ~u — старгавацца;

3. ~i мн. кірмаш;

targ krajowe — нацыянальны кірмаш;

targ międzynarodowe — міжнародны кірмаш;

4. выручка; прыбытак; утаргоўка;

targ publiczny уст. аўкцыён;

krakowskim ~iem — з узаемнымі ўступкамі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

агу́льны

1. в разн. знач. о́бщий;

а. сход — о́бщее собра́ние;

~нае пра́віла — о́бщее пра́вило;

а. падраху́нак — о́бщий ито́г;

а. знаёмы — о́бщий знако́мый;

~ныя пыта́нні наву́кі — о́бщие вопро́сы нау́ки;

2. (касающийся всех подряд) огу́льный;

○ найбо́льшы а. дзе́льнік — мат. наибо́льший о́бщий дели́тель;

а. ры́нак — о́бщий ры́нок;

~ная адука́цыя — о́бщее образова́ние;

◊ ~нае ме́сца — о́бщее ме́сто;

знайсці́ ~ную мо́ву — найти́ о́бщий язы́к;

прыве́сці да ~нага назо́ўніка — привести́ к о́бщему знамена́телю;

у ~ных ры́сах — в о́бщих черта́х;

даво́дзіць да ~нага ве́дама — предава́ть гла́сности

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

выкіда́ць, выкі́дваць, вы́кінуць

1. hináuswerfen* vt, hináusschmeißen* vt (у напрамку ад таго, хто гаворыць); heráuswerfen*, heráusschmeißen* vt (у напрамку да таго, хто гаворыць), wégwerfen* vt;

выкіда́ць з вакна́ zum Fénster hináuswerfen*;

выкіда́ць за борт тс перан über Bord wérfen*;

2. разм (выпусціць у продаж) wérfen* vt;

выкіда́ць тава́ры на ры́нак Wáren auf den Markt wérfen*;

3. (выключыць, выкрасліць) stréichen* vt;

4. (выгнаць) hináusjagen vt;

выкіда́ць каго-н на ву́ліцу j-n auf die Stráße sétzen;

◊ выкіда́ць што-н з галавы́ sich etw. aus dem Kopf schlágen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

schwarz

a

1) чо́рны

~ auf weiß — чо́рным па бе́лым

es wúrde mir ~ vor den Áugen — у мяне́ пацямне́ла ў вача́х

2) чо́рны, бру́дны; перан. тc. цёмны

sich ~ máchen — забру́дзіцца, запля́кацца

3) пахму́рны, су́мны, чо́рны

ein ~er Tag — нешчаслі́вы дзень

4) чо́рны, нелега́льны

der ~e Markt — чо́рны ры́нак

~ málen — перан. малява́ць у чо́рных фа́рбах

5)

sich ~ ärgern — ве́льмі [на́дта] раззлава́цца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

szary

szar|y

1. шэры;

~e oczy — шэрыя вочы;

2. перан. звычайны; банальны; нецікавы; шэры, бясколерны;

~a godzina — змрок, прыцемак;

na ~ym końcu — у хвасце; на апошніх месцах;

~a eminencja — шэры кардынал;

~a strefa — чорны рынак;

~y papier — упаковачная папера;

~y sos — кісла-салодкі соус;

istota ~a анат. шэрае рэчыва

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

агу́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які ажыццяўляецца ўсімі, у якім усе ўдзельнічаюць. Агульная справа. □ — Хлопцы, дзяўчаты, давайце танцаваць! Агульныя танцы! — камандаваў Андрэй. Дуброўскі.

2. Які належыць усім (пэўнай групе, калектыву); калектыўны. Дубейка пахадзіў па парабках, гаворачы, што трэба заводзіць агульную гаспадарку. Скрыган. Калгасны свіран, ну, як сонца, Святлее беллю сваіх сцен. А паглядзіце на гуменца — Прад ім старыя гумны — тлен. Прасторна, светла ў ім, утульна. Зірнеш — каўказская гара. А колькі зложана дабра. То — ўсё калгасны скарб агульны. Колас. // Прызначаны для сумеснага карыстання. Агульная кухня. □ Было некалькі агульных пакояў, дзе ў вольны час’заўсёды шмат збіралася людзей. Чорны.

3. Які аб’ядноўвае ўсіх у якую‑н. групу, калектыў; сабраны ў адно цэлае. Агульны сход. Агульны збор.

