Куга́каць ’крычаць (пра саву)’ (Сцяшк., Янк. БП, ТС). Гукапераймальнае. Параўн. куга 1 (гл.) і гукаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запаво́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
1. Зрабіць больш павольным; збавіць (рух, рост і пад.). Па вуліцы ішоў статак кароў, і машына запаволіла ход. Гамолка. «Давай, давай, яшчэ, яшчэ!» — гатоў быў крычаць Кірэй, каб толькі падахвоціць брата, каб толькі ён не запаволіў бег. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Базла́ць ’моцна крычаць’ (Сцяшк. МГ). Параўн. рус. дыял. базла́ть ’ілгаць’, базли́ть, базла́нить, база́нить ’крычаць’, базло́ ’горла’. Слова няяснага паходжання. Агляд розных версій гл. Бернекер, 47; Фасмер, 1, 106. Магчыма, гукапераймальнага паходжання, як і грэч. βάζω ’гавару, базікаю’ (аб грэч. слове гл. Фрыск, 1, 206–208). Сюды ж можа адносіцца і базі́каць ’гаварыць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Німама́та ’громка (вельмі)’ (Мат. Гом.)* Хутчэй за ўсё з ⁺няма мата, дзе мат ’голас’ (гл.), што можа трактавацца як ’так моцна, што не хапае голасу’, параўн. нямым голасам крычаць ’страшэнна, роспачна крычаць’. Не выключана і іншая версія на базе зыходнага выразу ⁺нямы мат як нямы голас. Ва ўсякім выпадку магчыма кантамінацыя абодвух выразаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэпетава́ць ’злавацца, сердаваць’ (Ян.), рыпытова́тэ ’крычаць, лямантаваць’ (драг., Нар. лекс.). Укр. репетова́ть ’крычаць з усяе моцы; плакаць’, репетувати ’лямантаваць; лаяцца’, рус. репетитъ ’хутка гаварыць’, репетиться ’выказваць незадаволенасць’, чэш. repetit ’хутка і невыразна гаварыць’ экспрэсіўнае ад reptati ’рашаць’ < прасл. *rъptati, дзе rъp‑ — гукапераймальная аснова. (Махэк₂, 512–513; Рэйзак, 536–537). Гл. яшчэ рэптаці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bark2 [bɑ:k] v.
1. (at) га́ўкаць, браха́ць
2. крыча́ць, раўці́
♦
bark at the moon браха́ць на по́ўню;
be barking up the wrong tree infml памыля́цца; рабі́ць абы-што́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Крэч ’крык, лямант’ (Сцяшк., Сцяц. Нар., Жыв. сл., Сцяшк. Сл., Шн., Федар. Рук.). Да крык, крычаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ага́знуць ’асіпнуць, ахрыпнуць’ (КСТ). Параўн. балг. газя ’крычаць, сварыцца’. Ці не да агазны? (гл. Трубачоў, Этимология, 1972, 23).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Падпадуха ’перапёлка’ (Дразд.), пудпудніца ’тс’ (Маш.). Гукапераймальнае. Параўн. укр. підпідьом ’для адлюстравання крыку перапёлкі’, підпідьомкати ’крычаць (аб перапёлу)'
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ту́ркалка ‘род жаб, якія крычаць бразгатлівым голасам’ (Нас., Байк. і Некр.). Гукапераймальнае ўтварэнне. Параўн. ту́ркаць, туркацець ‘тс’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)