Разм. Павольна, з цяжкасцю дайсці да якога‑н. месца; дацягнуцца, давалачыся. Памалу, мерна, крок за крокам У сваім раздум’і адзінокім Дадыбаў бацька скора к дому.Колас.Лес, здаецца, зусім побач. Вось ён, чорны, як сцяна, але дадыбай да яго, калі цяжка ісці па калена ў снезе, калі займае дух.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дру́злы, ‑ая, ‑ае.
1. Гнілы, трухлявы, рассыпчаты. Друзлы грыб. □ Ступіўшы на прагаліну,.. дзе друзлы камень асыпаецца крохкай жарствой, [мядзведзь] спыняе крок.Лынькоў.І крыгі яшчэ ішлі. Ужо апошнія — друзлыя, іржавыя.Ракітны.
2. Вялы, рыхлы, азызлы. Друзлае цела.// З рыхлым, азызлым целам. Ураднік — друзлы, з абвіслымі шчокамі, з слязлівымі вачамі ды з нейкай павольнасцю ў руках.Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пустэ́льня, ‑і, ж.
Тое, што і пустыня. Вярблюды ідуць, вярблюды Павольна адмерваюць крок, Па гліне сухой, па грудах — Пустэльняй ідуць здалёк.Хведаровіч.Пайшоў, як волат, праз пяскі Пустэльняю Турксіб.Броўка.Направа ўзнімалася зялёнае ўзгор’е вялікага кургана. Гэта быў аазіс у пагібельнай пустэльні балот.Самуйлёнак.Перад намі на поўначы дзікай У пустэльнях растуць гарады.Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БУДЗІ́НАС Яўген Дамінікавіч
(н. 18.2.1944, Масква),
рускі пісьменнік, публіцыст. Скончыў Мінскі радыётэхнічны ін-т (1972). Працаваў у газ. «Знамя юности», уласным карэспандэнтам АДН па Беларусі, спец. карэспандэнтам па Беларусі і Прыбалтыцы час. «Дружба народов». З 1990 — старшыня праўлення выд-ва «Паліфакт» (Мінск). У кнігах нарысаў і публіцыстыкі «Адзін практычны крок» (1983), «Дом у сельскай мясцовасці» (1985), «Дзеючыя асобы» (1986) разглядае агр. і сац. праблемы, перспектывы сучаснай вёскі. У рамане-даследаванні «Прамежкавы чалавек» (1990) — крытычны погляд на сутнасць улады ў сацыяліст. перыяд жыцця. Аўтар сцэнарыяў маст. («З юбілеем пачакаем», «Ліфт для прамежкавага чалавека») і дакумент. фільмаў. Выдавец шматтомнай серыі «Вынікі стагоддзя».
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
паско́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.
1. Зрабіць больш хуткім. Тут вельмі борзда вечарэе, Давай, зямляк, паскорым крок!Глебка.Дывінец слухаў дырэктара, а сам думаў над тым, як бы паскорыць апрацоўку дэталей.Асіпенка.
2. Наблізіць надыход чаго‑н. Паскорыць прыезд. □ Іх [партызан] мужная гібель паскорыла прыход светлага дня, і кожны з жывых у глыбокай пашане схіляў галаву перад імі.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Увасобіцца ў каго‑, што‑н., прыняць іншы выгляд, іншую форму; ператварыцца; змяніцца. Уменне пераўвасобіцца, стаць на месца свайго героя і гаварыць яго мовай з’яўлялася той якасцю творчасці Змітрака Бядулі, якая забяспечыла яго творам вялікі і заслужаны поспех.Кучар.У адно імгненне Слава пераўвасобіўся. Імклівы, парывісты крок, рашучы позірк вачэй, грамавы голас.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напе́рад, прысл. і прыназ. з Д.
1.прысл. У напрамку перад сабой; у напрамку руху.
Зрабіць крок н.
Глядзець н.
2.перан. У будучыню.
Жыццё кліча нас н.
3.прысл. Раней часу, раней за што-н. іншае (разм.).
Пахваліцца н.
4.прысл. Раней вызначанага тэрміну, авансам.
Узяць плату н.
5.у знач.выкл.Ужыв. як каманда рухацца ў напрамку перад сабой. «Н.!» — скамандаваў камбат.
6.прыназ. з Д. Выражае прасторавыя адносіны: ужыв. пры назве асобы ці прадмета, на лінію руху якіх ці ў напрамку перад якімі хто-, што-н. выходзіць, выбягае і пад.
Забегчы н. каму-небудзь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уба́віцьсов., в разн. знач. уба́вить;
у. цану́ — уба́вить це́ну;
у. крок — уба́вить шаг;
у. ско́расць — уба́вить ско́рость;
у. святло́ — уба́вить свет;
◊ ні ў. ні прыба́віць — ни дать ни взять
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тала́нта ’другі крок у гульні ў цурку’ (ТС), тала́нты ’дзіцячая гульня: з круга большай палачкай падымаецца з зямлі і адбіваецца ўбок меншая палачка, якую другі ўдзельнік гульні павінен злавіць і ўкінуць у круг’ (слуц., Нар. словатв.). Няясна; відаць, не можа разглядацца асобна ад іншых падобных па структуры гульневых тэрмінаў, параўн. бала́нта ’дзіцячая гульня ў цурку’ (ТС), паля́нта ’від гульні, лапта’ (Скарбы). Магчыма, да лац.tālea ’дубец, кол’ аналагічна да іт.palla ’шар, мяч’ > польск.palant ’кій, якім б’юць па мячу’, параўн. палянт (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Vórstufe
f -, -n
1) (zuD) пе́ршая ступе́нь, папярэ́дні эта́п (чаго-н.), пе́ршы крок (на шляху чаго-н.)
2) першапачатко́вае навуча́нне
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)