4. Аднолькавы, уласцівы каму‑н. адначасова з іншым (іншымі); той самы для аднаго і другога (другіх). Агульная задача. Агульная мэта. □ Дзед Талаш палічыў сваім абавязкам не пакідаць Букрэя і партызан, і ён цвёрда пастанавіў падпарадкаваць свае асабістыя інтарэсы інтарэсам агульным. Колас. Доўга яшчэ не спалі ў зямлянцы, успаміналі даваенныя дні, колішнія сустрэчы, агульных знаёмых. Лынькоў. У Данусі і ў радысткі я знаходзіў штосьці агульнае. Карпюк. Розніца эпахальная! Але пры гэтай гістарычнай розніцы агульным паміж паэтамі [Міцкевічам і Купалам] было тое, што яны жылі інтарэсамі народа. Палітыка. / у знач. наз. агу́льнае, ‑ага, н. Шмат агульнага маюць яны [навелы] з фальклорнымі казкамі. Казека.

5. Які ахоплівае ўсіх і ўсё, пашыраецца на ўсіх і на ўсё навокал. Агульнае правіла. Агульныя недахопы. □ Так, бяда наша агульная, і выбрацца з яе нялёгка, — загаварыў адзін камандзір. Новікаў. Да агульнага страху за хлопцаў і да гордасці імі ўпляталася.. няўпэўненасць у тым, што і цяпер у іх нешта выйдзе. Брыль. // Які распаўсюджваецца на ўвесь арганізм. Агульная паўза сэрца.

6. Які не мае спецыяльнага прызначэння. Агульны вагон. Агульны стол. Агульная адукацыя. □ — Нічога, — сказала маці. — Набудзе ў ізалятары дзень, а потым у агульны цялятнік пусцім [цялушку]. Яна ж амаль здаровая ўжо. Даніленка.

7. Увесь, у поўным аб’ёме, сукупны. Агульны аб’ём вытворчасці. Агульная плошча пасеваў. □ Гэта быў напрамак галоўнага ўдару. Ад удачы тут залежаў агульны поспех аперацыі. Шамякін.

8. Які датычыцца асноў чаго‑н. Агульны курс матэматыкі.

9. Які ўспрымаецца ў цэлым, без уліку дэталей, дробязей. Агульнае ўражанне. Агульны ход падзей. Агульны план экспедыцыі. □ Было яшчэ невялікае дапаўненне да агульнага малюнка: некаторыя хаты стаялі з павыбіванымі вокнамі і знятымі з крукоў сенечнымі дзвярыма. Чорны. // Галоўны, вызначальны, асноўны. Агульная накіраванасць твора. Агульны напрамак дзейнасці.

10. Схематычны, павярхоўны, неканкрэтны. Агульныя распараджэнні. Агульныя апісанні. □ Надзя суцяшала як магла, але сама адчувала, што ўсе гэтыя суцяшэнні, супакаенні былі такімі агульнымі, такімі ўмоўнымі, што яна і сама ў іх не верыла. Лынькоў.

•••

Агульны рынак гл. рынак.

Агульнае месца гл. месца.

(Знайсці) агульную мову гл. мова.

Прывесці да агульнага назоўніка гл. прывесці.

У агульных рысах гл. рыса.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́пусціць

1. hináuslassen* vt (у напрамку ад таго, хто гаворыць); heráuslassen* vt (у напрамку да таго, хто гаворыць);

вы́пусціць з рук fállen lássen*; aus den Händen gléiten lássen* (тс перан)

2. фін (пазыку і г. д) in Úmlauf sétzen, emittíeren vt; áusgeben* vt;

вы́пусціць тава́ры на ры́нак Wáren auf den Markt bríngen*;

3. эк (даць прадукцыю) produzíeren vt; hérstellen vt; líefern vt; heráusbringen* vt;

4. (з навучальнай установы) das Ábgangszeugnis áusstellen (каго-н D);

вы́пусціць спецыялі́стаў Fáchleute áusbilden;

5. (вызваліць) fréilassen* аддз vt; auf fréien Fuß sétzen;

6. (выдаць) heráusgeben* vt;

вы́пусціць газе́ту die Zéitung heráusgeben*;

◊ вы́пусціць кіпцюры́ die Krállen zéigen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

АЗБЕ́СТАВАЯ ПРАМЫСЛО́ВАСЦЬ,

падгаліна прам-сці буд. матэрыялаў, аб’ядноўвае горнаабагачальныя камбінаты, якія ажыццяўляюць здабычу і вытв-сць таварнага азбесту.

