а́йсберг

(англ. iceberg, ад ice = лёд + berg = гара)

вялікі масіў мацерыковага або шэльфавага лёду, які плавае ў акіяне, моры або ляжыць на мелі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

парна́с

(гр. Parnassos = гара ў Грэцыі, на якой, паводле міфалагічных уяўленняў, жылі багіні мастацтваў — музы)

перан. усё, што звязана з паэзіяй; свет паэзіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АРАГЕ́Н

(ад грэч. oros гара + genos паходжанне),

геалагічны тэрмін, уведзены аўстр. геолагам Л.Коберам (1921) для азначэння заключнай стадыі развіцця тэктанічна рухомых зон зямной кары — геасінкліналяў, складкавае горнае ўтварэнне, што ўзнікае на месцы геасінклінальнай сістэмы на позніх стадыях яе эвалюцыі.

т. 1, с. 449

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

нарадзі́ць сов. роди́ть;

яна́ ~дзі́ла дачку — она́ родила́ дочь;

◊ у чым ма́ці ~дзі́ла — в чём мать родила́;

гара́ ~дзі́ла мыш — погов. гора́ родила́ мышь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Паго́рак ’невялікае, адложыстае ўзвышша, узгорак’ (ТСБМ, Нас., Касп., Гарэц.), паго́ркі ’узгоркі, намытыя вадой’ (КЭС, ст.-бяроз.). Рус. паўн. па́горок, укр. паго́рок, польск. pogórek, чэш. pahorek, славац. pahorok ’тс’. Канфіксальнае ўтварэнне ад гара (гл.) (Сцяцко, Афікс. наз., 241).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бергштрыхі́

(ням. Bergstriche, ад Berg = гара + Strich = рыса)

кароткія рыскі на тапаграфічнай карце, якія праводзяцца перпендыкулярна да гарызанталяў і паказваюць напрамак уніз на схіле.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Буго́р ’узгорак, пагорак, невялікая гара, высокае месца’ (Яшкін, Бір. Дзярж.), ’пясчаны ўзгорак’ (Сцяшк. МГ), ’узгорак’ (Касп.), буго́рынне ’нагрувашчванне’ (Нас.). Рус. буго́р, укр. буго́р. Лічыцца роднасным з лат. baũgurs ’узвышша, узгорак’. Гл. Фасмер, 1, 228 (там агляд і іншых версій).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гарыжня́ ’загарадка’ (Сл. паўн.-зах.). З гаражня́; утварэнне суфіксам ‑ня ад асновы гара(д)ж‑ ’загароджаны’. Параўн. гараджа́нка ’загарадка’ (Сл. паўн.-зах.). Дакладная адпаведнасць у рус. дыял. горожня́ (СРНГ, 7, 64) і, магчыма, укр. горі́жний ’агароджаны’ (?) (гл. у Грынч.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жві́ранка Гара са жвіру (Бел. дакастр. проза, 255).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

скала́, ‑ы; мн. скалы, скал; ж.

Каменная глыба, гара з крутымі схіламі, вострымі выступамі. Па моры плывуць караблі, Плывуць паміж рыфаў і скал... Купала. Непрыступнаю сцяной Карпацкія ўзняліся скалы. Танк. Узбярэжжа акіяна, на якім узнік горад — гэта магутная велізарная скала. Новікаў. // перан. Пра сілу, стойкасць, згуртаванасць. Рэспублікі нашы — скала, А сілу ім дружба дала — З’яднанасць савецкіх народаў. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)