Дзеньдо́бры ’дабрыдзень’ (Нас., Касп.). Паводле Кюнэ (Poln., 52), запазычана з польск. мовы. Параўн. польск. dzień dobry ’тс’. Як мяркуе Кюнэ (там жа), аб запазычанні сведчыць парадак слоў, які дакладна адпавядае польскаму ў гэтай форме звяртання.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Каке́ша ’поўны, тоўсты’ (міёр., З нар. сл.). Тут або мясцовая пераробка з адмоўнай кантамінацыяй (у выніку гульні слоў або ў працэсе дражнення) вядомага на той жа тэрыторыі капеша ’поўны, тоўсты’ (< капацца ’марудна рабіць што-н.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ню́нька ’мордачка (у крата)’ (брэсц., Нар. лекс.), відаць, сюды ж рус. нюни ’губы’. Магчыма, адносіцца да «дзіцячых» слоў тыпу цюця, цюцька ’сабака, сабачка’ і пад. або т. зв. спешчаная форма да нюшка ’мыса’ (ад нюхаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пра́вапіс ’агульнапрынятая сістэма правіл напісання слоў, арфаграфія’ (ТСБМ, Гарэц.). Запазычанне з польск. prawopis; змена месца націску пад уплывам пра́вы. У польск., таксама як у рус. (правописа́ние), калька з грэч. ὁρυογραφία < όρυός ’правільны’ і γράφω ’пішу’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пу́па ’вада’ (у размове з дзецьмі) (ТС). Адносіцца да т. зв. імітатыўных слоў, пра што сведчыць славен. púpati ’піць’, паводле Сноя (515), “дзіцячая рэдуплікацыя”, пры якой вусны складваюцца так, як быццам бы рыхтуюцца нешта выпіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апа-
(гр. apo = з, ад)
першая састаўная частка складаных слоў, якая паказвае на адмаўленне, страту, адсутнасць чаго-н., паходжанне з чаго-н., выдаленне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
відэа-
(лац. video = гляджу, бачу)
першая састаўная частка складаных слоў, якая паказвае на адносіны да адлюстравання электрычных сігналаў на экране электронна-прамянёвай трубкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
нотабе́на
(лац. nota bene = заўваж добра)
памета на палях кнігі, рукапісу, дакумента каля слоў, на якія трэба звярнуць асаблівую ўвагу (мае выгляд №В).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
семасіяло́гія
(ад гр. semasia = значэнне, сэнс + -логія)
раздзел мовазнаўства, які вывучае значэнні слоў і выразаў і змяненне гэтых значэнняў у працэсе развіцця мовы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ультра-
(лац. ultra = больш, звыш)
першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае «звыш, больш за», «крайні», «найвышэйшы», «які знаходзіцца за межамі чаго-н.».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)