Фарміраванне азбеставай прамысловасці пачалося ў канцы 19 — пач. 20 ст. (Італія, Канада), калі шырокае развіццё атрымала вытв-сць тэрмастойкіх азбеставых вырабаў і азбестацэментных буд. матэрыялаў. Сучасная азбеставая прамысловасць выпускае больш за 3 тыс. розных матэрыялаў і вырабаў. Асноўныя запасы азбесту сканцэнтраваны ў Канадзе і Расіі (па вытв-сці азбесту б. СССР займаў 1-е месца ў свеце). Агульныя запасы азбеставага валакна ацэньваюцца ў 123 млн. т (без б. сацыяліст. краін). Большая іх частка (88%) належыць прамыслова развітым краінам, пераважна Канадзе (77%, правінцыя Квебек). Вытв-сць азбеставага валакна ў свеце складае больш за 4 млн. т у год, у т. л. ў Канадзе і Рас. Федэрацыі каля 2 млн. т у кожнай. У Расіі азбеставая прамысловасць сканцэнтравана на камбінатах «Уралазбест», «Туваазбест», «Арэнбургазбест» і інш. Запасы разведаны на 28 радовішчах, пераважна на Сярэднім і Паўд. Урале і Пд Усх. Сібіры. Азбеставая прамысловасць развіта ў Казахстане, дзе пабудаваны камбінат «Кустанай-азбест» на базе Джэтыгарскага радовішча. Буйныя вытворцы азбесту таксама ПАР, Зімбабве, Італія, Аўстралія, ЗША, Кітай. Здабываюць азбест пераважна адкрытым спосабам (у кар’ерах), у невял. аб’ёмах — падземным. Абагачальныя ф-кі — высокамеханізаваныя і аўтаматызаваныя прадпрыемствы з абагачальным абсталяваннем і ўстаноўкамі ачысткі паветра сярэдняй магутнасцю 330 тыс. т азбесту за год. Буйнейшыя пастаўшчыкі азбеставага валакна на сусв. рынак — Канада, Расія, ПАР, Зімбабве. Гал. імпарцёры прадукцыі — ЗША, Японія, ФРГ, Францыя, Вялікабрытанія.

Л.І.Тулупава.

т. 1, с. 153

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

уну́траны

1. ínner; ínwendig (з унутранага боку); перан ínnerlich, éigentlich;

уну́траная хваро́ба ínnere Kránkheit;

уну́траная сакрэ́цыя фізіял ínnere Sekretión;

для уну́транага ўжыва́ння (пра лекі) ínnerlich ánzuwenden;

уну́траная даро́жка спарт Ínnenbahn f -, -en;

уну́траныя перажыва́нні ínneres Erlében;

уну́траны го́лас ínnere Stímme;

уну́траныя прычы́ны ínnere Gründe;

уну́траныя зако́ны развіцця́ die ínneren [immanénten] Entwícklungsgesetze;

уну́траны сэнс слоў der éigentliche Sinn der Wórte;

2. (у межах адной дзяржавы) ínnen, Bínnen-, Ínlands-;

уну́траная палі́тыка Ínnenpolitik f;

уну́траны га́ндаль камерц Bínnenhandel m -s;

уну́траны ры́нак эк Bínnenmarkt m -es, -märkte;

уну́траныя во́ды геагр Bínnengewässer pl;

уну́транае мо́ра геагр Bínnenmeer n -(e)s, -e;

міністэ́рства уну́траных спра́ў Ínnenministerium n -s, -ri¦en, Ministérium für ínnere Ángelegenheiten [Ínneres]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ме́ста

1. Стар. Частка горада, якая знаходзілася за сцяной замка.

2. Горад, мястэчка (Глуск. Янк. I, Жытк., Нясв., Пін. Булг. 196, Хоц. Бяльк.).

3. Рынак (Барыс. і Віц. пав. Шэйн 1886, Віц. і Маг. губ. Галатузаў 1852, Грыг. 1838—1840, л. 24, Жытк., Мсцісл. Бяльк.).

4. Любая прастора на зямлі; пункт (Ветк., Жытк., Мсцісл. Бяльк., Слаўг., Стол.). Тое ж ме́йсца (Мін.), ме́сца (Зах. Бел. Др.-Падб.), ме́сціна, мясці́на (Слаўг.).

5. Павятовы горад (Нас. АУ).

6. Прастол (Нас. АУ).

7. Час (Нас. АУ).

8. Яўрэйскае пасяленне, аселасць (Слаўг.).

□ вул. Ме́ста (частка вёскі Гіжэнка, дзе з 1849 да 1923 г. жыло яўрэйскае насельніцтва) Слаўг., Новае Места за Вострай Брамай — частка г. Нясвіжа за замкам.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)