драпежная птушка сям. ястрабіных атр. сокалападобных. Пашыраны ў лясных, горных і пустынных раёнах Еўразіі, Паўн. Афрыкі, Паўн. Амерыкі. На Беларусі вельмі рэдкі від, адзначаны ў Бел. Паазер’і і на Палессі. У час вандровак і пралёту трапляецца часцей. Занесены ў Чырв. кнігу Беларусі.
Даўж. 80—95 см, размах крылаў да 2 м, маса да 6,5 кг. Самкі большыя за самцоў. Апярэнне цёмна-бурае, знізу святлейшае з дамешкам залаціста-рыжаватага колеру. Пер’е на патыліцы і ззаду шыі залаціста-жоўтае. Цэўка аперана да пальцаў. Дзюба і лапы дужыя, жоўтыя. Кіпцюры вялікія, чорныя. Гнёзды на высокіх дрэвах і скалах. Корміцца млекакормячымі, птушкамі, земнаводнымі, мярцвячынай. Выкарыстоўваецца як лоўчая птушка.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
па́ства1, ‑ы, ж., зб.
Веруючыя якой‑н. царквы; парафіяне. [Ксёндз] вялікі мастак на тое, каб стварыць адпаведны настрой у сва[ёй] паствы, каб потым выігрываць на яе струнах патрэбныя яму мелодыі.Колас.
па́ства2, ‑ы, ж.
Абл. Пасьба. Ззаду стаім, маладзейшыя, — Усе басанож, Так, як вярнуліся з паствы.Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
анга́р, ‑а, м.
Спецыяльнае памяшканне, у якім захоўваюцца, стаяць і рамантуюцца самалёты. Загудзеў матор, узняўшы перад самалётам вецер, і, быццам хаваючыся ад гэтага ветру, пабеглі назад ангары.Шахавец.Ззаду, як на далоні, відзён стаў увесь гэты аўстрыйскі гарадок, пярэднюю палову якога займалі доўгія, быццам ангары, гмахі завода.Быкаў.
[Фр. hangar.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арга́ны, ‑аў; адз. арган, ‑а, м.
Духавы клавішны музычны інструмент вялікіх памераў, што складаецца з набору драўляных і металічных труб, у якія мяхамі напампоўваецца паветра. Мяккім музычным громам адклікаюцца арганы.Колас.Мы станавіліся ззаду і слухалі музыку органаў.Чорны.Магутныя гукі арганаў хапалі за душу і паводзілі сум.Карпюк.
[Ад грэч. organon — інструмент.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ар’ерга́рд, ‑а, М ‑дзе, м.
Частка войска або флоту, якая знаходзіцца ззаду галоўных сіл для аховы паходнага руху з фронту ў тыл. Франтавікі спакойна рыхтаваліся ў дарогу. Пастроіліся ў баявую калону, прыкрылі яе моцным ар’ергардам.Лынькоў.Атрад .. [Лубяна] знаходзіўся ў ар’ергардзе, ён павінен быў абараняць раненых і хворых.Шамякін.
[Фр. arriére-garde — тылавая ахова.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ку́кса1, ‑ы, ж.
Астатак пакалечанай або ампутаванай рукі, нагі. Фактычна няма рукі — з рукава суконнага пінжака вытыркаецца забінтаваная кукса.Навуменка.
ку́кса2, ‑ы, ж.
Род жаночай прычоскі: закручаныя ў выглядзе валіка ззаду валасы. У яе быў драбнаваты твар і валасы, закручаныя ў высокую куксу пад хусткай.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расшпілі́цца, ‑пілюся, ‑пілішся, ‑піліцца; зак.
1. Расшпіліць на сабе адзенне. — Не, я ненадоўга, — стрымліваючы гнеў, адказаў Пазняк, зняў кепку, расшпіліўся і стомлена сеў пры стале.Дуброўскі.
2. Раз’яднацца, расшчапіцца, вызваліцца ад засцежкі. Каўнер расшпіліўся.// Перастаць трымаць што‑н. Гузікі расшпіліліся. □ Расшпілілася і целяпалася ззаду пражка ад камізэлька.Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
hínter=
I
аддз.дзеясл. прыстаўка, указвае на рух назад, размяшчэнне ззаду чаго-н.: híntergehen* ісці́ наза́д; захо́дзіць зза́ду
II
неаддз.дзеясл. прыстаўка, указвае:
1) на патаемнае дзеянне, падман: hinterzíehen* уто́йваць (грошы), ухіля́цца ад плацяжу́
2) на пакіданне, адкладванне: hinterlássen* пакіда́ць пасля́ сябе́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
behind
[bɪˈhaɪnd]1.
prep.
1) зза́ду; за, па́-за
behind the door — за дзьвяры́ма
behind the hill — за, па-за ўзго́ркам
behind the house — за до́мам, зза́ду до́му
He is behind the others in his class — Ён го́ршы, слабе́йшы за і́ншых у кля́се
behind time, schedule — спо́зьнены
to be behind time — пазьні́цца
2) па
to leave behind oneself — пакі́нуць па сабе́(пасьля́ сьме́рці)
3) за
His friends are behind him — Яго́ныя сябры́ стая́ць за яго́
2.
adv.
1) зза́ду; спо́зьнена
to be far behind — быць, заста́цца далёка зза́ду
2) у рэзэ́рве, у запа́се
More supplies are behind — У рэзэ́рве ёсьць больш прыпа́саў
3) по́зна, ня ў час
а) The train is behind today — Цягні́к сёньня по́зьніцца
б) to be behind with/in one’s work — пазьні́цца з рабо́тай, зацягну́ць з рабо́тай
в) to be behind with one’s rent — пратэрмінава́ць кватэ́рную пла́ту
•
- behind the times
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
паганя́ты, ‑ага, м.
1. Той, хто паганяе запрэжаных жывёл; возчык. Ззаду сеў начальнік канвою і загадаў паганятаму ехаць.Галавач.Як ні гразіўся, ні сцябаў.. [коней] скураной пугай паганяты, як ні пяліся яны,.. воз не кранаўся.Мележ.
2. Той, хто падганяе на працы, наглядчык. [Дзед Банэдык:] — Паганятыя з бізунамі стаялі над каркам у кожнага...Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)