бэлька, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.
Драўляны, жалезны або жалезабетонны брус, які ўмацаваны канцамі ў дзве процілеглыя сцяны або ўстоі і служыць падтрымкай насцілу (падлогі, столі і інш.). Спачатку першыя бэлькі працягнуліся над адным паверхам, потым яны леглі над другім, затым над трэцім. Мележ. Дваццацідвухметровы вежавы кран спрытна падаваў на апошні паверх бетонныя бэлькі і цяжкія, пліты і ўкладваў іх на месца. Грахоўскі. // Трама. — На бэльцы праснака кавалак, дастань ды з’еш з малаком, — заўважыла Ганна, увайшоўшы з Якавам. Лобан. У хаце гарэла лямпа-пяцілінейка, падвешаная да бэлькі над сталом. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
газавы 1, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да газу 1 (у 1 знач.), звязаны з яго выкарыстаннем. Газавая прамысловасць. // Які дзейнічае пры дапамозе газу. Газавы рухавік. Газавая турбіна. Газавая пліта.
2. Звязаны з прымяненнем газаў як сродку барацьбы. Газавая атака.
•••
Газавае рэзанне гл. рэзанне.
Газавая гангрэна гл. гангрэна.
Газавая зварка — тое, што і газазварка.
газавы 2, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да газу 2. // Зроблены з газу 2. Газавая хустка.
газавы 3, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да газы. Газавая бочка. // Які дзейнічае пры дапамозе газы. Газавая лямпа. Газавы ліхтар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запаліцца, ‑палюся, ‑палішся, ‑напіцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Успыхнуць, загарэцца. Дым павялічваўся, гусцеў, а праз хвіліну поўсць запалілася ўжо агнём. Маўр. У купэ нарэшце запалілася святло — сіняе зверху і яшчэ лямпа на століку. Васілёнак. // Пачаць свяціцца, зіхацець. На бляклым небасхіле ўдалечыні ўжо запалілася і ціха гарэла адзінокая, самотная зорка. Быкаў.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зрабіцца запалёным. Вочы запаліліся. Рана запалілася.
3. перан.; чым і без дап. Аказацца ахопленым моцным пачуццём, імкненнем і пад. Запаліцца гневам. ▪ — Не дам! Не дам — і ўсё! — запаліўся яшчэ больш Ігнат. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Смарка́ч 1 ‘ёрш’ (Мат. Гом.), сморка́ч ‘тс’ (Крыв.). Да смаркаць (гл.), г. зн. слізкая або пакрытая сліззю рыба; параўн. таксама палескія сінонімы: сопе́ль, соплі́вец, слі́нявец, слізуне́ц; гл. Крывіцкі, Зб. Крапіве, 200 і наст.
Смарка́ч 2 ‘грыб масляк’ (узд., Нар. словатв.). Да смаркаць (гл.). Таксама як і ў дачыненні да рыб (гл. папярэдняе слова) назва слізкіх грыбоў; гл. Мяркулава, Очерки, 156, 181 і наст.
Смарка́ч 3 ‘маленькая лямпа без шкла, газніца, капцілка’ (Шат.; воран., бярэз., Сл. ПЗБ), смарка́чка ‘тс’ (Касп.; в.-дзв., глыб, Сл. ПЗБ), смырька́чык ‘тс’ (Бяльк.), смарка́чык (сморка́чикъ) ‘маленькая свечка, зробленая з рэштак свечачнага лою шляхам макання, якую яўрэі ўжывалі падчас шабасу’ (Нас., Сержп. Прымхі), смарка́чык ‘газніца’ (бярэз., Сл. ПЗБ). Польск. smarkaczka ‘свечка з благога лою, якая хутка тоне ў ім’. Усё да смаркаць (гл.).
*Смаркач, сморка́ч ‘невылегчаны баран’ (драг., З нар. сл.). Гл. маркач.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
электрычны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да электрычнасці. Электрычны зарад. Электрычнае поле. ▪ Для награвання газу ў камеры выкарыстоўваецца электрычны разрад выключнай магутнасці. «Маладосць». // перан. Нечаканы і моцны. Праняла электрычная дрож, Бацька сціснуў нервова нож І крануўся ісці да дзвярэй. Глебка.
2. Які праводзіць, дае электрычнасць. Электрычная батарэя. Электрычны акумулятар. ▪ Электрычная станцыя — не навіна, Сёння шмат іх па рэках стаіць, не адна. Куляшоў. // Звязаны з перадачай электраэнергіі, з яе рухам. Для таго, каб не парушыць электрычнай праводкі школьнага званка, паралельна яго выключальніку падключаюць электрычную разетку і замацоўваюць яе непасрэдна пад выключальнікам. «Маладосць».
