1. (дзеянне) Bewáchung f -, Schutz m -es; Fürsorge f -; Wáhrung f - (інтарэсаў);
ахо́ва пра́цыÁrbeitsschutz m;
ахо́ва прыро́ды Natúrschutz m;
ахо́ва здаро́ўя Gesúndheitsfürsorge f -;
2. (атрад, група) Wáche f -, -n;
асабі́стая ахо́ва Léibwache f
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
degradation
[,degrəˈdeɪʃən]
n.
1) паніжэ́ньне, прыніжэ́ньне n. (мара́льнае)
to live in degradation — жыць у прыніжэ́ньні
2) асла́бленьне n. (здаро́ўя); дэграда́цыя f.; заняпа́д -у m. (культу́ры)
3) Geol. дэграда́цыя f. (гле́бы)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
promotion
[prəˈmoʊʃən]
n.
1) павышэ́ньне (на пра́цы); пераво́д у вышэ́йшую кля́су ў шко́ле
2) дапамо́га ў арганізава́ньні
the promotion of a health campaign — дапамо́га ў арганіза́цыі й правядзе́ньні кампа́ніі здаро́ўя
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ты́раць ‘цяжка працаваць’ (Сцяшк. Сл.; Скарбы). Параўн. польск.tyrać ‘цяжка працаваць, не шкадуючы сіл і здароўя’, аргат. ‘красці’, ‘працаваць’ (Каня, Słownik), tyrać, terać ‘псаваць, нішчыць, траціць’, ‘надрывацца’, каш.tërac, tėrac ‘тс’, utërac są ‘змучыцца’, чэш.týrati ‘мучыць; катаваць (жывёл)’, славац.týrať ‘мучыць’. Арэальна, хутчэй за ўсё, запазычана з польскай мовы; узводзіцца да дыял.зах.-слав.*tyrati няяснага паходжання. Не зусім надзейна звязваецца генетычна з прасл.*turiti ‘паганяць’, ‘гнаць’, ‘турыць’ (Брукнер, 589; Махэк₂, 664; Рэйзак, 687; SEK, 5, 146–147). Пры прасл.*tiriti ‘мучыць’ да *terti ‘церці’ (Пралік, 637). Значэнне ‘красці’ ў польскай мове, відаць, у выніку збліжэння з усх.-слав.тырыць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гігіе́на
(гр. hygieinos = здаровы; лекавы)
1) раздзел медыцыны, які вывучае ўплыў умоў жыцця і працы на здароўе чалавека і распрацоўвае меры прафілактыкі захворванняў;
2) практычныя мерапрыемствы, якія садзейнічаюць захаванню здароўя (напр. г. працы, асабістая г.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ВЕТЭРЫНА́РНАЯ САНІТАРЫ́Я,
галіна ветэрынарыі, якая вывучае і распрацоўвае мерапрыемствы па прадухіленні і ліквідацыі хвароб жывёл і ахове людзей ад узбуджальнікаў інфекцый і інвазій, агульных для чалавека і жывёл. Санітарныя мерапрыемствы па ахове здароўя людзей прадугледжваюць арганізацыю і правядзенне ветэрынарна-санітарнага нагляду ў кансервавай, малочнай, гарбарнай і інш. галінах прам-сці па перапрацоўцы прадукцыі жывёлагадоўлі, а таксама ў месцах захоўвання і продажу гэтых прадуктаў. Санітарныя меры па ахове здароўя жывёл маюць на мэце падтрыманне пэўнага рэжыму ў памяшканнях для жывёл, пры захоўванні і апрацоўцы кармоў, прыбіранні і захоўванні гною, а таксама дэзінфекцыю, прыбіранне трупаў, ахову глебы, вады ад забруджвання. Распрацоўваюцца вет.-сан. мерапрыемствы па прадухіленні антрапазаанозаў, хвароб жывёл у жывёлагадоўчых комплексах, барацьбе з пераносчыкамі ўзбуджальнікаў інфекц. хвароб — членістаногімі, павышэнні сан. якасці прадуктаў і сыравіны жывёльнага паходжання.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАЛЬЧУ́К Эдуард Антонавіч
(н. 28.5.1936, г. Ліда Гродзенскай вобл.),
бел. вучоны ў галіне сац. гігіены і арганізацыі аховы здароўя. Д-рмед.н., праф. (1994). Скончыў Мінскі мед.ін-т (1959). З 1982 у Бел. ін-це ўдасканалення ўрачоў (з 1987 дэкан). Навук. працы па пытаннях арганізацыі мед. абслугоўвання сельскага насельніцтва. Распрацаваў методыку мед. рэабілітацыі ў лячэбна-прафілактычных установах.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
яд, ‑у, М ядзе, м.
1. Рэчыва, здольнае выклікаць атручэнне, смерць жывога арганізма. Пчаліны яд. □ Яд гадзюкі на барсука амаль не дзейнічае.«Беларусь»./Разм. Пра шкодныя для здароўя напіткі, ежу і пад. Гарэлка шкодзіць, гэта — яд.//перан.; чаго. Пра ўсё тое, што шкодна дзейнічае на каго‑, што‑н. Атручваючы свядомасць працоўных ядам нацыяналізму, эксплуататарскія класы імкнуцца зрабіць іх няздольнымі да барацьбы за свае класавыя інтарэсы.«Весці».
2.перан. Злосць, з’едлівасць. Кожны гад мае свой яд.Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
datować się
незак. пачынацца; браць пачатак;
poprawa w zdrowiu chorego ~uje się od roku — паляпшэнне здароўя хворага пачалося год назад (год таму)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
okaz, ~u
м.
1. прадстаўнік; экзэмпляр;
rzadki okaz — рэдкі экзэмпляр;
2. узор; увасабленне;
okaz zdrowia — увасабленне здароўя;
okaz głupoty — увасабленне дураты; поўны дурань
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)