інава́цыя

(лац. innovatio)

1) новаўвядзенне, абнаўленне (напр. тэхнічная і.);

2) новая з’ява ў мове (напр. лексічная і.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

лака́льны

(лац. localis)

мясцовы, які не выходзіць за пэўныя межы (напр. л-ая вайна, л-ая з’ява).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

во́бласць, -і, мн. -і, абласце́й, ж.

1. Частка якой-н. тэрыторыі, край. В. экватара.

2. Буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў былым СССР, а цяпер у краінах СНД. Віцебская в. Прыехаць з вобласці.

3. чаго або якая. Межы, у якіх распаўсюджана якая-н. з’ява, зона, пояс. В. вечнай мерзлаты. Азёрная в.

4. чаго або якая. Асобная частка арганізма, участак цела. В. сэрца. У грудной вобласці. Абследаваць в. ранення.

|| прым. абласны́, -а́я, -о́е (да 2 знач.). А. цэнтр.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

аспе́кт

(лац. aspectus = погляд)

1) пункт погляду, з якога ацэньваецца з’ява, паняцце;

2) знешні выгляд расліннага згуртавання ў залежнасці ад складу раслін і часу года.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

нечака́насць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць нечаканага; раптоўнасць. Нечаканасць сустрэчы. □ Партызан ратавала іх смеласць, выключная нечаканасць іх з’яўлення. Лынькоў.

2. Нечаканая падзея, з’ява, нечаканыя абставіны і г. д. Саша глянула на брата і раптам зразумела, што ён узброены і гатовы да любых нечаканасцей. Шамякін. — Стой! Пароль! — раздаўся вокліч, і Сяміздраў аж падскочыў ад нечаканасці. Шчарбатаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аглюціна́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Склейванне ў камячкі бактэрый, чырвоных крывяных цельцаў і інш. мікраарганізмаў пры ўздзеянні на іх імуннай сывараткі.

2. З’ява, уласцівая граматычнаму ладу мангольскіх, цюркскіх, фіна-угорскіх і інш. моў, паводле якой граматычныя адносіны (склон, лік і г. д.) вызначаюцца з дапамогай далучэння адназначных стандартных афіксаў да нязменных асноў або каранёў.

[Лац. agglutinatio — склейванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

fenomen, ~u

м.

1. феномен; надзвычайная з’ява;

fenomen natury — феномен прыроды;

2. геній, чалавек выключных здольнасцей;

fenomen pracowitośi — фенаменальна працаздольны чалавек

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

вобласць назоўнік | жаночы род

  1. Частка якой-н. тэрыторыі, край.

    • В. экватара.

  2. Буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў былым СССР, а цяпер у краінах СНД.

    • Віцебская в.
    • Прыехаць з вобласці.

  3. чаго або якая. Межы, у якіх распаўсюджана якая-н. з’ява, зона, пояс.

    • В. вечнай мерзлаты.
    • Азёрная в.

  4. чаго або якая. Асобная частка арганізма, участак цела.

    • В. сэрца.
    • У грудной вобласці.
    • Абследаваць в. ранення.

|| прыметнік: абласны.

  • А. цэнтр.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

апты́чны

(гр. optikos)

1) звязаны з оптыкай (напр. а. прыбор, а-ае шкло);

2) светлавы, звязаны з адбіццём і пераламленнем прамянёў святла (напр. а-ая з’ява).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кашто́ўнасць, ‑і, ж.

1. Важнасць, значнасць чаго‑н. Эстэтычная каштоўнасць твора. Пазнавальная каштоўнасць.

2. Каштоўная рэч. Партэр выглядаў шыкарна: калыхаліся султаны вячэрніх жаночых прычосак, ззялі сапраўдныя і фальшывыя каштоўнасці. Самуйлёнак. Максім здзівіўся, убачыўшы гэтулькі кніг, ён ведаў, што пасля акупацыі кнігі былі найвялікшай каштоўнасцю. Шамякін. // перан. З’ява, прадмет, якія маюць вялікае грамадскае значэнне. Духоўныя каштоўнасці. Культурныя каштоўнасці. Матэрыяльныя каштоўнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)