3. Які дзейнічае пры дапамозе электрычнасці. Электрычны матор. Электрычная печ. ▪ Завод яшчэ стаяў, калі Рыгор увайшоў у майстэрні: не рухалі нядаўна спыненыя начною зменаю варштаты, не шыпелі разцы і зубілы, не ляскала электрычная тачылка. Гартны.
4. Які служыць для вырабу апаратуры, машын і пад., што працуюць на электрычнасці. Электрычная прамысловасць.
5. Звязаны з выкарыстаннем электраэнергіі. Электрычныя метады разведкі каштоўных выкапняў.
6. Які мае орган, што ўтварае разрады электрычнасці (пра рыб). Электрычны скат. Электрычны вугор.
•••
Электрычная дуга гл. дуга.
Электрычная іскра гл. іскра.
Электрычная лямпа гл. лямпа.
Электрычны імпульс гл. імпульс.
Электрычны стул — у ЗША — прыстасаванне для выканання смяротнага прыгавору пры дапамозе электрычнага току высокага напружання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́сляный
1. ма́слены;
2. (относящийся к растительному маслу) але́йны;
ма́сляные кра́ски але́йныя фа́рбы;
ма́сляная жи́вопись але́йны жы́вапіс;
ма́сляный портре́т але́йны партрэ́т;
3. (жирный) ма́слены;
ма́сляное пятно́ ма́сленая пля́ма;
4. техн. ма́слены;
ма́сляный выключа́тель ма́слены выключа́льнік;
ма́сляный насо́с ма́сленая по́мпа;
ма́сляная ла́мпа ма́сленая ля́мпа.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
пагарэ́ць сов., в разн. знач. погоре́ть;
мно́гія вёскі ў час вайны́ ~рэ́лі — мно́гие дере́вни во вре́мя войны́ погоре́ли;
кве́ткі ў са́дзе ~рэ́лі — цветы́ в саду́ погоре́ли;
ля́мпа ~рэ́ла і пату́хла — ла́мпа погоре́ла и пога́сла;
здае́цца, я ~рэ́ў на гэ́тай спра́ве — ка́жется, я погоре́л на э́том де́ле
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
suspend
[səˈspend]v.
1) падве́шваць
The lamp was suspended from the ceiling — Ля́мпа была́ падве́шаная да сто́лі
2) спыня́ць, прыпыня́ць
to suspend work — прыпыні́ць пра́цу
3) прыпыня́ць часо́ва, адклада́ць
The court suspended judgment until next Monday — Суд адкла́ў прысу́д да насту́пнага панядзе́лка
4) часо́ва звальня́ць (з паса́ды); часо́ва выключа́ць
5) стры́мваць
to suspend payment — стрыма́ць спла́ту (даўго́ў)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ту́хнуць 1, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. тух, ‑ла; незак.
1. Пераставаць гарэць, свяціць; гаснуць. Зусім не чутно было выбухаў, толькі ў небе, далёка адсюль, загараліся і адразу тухлі арыенціровачныя ракеты. Лупсякоў. Пад самай столлю захісталася лямпа і пачала тухнуць. Каваль. Агонь ніколі ў нас не тухне, Па двух калах кіпіць кацёл. Астрэйка. Раджаўся дзень, за лесам тухлі зоры. Кляшторны. // Страчваць бляск, жывасць (пра вочы, погляд і пад.). Гора вырастае ў адзін міг: галава апускаецца ніжэй, вочы тухнуць. Бядуля.
2. перан. Слабець, памяншацца. І бязмерная радасць адразу тухне, нібы ў сэрцы агні чорным радном пакрыліся. Лынькоў. Гудкі запелі расставанне, А стрэчы як і не было. І тухне зноў на скрыжаванні Падзей зялёнае святло. Чэрня.
ту́хнуць 2, ‑не; пр. тух, ‑ла; незак.
Разм. Загніваць і непрыемна пахнуць; пратухаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
висе́ть несов., в разн. знач. вісе́ць;
ла́мпа виси́т над столо́м ля́мпа вісі́ць над стало́м;
скала́ виси́т над доро́гой скала́ вісі́ць над даро́гай;
пла́тье с одного́ бо́ку виси́т суке́нка з аднаго́ бо́ку вісі́ць;
◊
висе́ть на волоске́ вісе́ць на валаску́;
висе́ть в во́здухе вісе́ць у паве́тры;
висе́ть на ше́е вісе́ць на шы́і.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)