мінда́ль, ‑я і ‑ю, м.
1. ‑я. Род раслін сямейства ружакветных з пладамі ў выглядзе арэхаў авальнай формы.
2. ‑ю, зб. Плады гэтага дрэва.
3. ‑ю, зб. Насенне пладоў гэтага дрэва.
[Ад грэч. amygdalus.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Маткі́, ма́ткі, моткі́ ’жаночыя каноплі, у якіх ёсць насенне’ (Янк. 1, Уладз., ТС, Ян.; лід., Сцяшк. Сл.). Рус. кур. матка ’жаночыя каноплі’. Да ма́тка 1. Гл. таксама мацяркі́ ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АДКРЫ́ТЫ ГРУНТ,
зямельныя ўчасткі без укрыццяў для вырошчвання агародніны або дэкар. раслін. У адкрытым грунце насенне холадаўстойлівых раслін (з сям. парасонавых, крыжакветных, а таксама буракоў, салаты, шпінату, гароху) высяваюць ранняй вясной, як толькі паспее глеба, пры сярэднясутачнай т-ры 1—5 °C, насенне цеплалюбівых раслін (з сям. гарбузовых, паслёнавых, а таксама фасолі, кукурузы) — пры т-ры 10—15 °C; расаду высаджваюць пры сярэднясутачнай т-ры адпаведна 5—10 і 15 °C, пасля заканчэння веснавых замаразкаў. На Беларусі ў адкрытым грунце вырошчваюць каля 98% агародніны і кветак. Гл. таксама Ахаваны грунт.
т. 1, с. 111
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
кедр, ‑а і ‑у, м.
1. ‑а. Хвойнае вечназялёнае дрэва. Ліванскі кедр. Гімалайскі кедр. // Распаўсюджаная народная назва некаторых відаў хвоі, якія даюць ядомае насенне — арэшкі. Сібірскі кедр.
2. ‑у. Драўніна гэтага дрэва.
[Грэч. kedros.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ту́флі, ‑фель і фляў; адз. туфель, ‑фля, м.
Абутак, які закрывае нагу не вышэй шчыкалаткі. Парусінавыя туфлі. □ Да туфляў ліпнуць збітыя пялёсткі люцікаў і нейкае яшчэ зусім зялёнае травяное насенне — круп[ы]. Кірэйчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эпізаахо́рыя
(ад эпі- + заахорыя)
спосаб распаўсюджання насення і пладоў раслін жывёламі, калі насенне шчацінкамі, кручкамі прымацоўваецца да поўсці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Ко́фе ’трапічнае дрэва або куст сямейства марэнавых’, ’насенне гэтага дрэва’, ’напітак, прыгатаваны з гэтага насення’ (гал. koffee з араб.) (ТСБМ). Запазычанне праз рус. кофе з англ. cofee (Шанскі, 2, 8, 361).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
по́крыўны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да покрыва; які з’яўляецца покрывам, служыць для пакрывання чаго‑н. Покрыўная тканка. Покрыўны трыкатаж.
2. Спец. Сельскагаспадарчыя расліны, пад якія падсяваюць насенне шматгадовых траў. Покрыўныя культуры.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праме́нне, ‑я, н., зб.
Прамені. Яшчэ не знікне снег з нізін Пад сонечным праменнем, Як у цяпліцы ў нас раслін Узыйдзе ўжо насенне. Аўрамчык. Праменне зор Крамля сівога дужэй мячоў, мацней гармат. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дазво́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.
1. што. Даць дазвол, згадзіцца на што-н.
Д. ад’езд.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Даць магчымасць.
Гатунковае насенне дазволіць павысіць ураджай.
3. дазво́ль(це). Ужыв. як форма ветлівага звароту да прысутных пры пачатку якога-н. дзеяння.
Дазвольце запрасіць вас на выстаўку.
|| незак. дазваля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)