струме́нь

1. Хуткі паток вады ў рацэ; бягучая вада (БРС). Тое ж струміна́ (Мін.).

2. Маленькія струменьчыкі вады; невялікія патокі (Палессе Серб. 1912, 99).

□ в. Струмень Віл., в. Струме́нь Карм.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

балацві́на́ Малое балотца; балоцістае месца; забалочаная нізіна сярод поля або ў лесе; лужына; вадасцёкавая яма (Слаўг.). Тое ж балаці́на́, балаця́нка, балацві́нка (Слаўг.), балаці́на (Глуск., Сал.), балаця́нка (Пар., Рэч., Усх. Палессе Талст.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

гра́дка

1. Баразна бульбы (Мсцісл. Юрч.).

2. Вузкая палоска ўзаранай зямлі (Кам.); вузкая і кароткая паласа ўскапанай зямлі на агародзе (Уш.).

3. Паласа высокай сенажаці (Стол.).

4. Прадаўгаватая мель (Палессе Талст.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

ГРАЧА́НІКАЎ Анатоль Сямёнавіч

(8.9.1938, в. Шарпілаўка Гомельскага р-на — 7.3.1991),

бел. паэт. Скончыў Бел. ін-т інжынераў чыг. Транспарту (1960), Вышэйшыя літ. курсы ў Маскве (1969). З 1971 нам. старшыні праўлення СП Беларусі. Гал. рэдактар час. «Вясёлка» (з 1976), «Бярозка» (з 1978), «Маладосць» (з 1982). Друкаваўся з 1957. У зб-ках «Магістраль» (1964), «Круглая плошча» (1971), «Грыбная пара» (1973, Прэмія Ленінскага камсамола Беларусі 1974), «Начная змена» (1975), «Дрэва на выспе» (1977), «Верасень» (1984), «Жнівень — 45» (1990) — любоў да роднага краю, прыроды, шматграннасць духоўнага свету сучасніка, тонкі лірызм, драматызм перажыванняў, гарманічнае адзінства зместу і формы. Пісаў для дзяцей (кн. «Жывая вада», 1985, і «Зорны палёт», 1988). За кн. вершаў «Казка пра Івана-ганчара і пачвару цара» (1980), «Палессе», «Валерка і лятаючая талерка» (абедзве 1983) Дзярж. прэмія Беларусі 1984. Асобныя яго вершы пакладзены на музыку («Дударыкі», «Белая лілея», «Над Белай Руссю — белы снег...» і інш.). Выступаў як публіцыст, крытык, перакладчык (зб. паэзіі Зульфіі «Такое сэрца ў мяне», з Э.Агняцвет, 1985, і інш.). Аўтар кн. сатыры і гумару «Школа танцаў» (1988).

Тв.:

Калі далёка ты... Мн., 1979;

Я вас люблю... Мн., 1986;

Выбранае. Мн., 1988.

Літ.:

Бярозкін Р. Паэзія — лёс і адказнасць // Полымя. 1971. № 7;

Лойка А. Паэзія і час. Мн., 1981;

Чабан Т. Крылы рамантыкі. Мн., 1982;

Гніламёдаў У. Ля аднаго вогнішча. Мн., 1984.

І.У.Саламевіч.

т. 5, с. 417

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вір

1. Яма ў рацэ ці возеры, на паверхні якой назіраецца кругаварот вады; глыбокае месца ў рацэ, возеры або балоце (БРС). Тое ж гаршчок, глыбічыня́, вотмык, глыбачы́нь, за́кру́тка (Слаўг.), мотмут (Ветк.), вукрут (Палессе Талст.), вірь (Магіл. губ. вед. № 44, 1854, 793), вырь (Віц. Шэйн БП., 773), макацёр (Усх. Палессе Талст.).

2. Невялікая травяная яма з вадой на сухім месцы (Палессе Талст., Стол.).

3. Яма на лузе, якую выкручвае вада вясной (Рэч.).

4. Месца ў рацэ, дзе падмываецца бераг (Жытк.).

5. Месца ў рацэ або возеры, дзе часта топяцца людзі; усякае небяспечнае і невядомае месца (Лёзн., Нас., Слаўг.).

6. Быстры ручай; быстрыня ракі (Віц. Шэйн БП., Нас.).

□ ур. Васькаўскі Вір (луг) каля в. Рудня Слаўг.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

ко́панка

1. Невялікі штучны вадаём для мачэння льну і іншых гаспадарчых патрэб; сажалка; яма з вадой (БРС).

2. Месца на возеры або рацэ, дзе мыюць бялізну (Палессе Талст.).

□ ручай Копанка Віц. (Рам. Мат.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

яру́га

1. Роў са стромкімі берагамі, які ўтварыўся ад веснавых вод (Слаўг.). Тое ж яруга́ (Слаўг.).

2. Глыбокая лужына ў рове (Сядл. Бес); вялікая лужына на вуліцы пасля дажджу; гразкае месца (Палессе Талст., Стол.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

бор

1. Чысты, стары, сасновы лес (БРС); хваёвы ці сасновы лес на высокім месцы, на сухім грудзе (Палессе Талст., Ст.-дар., Стаўбц.).

2. Высокі стары лес з розных парод (Ветк., Жытк., Сал., Стол.). Тое ж бор чорны (лісцёвы лес), бор кра́сны (лес сасновы і яловы) (Грыг. 1850).

4. Высокае сухое месца (Жытк.).

5. Пясчаная зямля (Жытк., Стол.).

6. Невялікая ўзвышанасць, пагорак, сопка (в. Арэхава Палессе Талст.).

□ ур. Бор (поле) каля в. Горск Кобр., в. Бор Маладз., Пух.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

дубро́ва

1. Дубовы лес, гай (БРС). Тое ж дуброўкі, дуброўнае месца (Слаўг.).

2. Лісцёвы лес (Зах. і Усх. Палессе Талст., Ст.-дар.).

3. Змешаны лес (Краснап. Бяльк., Крыч., Сал.).

4. Бярэзнік (Смарг.).

5. Сасоннік, хваёвы лес (Ст.-дар.). Тое ж дуброўка (Краснап. Бяльк.).

6. Трава, якая расце ў лесе або від кармавых траў (Цэнтр. Палессе Талст.).

7. Балота (Уш.).

□ ур. Белая Дуброва (поле) каля в. Прудок Слаўг., ур. Дуброва (хваёвы лес) каля в. Пасека Ст.-дар.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

плес

1. Глыбокае месца на балоце, дзе заўсёды знаходзіцца вада (Сядл. губ. Бес., 310).

2. Прырэчная сенажаць, якая заліваецца вадой у час разводдзя (Глуск. Янк.).

3. Забалочаныя берагі азёр (Палессе Талст.).

□ в. Плесы каля Гомеля (К. 1838).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)