stáuen

vt

1.

запру́джваць 2. (sich)

засто́йвацца, збіра́цца, набіра́цца (пра ваду, лёд і г.д.); утвары́ць зато́р; эк. нако́плівацца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

вы́мерзнуць, ‑не; зак.

1. Загінуць ад марозу, холаду. Рунь вымерзла. Сады вымерзлі.

2. Прамерзнуць, высахнуць на марозным паветры; ператварыцца ў лёд. Ручай вымерз да дна. □ Дзяўчына адагрэла рукі, апранулася і панесла вешаць на платы бялізну. Няхай вымерзне добра, тады ў хаце скора дасохне. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ледарэ́з, ‑а, м.

1. Судна, прызначанае для плавання ў бітых ільдах; ледакол.

2. Прыстасаванне каля мастоў, плацін і пад., аб якое разбіваецца лёд у час крыгаходу. Удалечыні з-пад вады тырчалі вострыя пікі ледарэзаў, а між іх у вадзе ляжала ўзарваная маставая ферма. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

налі́плы, ‑ая, ‑ае.

Які наліп на што‑н. або прыліп да чаго‑н. Лёд ля берагоў быў шэры, з наліплымі латкамі снегу, а пасярэдзіне ракі цямнела вада. М. Стральцоў. За плячамі ў .. [Валіка] быў вялікі мокры кош з наліплымі на дно і дужку водарасцямі, асакой. Кудравец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

праме́рзнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. прамёрз, ‑мерзла; зак.

1. Моцна замерзнуць ад холаду; адубець. Цэлую ноч прасядзела [Кацярына] над .. [бычком] і добра прамерзла сама. Кулакоўскі.

2. Пакрыцца лёдам; зацвярдзець ад марозу на вялікую глыбіню. Рака прамерзла да дна, лёд быў чысты, як спірт, свіціўся наскрозь. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заме́рзнуць сов.

1. (покрыться льдом, превратиться в лёд) замёрзнуть;

вада́ ~зла — вода́ замёрзла;

рэ́чка ~зла — река́ замёрзла;

2. разг., см. зме́рзнуць 1, 2

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

шаро́ш I, -рашу́ м. (мелкий лёд) шуга́ ж.; са́ло ср.

шаро́ш II, -рашу́ м. (сплавной лес) моль м. и ж., ро́сплывь ж., ро́спуск

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Mel in ore, verba lactis, fel in corde, fraus in factis

Мёд на языку, малако на словах, жоўць у сэрцы, падман у справе.

Мёд на языке, молоко на словах, желчь в сердце, обман в деле.

бел. Хітры чалавек гаворыць як лістом сцеле, а ў кішэні гарачы камень трымае. На языку мёд, а пад языком лёд. Лістам сцелецца, а ўкусіць цэліцца.

рус. Речи что мёд, а дела как полынь. Словами, что листьем, стелет, а делами, что иглами, колет. В глаза льстит, а за глаза пакостит. На языке мёд, а в сердце лёд. Голос соловьиный, а жало змеиное. Мягко стелет, да жестко спать.

фр. Parle la bouche mais le cœur n’y touche (Рот говорит, a сердце не затрагивает).

англ. When the fox preaches, then beware your geese (Когда проповедь читает лиса ‒ береги гусей).

нем. Honig im Munde, Galle im Herzen (Мёд во рту, жёлчь в сердце).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

гляцыядыяпі́р

(ад лац. glacies = лёд + гр. diapeiro = пранізваю)

антыклінальная складка, якая ўзнікла пад ледніковым уздзеяннем у выніку ўкаранення адных парод у другія.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

взду́ться сов., разг.

1. (подняться кверху — о волнах) узня́цца; (о парусах) надзьму́цца;

2. (набухнуть) набра́кнуць; (о тесте) падысці́; (раздуться, вспухнуть) успу́хнуць, напу́хнуць; (разнести) разне́сці; (распухнуть) распу́хнуць; (о животе) успу́шыцца; (о льде) узня́цца;

щека́ взду́лась шчака́ ўспу́хла (напу́хла, распу́хла), шчаку́ разне́сла;

взду́лся лёд на реке́ узня́ўся лёд на рацэ́;

3. перен. (о ценах) узня́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)