ко́сточка в разн. знач. ко́стачка, -кі ж.;
◊
перемыва́ть ко́сточки перамыва́ць ко́стачкі, перамыва́ць ко́сці;
разбира́ть по ко́сточкам разбіра́ць па ко́стачках;
пойти́ в ко́сточку сад. пайсці́ ў ко́стачку;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ДЖАДХПУ́Р,
горад на ПнЗ Індыі, у штаце Раджастхан. Засн. ў сярэдзіне 15 ст. Каля 700 тыс. ж. (1994). Чыг. вузел. Вытв-сць тканін, скураных, фармацэўтычных, метал. вырабаў; маст. рамёствы (апрацоўка слановай косці, выраб упрыгожанняў са шкла, лакавых сувенірных рэчаў, культавага адзення і інш.). Гар. ўмацаванні і цытадэль 16 ст.
т. 6, с. 84
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
бранзале́т
(польск. branzoleta, ад фр. bracelet)
упрыгожанне ў выглядзе вялікага кольца з высакародных металаў, слановай косці, якое носяць на руцэ вышэй кісці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
піктагра́ма
(ад лац. pictus = маляўнічы + -грама)
умоўны малюнак на дрэве, косці, камені, які служыў у старажытным пісьме для паведамлення аб важных падзеях.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трабеку́лы
(лац. trabecula = невялікая бэлька)
пласцінкі ў рэчыве косці, перагародкі і цяжы, якія ўтвараюць каркас органа; пракладкі, па якіх праходзяць крывяносныя сасуды.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
вы́мурзаць, ‑мурзаю, ‑мурзаеш, ‑мурзае; зак., каго-што.
Разм. Вымазаць, запэцкаць (звычайна твар). Дзядзька Яўмен як утарапіўся ў свае вымурзаныя ў сівую гліну і чвір боты — вымурзаў ён іх, вядома, там, у той яме, куды мы сабралі абгарэлыя людскія чарапы і косці, — так і сядзеў, застыўшы, нават не варушыўся. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разны́цца, ‑ныюся, ‑ныешся, ‑ныецца; зак.
1. Пачаць многа ныць (у 1 знач.); разбалецца. І дзеду нешта да паўночы Не спіцца сёння. Мо, шкадуе, што я святло і час марную, Ці мо ў запечку на памосце Разныліся старыя косці. Танк.
2. Разм. Пачаць многа ныць (у 2 знач.); надаядаць, жаліцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сакало́к 1, ‑лка, м.
1. Назва некаторых невялікіх птушак сямейства сакаліных.
2. Тое, што і саколік (у 2 знач.). Маці ў слёзы: — А мой сынок, а мой сакалок, як жа ты нас, старых, пакінеш? Якімовіч.
сакало́к 2, ‑лка, м.
Спец. Выступ на пярэднім канцы грудной косці ў жывёл.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АСТЭАЛО́ГІЯ
(ад астэа... + ...логія),
1) раздзел анатоміі, які вывучае будову, развіццё і змены касцявога шкілета. Вылучаюць астэалогію агульную, прыватную (пра развіццё і будову асобных касцей), параўнальную, узроставую. Агульная астэалогія вывучае фіз.-хім. якасці косці, тканкавы, клетачны і субклетачны ўзроўні структурнай арганізацыі, уплыў розных фактараў на працэсы росту і перабудовы косці. Сучасныя даследаванні ў галіне астэалогіі звязаны з пошукамі спосабаў уплыву на працэсы рэгенерацыі, вызначэннем прычын эктапічнага росту, ацэнкай характару марфалагічных змяненняў пры трансплантацыі касцей. Прыватная астэалогія грунтуецца на вывучэнні анат. прэпаратаў і выкарыстанні метадаў даследавання шкілета жывога чалавека (рэнтгенаграфія, камп’ютэрная тамаграфія, ядзерна-магнітны рэзананс).
2) Астэалогія ў антрапалогіі вывучае варыяцыі памераў і формы чалавечага шкілета ў цэлым, а таксама асобных яго касцей. Даныя астэалогіі выкарыстоўваюць таксама ў палеанталогіі, расазнаўстве і інш.
С.Л.Кабак.
т. 2, с. 60
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АСТЭО́Н
(ад грэч. osteon косць),
гаверсава сістэма, структурная адзінка кампактнага губкаватага рэчыва касцей пазваночных жывёл і чалавека. Утвараецца пры замяшчэнні храсткоў касцявой тканкай, што суправаджаецца іх разбурэннем, урастаннем у іх крывяносных сасудаў і адкладаннем вакол іх астэабластамі міжклетачнага рэчыва, якое пасля мінералізуецца. У выніку фарміруецца сістэма з 5—20 касцявых пласцінак, складзеных з калагенавых валокнаў, рознанакіраваных (пад вуглом) у кожнай з сумежных пласцінак, што надае косці высокую мех. трываласць. Пласцінкі канцэнтрычна акружаюць цэнтральны (гаверсаў) канал, праз які праходзяць крывяносны сасуд і нерв. валокны. У поласці паміж пласцінкамі месцяцца астэацыты. Сістэма рацыянальных трафічных канальцаў у астэоне забяспечвае жыўленне косці і сувязь (апастамоз) цэнтр. крывяносных сасудаў астэона з сасудамі надкосніцы і касцявога мозга. Паміж суседнімі астэонамі ёсць т.зв. ўставачныя, або прамежкавыя, касцявыя пласцінкі.
т. 2, с. 60
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)