суха́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Высушаны кавалак хлеба, булкі, а таксама гатунак сухога печыва.
Пачак сухароў.
Малочныя сухары.
2. перан. Сухі (у 8 знач.), нячулы чалавек (разм.).
Не чалавек, а с.
|| прым. суха́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
smaczny
смачны;
smaczny kąsek — смачны кавалак;
smacznego! — смачна есці!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
аддзяўбці́, ‑бу, ‑беш, ‑бе; ‑дзяўбём, ‑дзеўбяце; зак., што.
1. Аддзяліць, адкусіць дзюбай; здзяўбці (аб птушках).
2. Аддзяліць дзяўбаннем. Аддзяўбці кавалак лёду.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жва́ка-га́лс
(гал. zwak-hals)
прымацаваны да корпуса судна кавалак ланцуга з круком, да якога прымацоўваецца якарны ланцуг.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
акра́ец, ‑райца, м.
Кавалак хлеба, пірага, булкі, адрэзаны ад непачатага краю. Акраец хлеба. Адрэзаць (адкроіць) акраец. □ На адным канцы століка ляжаў загорнуты ў далікатны абрус акраец хлеба. Колас. // Кавалак хлеба. Хоць ёсць у запасе ў нас леташні хлеб, Ды з новага ўраджаю Спяклі мы, і вось на вячэрнім стале Ляжыць перад намі акраец. Танк. // Паэт. Што‑н. падобнае на акраец хлеба. Акраец пачырванелага сонца ўжо ледзь віднеўся з-за эглайнаўскай вежы. Броўка.
•••
Свой акраец хлеба — хлеб, кавалак хлеба; хлеб як сродак існавання. Мець свой акраец хлеба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пля́са ’кавалак’ (гродз., Сл. ПЗБ). У выніку кантамінацыі польск. płosa ’палоска’ і плястар ’кавалак мёду’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ашчэ́пак, ‑пка, м.
Разм. Кавалак чаго‑н., які адкалоўся, адшчапіўся ад большага кавалка. У адной руцэ [першабытныя людзі] трымаюць вялікі кавалак мяса, а ў другой — тонкі і востры ашчэпак крэменю. В. Вольскі. // Кавалачак чаго‑н. разбітага. Ашчэпкі пасуды — работа выдатных калхідскіх ганчароў і керамікаў; манеты Аляксандра Македонскага, Нерона, Мітрыдата — па гэтым можна чытаць гісторыю Калхіды. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асма́лак, ‑лка, м.
Кавалак абвугленага дрэва, галавешка. Яловы асмалак. □ І не было тут жывога месца, Адно чорныя асмалкі абсечаных снарадамі ствалоў. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абша́рнік, ‑а, м.
Уладальнік вялікіх абшараў зямлі; памешчык. [Юліян Козіч] пачаў расказваць, які ладны кавалак зямлі адрэзалі яму ад масіваў былога абшарніка Едкі. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
магна́цтва, ‑а, н., зб.
Магнаты. Польскае магнацтва. □ Гандлявалі, аднак, не толькі фінансісты. Свой кавалак хацела выдзерці з зубоў цара і магнацтва. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)