дзе, прысл.

1. пыт. У якім месцы. Дзе вы працуеце?

2. месца. У якім месцы. Няма дзе адпачыць.

3. неазнач. Тое, што і дзенебудзь. Пашукай лепш, можа дзе згубіў. Ці няма дзе вольнага месца?

4. адноснае. Ужыв. як злучальнае слова, падпарадкоўвае даданыя сказы месца, азначальныя, дапаўняльныя, дзейнікавыя, уступальныя сказы. Горад, дзе я жыў.

5. у знач. часц. Ужыв. для выражэння поўнай немагчымасці чаго-н., сумнення ў чым-н. Адпачыў? — Дзе адпачыў! Столькі работы.

◊

Дзе наша не прападала (разм.) — выказванне рашучасці ісці на рызыку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

крыць, кры́ю, кры́еш, кры́е; крый; кры́ты; незак.

1. што. Рабіць страху, дах. К. хату. К. веранду.

2. каго-што. Рэзка, груба крытыкаваць, лаяць (разм.). К. недахопы.

◊

Крый бог (божа) (разм.) — ужыв. як засцярога ад чаго-н., як забарона рабіць што-н. недапушчальнае.

Няма чым крыць (разм.) — няма чаго сказаць у адказ, у апраўданне.

Няхай бог крые (разм.) — ужыв. як пажаданне, пазбаўленне ад чаго-н. дрэннага.

|| зак. накры́ць, -кры́ю, -кры́еш, -кры́е; -кры́ты (да 1 знач.) і пакры́ць, -кры́ю, -кры́еш, -кры́е; -кры́ты (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

крыць, ✂; незак.

  1. Рабіць страху, дах.

    • К. хлеў.
    • К веранду.

  2. Рэзка, груба крытыкаваць, лаяць (разм.).

    • К. недахопы.

◊

  • Крый бог (божа) (разм.) — ужыв. як засцярога ад чаго-н., як забарона рабіць што-н. небяспечнае.

  • Крыць матам каго (разм.) — лаяць груба.

  • Няма чым крыць (разм.) — няма чаго сказаць у адказ, у апраўданне.

  • Няхай бог крые (разм.) — ужыв. як пажаданне, пазбаўленне ад чаго-н. дрэннага.

|| зак. накрыць, ✂ і пакрыць, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

клёк, -у, м. (разм.).

1. Розум, развага. У гэтага чалавека к. ёсць.

2. Жыццёвая сіла; сокі. Нельга ж цягнуць з чалавека апошні к.

◊

Не мець клёку ў галаве (разм., пагард.) — пра чалавека, у якога няма розуму.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

му́дрыкі, ‑аў; адз. няма.

Хітрыкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

доступ, ✂, м.

  1. Праход, магчымасць пранікнення куды-н.

    • Няма доступу да крэпасці.
    • Д. свежага паветра ў памяшканне.

  2. Дазвол на наведванне з якой-н. мэтай.

    • Д. наведвальнікаў у бальніцу.
    • Д. у архіў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

сакрэтнічаць, ✂; незак. (разм.).

  1. Трымаць што-н. у сакрэце​1 (у 1 знач.).

    • Мне няма чаго с., я ўсё раскажу.

  2. Гаварыць шэптам у прысутнасці каго-н.

    • Аб чым вы там сакрэтнічаеце?

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

пажывіцца, ✂; зак. (разм.).

  1. Знайсці для сябе якую-н. ежу, пажыву.

    • Няма дзе курам п.

  2. чым. Узяць для сябе што-н. чужое, атрымаць якую-н. карысць з чужога.

    • П. чужым дабром.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

інтарэс, ✂, м.

  1. Асаблівая ўвага, цікавасць, якія праяўляюцца да каго-, чаго-н.

    • Вялікі і. да ўсяго новага.

  2. мн. Патрэбнасці, імкненні, мэты.

    • Эканамічныя інтарэсы дзяржавы.

  3. Карысць, выгода. Няма ніякіх інтарэсаў ехаць туды.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

unmatched [ˌʌnˈmætʃt] adj. які́ не ма́е сабе́ ро́ўнага, непараўна́льны;

He remains unmatched. Яму няма роўных.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)