паса́дка ж.
1. в разн. знач. поса́дка;
п. капу́сты — поса́дка капу́сты;
п. ў цягні́к — поса́дка в по́езд;
вы́мушаная п. — вы́нужденная поса́дка;
кавалеры́йская п. — кавалери́йская поса́дка;
2. тех. (то, что помещено куда-л. для обработки) са́дка;
○ мя́ккая п. — мя́гкая поса́дка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
обка́ткаI ж.
1. ука́чванне, -ння ср., абка́чванне, -ння ср., абле́пліванне, -ння ср., абсыпа́нне, -ння ср.;
2. раўнава́нне, -ння ср., уе́зджванне, -ння ср.; абабіва́нне, -ння ср.;
3. аб’е́зджванне, -ння ср.; см. обка́тыватьI 1—3;
4. (поезд, идущий пробным рейсом) абка́тка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чтоб и что́бы союз
1. каб;
тороплю́сь, что́бы успе́ть на по́езд спяша́юся, каб паспе́ць на цягні́к;
2. в знач. част. каб; бада́й, бада́й бы;
чтоб э́того бо́льше не́ было каб гэ́тага больш не было́;
чтоб ты ло́пнул! бран. каб (бада́й) ты ло́пнуў!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
саста́віць, ‑стаўлю, ‑ставіш, ‑ставіць; зак., што.
1. Паставіць поруч або ў адно месца. Саставіць вінтоўкі ў піраміду. □ Сажнуць сярпамі з жонкай жытні клін, Збяруць снапы, саставяць іх у бабкі. Корбан. Міхась туды [у куток пуні] саставіў старыя калоды. Б. Стральцоў. // Прыставіць, падставіць адно да другога. Умомант саставілі [хлопцы] адзін к аднаму сталы, як на вяселлі, і паселі наўкруга. Мурашка.
2. Атрымаць што‑н. цэлае, злучыўшы, змацаваўшы асобныя часткі. Саставіць поезд. □ [Гаварушка:] — Таксама навука — як разбіты гаршчок саставіць. Лобан. // Атрымаць (сумесь, раствор і пад.), перамяшаўшы якія‑н. рэчывы. Саставіць лякарства.
3. Зняць што‑н., пастаўленае наверх. Саставіць са стала на падлогу.
•••
Саставіць ураўненне — запісаць умову задачы ў выглядзе ўраўнення, якое змяшчае шукаемую велічыню.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ско́ры
1. в разн. знач. ско́рый;
с. цягні́к — ско́рый по́езд;
с. на распра́ву — ско́рый на распра́ву;
с. ад’е́зд — ско́рый отъе́зд;
2. (быстрый, проворный) пры́ткий;
ба́чыш, які́ с. — ишь, како́й пры́ткий;
◊ на ~рую руку́ — на ско́рую ру́ку;
с. на руку́ — ско́рый на́ руку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зру́шыць сов.
1. прям., перен. сдви́нуть, стро́нуть; смести́ть;
з. ка́мень — сдви́нуть (стро́нуть) ка́мень;
з. рабо́ту з мёртвага пу́нкта — сдви́нуть (стро́нуть) рабо́ту с мёртвой то́чки;
2. (начать двигаться) тро́нуться, тро́нуть;
цягні́к з гру́катам зру́шыў з ме́сца — по́езд со сту́ком тро́нулся с ме́ста;
◊ го́ры з. — го́ры свороти́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыбы́ць сов.
1. (прийти, приехать) прибы́ть;
цягні́к ~бы́ў своечасо́ва — по́езд при́был во́время;
2. (увеличиться) прибы́ть, приба́виться; (в весе — ещё) приба́вить;
вады́ ў рацэ́ ~было́ — безл. воды́ в реке́ при́было (приба́вилось);
◊ на́шага палку́ ~было́ — на́шего полку́ при́было;
ні прыбу́дзе, ні адбу́дзе — ни прибу́дет, ни убу́дет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
машы́на, ‑ы, ж.
1. Сукупнасць механізмаў, прызначаная для пераўтварэння энергіі, выканання пэўнай карыснай работы, збору, захоўвання і выкарыстання інфармацыі. Швейная машына. Сельскагаспадарчыя машыны. Вылічальная машына. // перан. Пра чалавека, які дзейнічае машынальна, бяздумна, як аўтамат. // перан. Аб чым‑н. складаным, што дзейнічае падобна механізму бесперабойна і дакладна; сістэма. Беларуская Савецкая Рэспубліка першай прыняла на сябе ўдар пачварнай ваеннай машыны гітлерызму. Клімковіч.
2. Транспартны сродак, які прыводзіцца ў рух пры дапамозе якога‑н. рухавіка. Да свірна пад’ехала машына, на яе пачалі грузіць мяхі. Шахавец. // Уст. Поезд, цягнік. Вось кончан лес, і Стоўбцы блізка. Туман на возера лёг нізка, Вада шумела каля млына, Свістала голасна машына. Колас.
•••
Як заведзеная машына — а) рытмічна, аднастайна, бесперапынна; б) механічна, не думаючы (рабіць што‑н.).
[Фр. machine ад лац. machina.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надысці́, надыду, надыдзеш, надыдзе; пр. надышоў, ‑шла, ‑шло; заг. надыдзі; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Настаць, пачацца, наблізіцца. Надышоў вечар. Надышло свята. Надышоў канец змены. □ Калі надышла залацістая восень, Рыгорку завялі ў школу. Колас.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ахапіць, авалодаць. Зноў надышоў страх. Галавач.
3. Разм. Прыйсці, з’явіцца куды‑н. Так і ляжалі, сцякалі крывёю маці і сын, пакуль не надышлі суседзі, не завезлі ў бальніцу. Арабей. // Прыбыць на месца прызначэння; быць дастаўленым. Поезд надышоў у час. □ [Следчы:] — Едзьце, сябры, зараз у Азярышча. Можа, за гэты час туды надышлі якія весткі. Пестрак. // Насунуцца, закрыць неба. Надышлі хмары.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разм. З’явіцца, узнікнуць (пра думкі, успаміны і пад.). Надышло рашэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аднаста́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Аднолькавы, нязменлівы на ўсім працягу. Тут была вялікая тэрыторыя, аднастайная сваёй прыродай. Чорны. Магло здацца, што ні моладзь, якая тут сабралася, нічога больш не ўмела скакаць, ні музыка — іграць, акрамя гэтай аднастайнай полькі. Лобан. Поезд ішоў сваёй аднастайнай хадою. Пестрак.
2. Які выяўляецца ў аднолькавым гучанні; манатонны. А яшчэ запомніўся мне аднастайны і роўны шум пушчы, што стаяла ўся ў красе асенняга золата. Краўчанка. Спачатку.. [Антонік] не мог разабраць ні аднаго слова, галасы зліваліся ў аднастайны гул. Мележ.
3. Аднародны паводле складу, будовы. Глеба з аднастайнай структурай.
4. Падобны адзін на адзін; зроблены на адзін узор. Тоўстым пластом лёг на саламяных стрэхах снег і, здаецца, яшчэ ніжэй прыгінае да зямлі старасвецкія будынкі, шэрыя, нізкія, аднастайныя. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)