Wut

f - лю́тасць, раз’ю́шанасць

mich pckte die ~ — мяне́ ўзяла́ злосць

in ~ gerten* — раз’ю́шыцца

~ auf j-n hben — мець зло́бу на каго́-н.

sine ~ an j-m uslassen* — спагна́ць сваю́ злосць на кім-н.

sich in ~ rden — разгарачы́цца, раз’ю́шыцца, раз’яры́я́цца (у час палемікі)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

niż, ~u

I м.

1. нізоўе; нізіна;

2. дэпрэсія; зона нізкага ціску;

niż barometryczny — бараметрычная дэпрэсія; бараметрычны мінімум; цыклон

II

чым; як;

lepiej późno niż nigdy — лепш позна, як (чым) ніколі;

jesteś starszy niż ja — ты старэйшы за мяне

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

адвярну́ць сов.

1. отверну́ть; отвороти́ть;

а. твар — отверну́ть (отвороти́ть) лицо́;

2. отвороти́ть, отвали́ть;

а. ка́мень — отвороти́ть (отвали́ть) ка́мень;

а. скі́бу зямлі́ — отвороти́ть (отвали́ть) пласт земли́;

3. (в сторону) отверну́ть, сверну́ть;

а. машы́ну ўбок — отверну́ть маши́ну вбок;

аўто́бус ~ну́ў убо́к — авто́бус отверну́л (сверну́л) в сто́рону;

4. безл. разг. отвороти́ть;

мяне́у́ла ад яды́ — меня́ отвороти́ло от еды́;

5. (пасущихся животных) отверну́ть; отогна́ть;

нос а.прост. отвороти́ть нос (ры́ло)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

запрасі́ць сов.

1. пригласи́ть;

наве́двальніка ~сі́лі се́сці — посети́теля пригласи́ли сесть;

гаспада́р ~сі́ў паспрабава́ць мёду — хозя́ин пригласи́л попро́бовать мёду;

з. на та́нец — пригласи́ть на та́нец;

2. пригласи́ть, попроси́ть, позва́ть; зазва́ть;

мяне́і́лі ў го́сці — меня́ пригласи́ли (позва́ли) в го́сти;

з. у ха́ту — пригласи́ть (зазва́ть) в дом;

з. у прэзі́дыум — пригласи́ть в прези́диум;

3. (цену) запроси́ть;

з. за тава́р ве́льмі до́рага — запроси́ть за това́р о́чень до́рого

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

естьI несов.

1. (питаться) е́сці;

о́чень хоте́лось есть ве́льмі хаце́лася е́сці;

2. (раздражать, разъедать) е́сці;

густо́й дым ел глаза́ густы́ дым еў во́чы;

3. (мучить) перен. е́сці;

меня́ ест тоска́ мяне́ есць туга́;

4. (изводить) перен., прост. е́сці, гры́зці;

есть кого́-л. с утра́ до ве́чера е́сці (гры́зці) каго́е́будзь з ра́ніцы да ве́чара;

есть глаза́ми е́сці вача́мі;

по́едом есть е́жма (по́едам) е́сці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

расстра́ивать несов.

1. (нарушать строй) расстро́йваць; (о музыкальном инструменте — ещё) разла́джваць;

расстра́ивать ряды́ проти́вника расстро́йваць рады́ праці́ўніка;

расстра́ивать роя́ль расстро́йваць рая́ль;

2. (причинять ущерб) разла́джваць;

расстра́ивать дела́ разла́джваць спра́вы;

3. (мешать осуществлению) разла́джваць;

расстра́ивать пла́ны разла́джваць пла́ны;

4. (приводить в болезненное состояние) псава́ць;

расстра́ивать не́рвы псава́ць не́рвы;

5. (огорчать) хвалява́ць, псава́ць настро́й; засмуча́ць;

э́ти ве́сти меня́ расстра́ивают гэ́тыя ве́сткі мяне́ хвалю́юць (засмуча́юць), гэ́тыя ве́сткі псую́ць мне настро́й;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

про́пасть ж.

1. (обрыв, бездна) про́рва, -вы ж., бе́здань, -ні ж., бяздо́нне, -ння ср., прадо́нне, -ння ср.;

доро́га над про́пастью даро́га над про́рвай (бе́зданню, бяздо́ннем, прадо́ннем);

2. перен. (глубокое расхождение) про́рва, -вы ж.;

3. (множество) разг. про́цьма, -мы ж.; бе́зліч, -чы ж.;

у меня́ про́пасть дел у мяне́ про́цьма (бе́зліч) спраў;

про́пасти на тебя́ нет бран. пагі́белі на цябе́ няма́;

тьфу, про́пасть! цьфу, згінь ты!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

прыці́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.

1. Шчыльна, з сілай наблізіць што‑н. да чаго‑н. Не спяшаючыся, [Варанецкі] адчыніў [пячатку] і, моцна пахукаўшы, прыціснуў да першага бланка. Скрыган. Партызаны ляжалі за соснамі, прыціснуўшы да плячэй прыклады вінтовак. Навуменка. // Сціснуць, заціснуць чым‑н. Воз прыціснулі рублём і абвязалі вяроўкамі. Дайліда. Дзяўчына збянтэжылася, падала Мішу руку і пашлёпала ў галёшах на босую нагу, прыціснуўшы барадой канцы хусткі. Карпюк. // Моцна абняць, прытуліць. Антоніха абняла і прыціснула да сябе дачку, пагладзіла яе тоўстыя косы і праслязілася. Гурскі. // Прычыніць боль, націснуўшы чым‑н., заціснуўшы дзе‑н. Прыціснуць палец дзвярамі. □ Тоўстая галіна прыціснула [раненаму] нагу. Шамякін. / у безас. ужыв. — На тралёўку з бацькам не паедзеш, — яшчэ бервяном прыцісне дзе-небудзь. Жычка. З усёй сілы Алег націснуў на кнопку, і яго адразу адкінула назад, моцна прыціснула да сядзення штурвала. Гамолка.

