Горб ’горб’. Параўн. рус. горб, укр. горб, польск. garb, чэш. hrb, балг. гърбъ́т, ц.-слав. гръбъ. Прасл. *gъrbъ (*gr̥bъ). Роднасныя формы: ст.-прус. garbis ’гара’ (але паходжанне яе няпэўнае; не выключаецца запазычанне з польск. мовы). Гл. Фасмер, 1, 439; Бернекер, 1, 368–369; Траўтман, 78; асабліва Трубачоў, Эт. сл., 7, 199–201 (які не выключае экспрэсіўнае паходжанне слова).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Со́пкі ‘разварысты, рассыпісты’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Шат., Касп., Бяльк., Барад., Жыв. сл.), ‘даўкі (пра сыпкую, сухую ежу)’ (Ласт.), ‘несакавіты (пра ягады)’, ‘мяккі (пра снег)’ (Сл. ПЗБ). Укр. палес. со́пкий ‘тс’; усе да *съпъкъ; іншая ступень чаргавання кораня ў сыпаць (гл.). Параўн. стараж.-рус. съпъ ‘насып, узгорак, гара’, сопка, а таксама рассыпісты ‘сыпкі, разварысты’; гл. ЕСУМ, 5, 355.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Армагедо́н
(англ. Armageddon < гр. Armagedon, ад ст.-яўр. har Megiddo = гара Мегідо, дзе, паводле Апакаліпсіса, павінна адбыцца заключная бітва паміж сіламі дабра і зла)
1) усеагульная катастрофа, канец свету;
2) знішчэнне жыцця на Зямлі ў выніку атамнай вайны.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
шы́беніца Высокае месца; стромая гара (Нясв., Слаўг.). Тое ж шы́бельніца (Слуцк. Мал., 194, Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
мантанья́ры
(фр. montagnards, ад montagne = гара)
1) рэвалюцыйна-дэмакратычная група дэпутатаў Нацыянальнага канвента ў час Французскай рэвалюцыі 1789—1794 гг.;
2) групоўка дробнабуржуазных дэмакратаў у французскім Нацыянальным сходзе 1848—1849 гг.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Вышыня́ (БРС, Яруш., Шат., Мал.), вышыня́, вы́шынь, вышы́нь ’вышыня’; ’гара, узвышша’ (Яшк.). Рус. вышина́, укр. вишина́, польск. wyżyna, в.-луж. myšina, чэш., славац. vyšina, серб.-харв. висѝна, славен. višína, балг. висина́, висине́, макед. вишина. Ад асновы выш‑ (якая, напрыклад, у выш ’вышыня’ < vysjь; гл. таксама высокі) з дапамогай суф. ‑іна. Некалькі іначай аб словаўтварэнні Махэк₂, 705; Шанскі, 1, В, 239.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
куцця́, ‑і, ж.
1. Урачыстая вячэра напярэдадні каляд, новага года, якая суправаджалася варажбою. Калядныя куцці, як вядома, дзве: адна посная, другая — скаромная, або багатая. Якімовіч. // Дзень, у які адбываецца гэта ўрачыстасць. Снег на куццю — грыбы на лета, Такая матчына прымета. Колас.
2. Каша з ячных або іншых круп як традыцыйная абрадавая яда ўсходнеславянскіх і інш. народаў. У печы з панцаку варыцца калядная куцця. На куццю, пад вечар, чакаюць гасцей. Васілевіч. Куцці святочнай задымілася гара. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куча; горба (абл.); гара, груд, бурт (перан.) / камення: крушня / ламачча: лоўж
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
вулка́н
(лац. vulcanus = агонь, полымя, ад Vulcanus = імя бога агню ў старажытнарымскай міфалогіі)
гара з кратэрам на вяршыні, праз які час ад часу вывяргаюцца лава, гарачыя газы, попел і абломкі горных парод.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЕРХНЕФРАКІ́ЙСКАЯ НІЗІ́НА,
Марыцкая нізіна, на ПдУ Балгарыі паміж Радопамі і хр. Срэдна-Гара. Даўж. 160 м, шыр. каля 40 км. Па Верхнефракійскай нізіне працякае р. Марыца. Міжземнаморскія хмызнякі, участкі шыракалістых лясоў. Амаль уся Верхнефракійская нізіна разарана. Вырошчваюць пшаніцу, агародніну; сады, вінаграднікі. На Верхнефракійскай нізіне — гарады Плоўдзіў, Пазарджык, Стара-Загора, Дзімітраўград. Назва ад старажытнай гіст. вобласці на У Балканаў.
т. 4, с. 110
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)