2. Прымусіць падступіць да якой‑н. перашкоды, якая не дае магчымасці манеўраваць, адступаць далей. У фашыстаў быў каварны і, як здавалася ім, лёгкі для ажыццяўлення план: выбіць партызан з пазіцый, прыціснуць да непраходнага балота. Сабаленка. — Рукі ўгору! Ні з месца! — грымнуў грозны малады голас, і дзве вінтоўкі прыціснулі Кіда да сцяны. Бяганская.

3. перан. Разм. Стварыць вельмі суровыя, неспрыяльныя ўмовы, становішча для каго‑, чаго‑н.; абмежаваць каго‑н. у чым‑н. Прыціснуць гультаёў. □ — Калі ж гэта нашых маленькіх панкоў-хутаранцаў прыцісне ўлада? Чарнышэвіч. [Даніла:] — От вы тут крычалі, што Загурскі прыцісне з работай. Дык і ад мяне палёгкі не чакайце. Асіпенка. / у безас. ужыв. — Як ты, Максім, быў у польскім войску, мяне так прыціснула, што давялося некалькі разоў схадзіць з кантрабандай. Машара. // Пазбавіць магчымасці адмаўляць што‑н., адпірацца ад чаго‑н. Калі мы.. прыціснулі Шыпульку, ён пачаў прызнавацца, што ездзіў не да цёткі. Кулакоўскі. Як прыціснуць Віктара, дык ён авечкай прыкідваецца і абяцае выправіцца. Ну і вераць чалавеку... Ваданосаў. // Аказаць моцнае непрыемнае, шкоднае ўздзеянне (пра хваробу, што‑н. непажаданае і пад.). Прыціснула мяне язва. Цярпення няма. Пайшоў да старога ўрача. Прокша. — Прадзед прадаў маёнтак. Даўгі прыціснулі, моцныя суседзі памаглі. Караткевіч.

4. без дап. Разм. Узмацніцца, пабольшаць (пра мароз, халады). Была на тым тыдні адліга, потым прыціснуў мароз, цяпер зноў пацяплела і снег бліскучы, як шкло. Савіцкі.

•••

Прыціснуць хвост каму — тое, што і прышчаміць хвост (гл. прышчаміць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спра́ва¹, -ы, мн. -ы, спраў, ж.

1. Работа, карысны занятак; тое, чым хто-н. заняты; дзейнасць.

Ён заняты важнаю справаю — вучыць дзяцей.

Гаспадарчыя справы.

2. Работа, заняткі, звязаныя са службай, вытворчасцю, грамадскімі абавязкамі і пад.

Бягучыя справы.

Здаваць справы.

3. Абавязак, доўг; кола чыіх-н. паўнамоцтваў.

Добрасумленная праца — с. кожнага грамадзяніна.

Гэта с. адміністрацыі.

4. Патрэба; тое, што неабходна вырашыць.

Зайсці па важнай справе.

5. (з азначэннем), у знач. вык. Рэч, з’ява.

Гэта с. не з лёгкіх.

6. Спецыяльнасць, галіна ведаў ці навыкаў.

Ваенная с.

Кулінарная с.

7. Судовы разбор, працэс.

Крымінальная с.

Слухаецца с. аб забойстве.

8. Збор дакументаў, якія маюць адносіны да якой-н. асобы, здарэння.

Папкі для спраў.

Завесці справу на каго-н. (таксама перан.: пачаць разбор).

9. Здарэнне, факт, падзея; становішча дзе-н., стан каго-, чаго-н.; абставіны.

С. гэта пачалася летась.

С. не з лепшых.

10. Учынак.

Добрую справу робяць шэфы школы.

Асабовая справа — папка з дакументамі якой-н. асобы, што працуе ў пэўнай установе.

Ваша (твая, яго) справа (разм.) — рэпліка ў знач. рабіце, як знаеце, вам вырашаць, толькі вас датычыцца.

Ёсць такая справа (разм.) — добра, згодзен, няхай будзе так.

На самай справе — у сапраўднасці.

На справе — па сутнасці, на практыцы.

Не мая (твая, яго, яе, наша, ваша, іх) справа (разм.) — мяне (цябе і пад.) не датычыцца.

Такая справа (разм.) — вось у чым справа.

У чым справа? (разм.) — што здарылася?

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

mean3 [mi:n] adj.

1. (to) нядо́бры, благі́, по́длы;

Don’t be so mean to me! Не будзь такім нядобрым да мяне.

2. (with) BrE скупы́;

She has always been mean with money. Яна заўсёды была скупая на грошы.

3. AmE зло́сны, злы;

Be careful, that’s a mean dog. Будзь асцярожным, гэты сабака злы.

4. бе́дны і бру́дны (пра месца)

5. AmE, infml выда́тны, спры́тны

6. пасрэ́дны

be no mean athlete/performer быць выда́тным/спры́тным спартсме́нам/выкана́ўцам

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)