Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наста́ўнік, ‑а, м.
1. Той, хто выкладае ў школе. Настаўнік пачатковай школы. Настаўнік сярэдняй школы. Настаўнік хіміі. □ Вакол .. [Фралова] збіраюцца тыя, хто толькі ўчора развітаўся з роднаю школаю, з блізкімі сябрамі і любімымі настаўнікамі.Грахоўскі.// Наогул асоба, якая вучыць чаму‑н. Настаўнік музыкі. Хатні настаўнік.
2. Той, хто наогул з’яўляецца натхніцелем, хто кіруе, вучыць чаму‑н. Духоўны настаўнік. Вялікія настаўнікі пралетарыяту. □ Купала і Колас былі першыя паэтычныя настаўнікі Максіма Танка.Бярозкін.
3. Той, хто дапамагае каму‑н. асвоіць спецыяльнасць на прадпрыемстве, прывівае працоўныя навыкі. Настаўнік моладзі. □ Берагчы час, планаваць яго расход не толькі па гадзінах, а і секундах — найпершы абавязак настаўніка рабочага.«Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старшыня́, ‑і, м.
1.Асоба, якая вядзе сход, праводзіць пасяджэнне. Ён [палкоўнік Груп] — камандзір і старшыня, Сам абвясціў павестку дня.Колас.
2. Кіраўнік некаторых устаноў, аб’яднанняў, арганізацый або іх аддзелаў, органаў. Старшыня выканкома. Старшыня камітэта па друку. □ — Я скажу, сусед, аб гэтым Табе толькі пад сакрэтам: У мяне, бач, ёсць радня — Сельсавета старшыня.Крапіва.Лаўніцкі застаўся чакаць старшыню калгаса — яму сказалі, што ён павінен тут хутка быць.Шахавец.
3.(з вялікай літары). У саставе афіцыйнай назвы кіраўніка дзяржавы, урада або вышэйшых дзяржаўных органаў. Старшыня Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР. Старшыня Савета Міністраў СССР. Старшыня Савета Нацыянальнасцей. Старшыня Вярхоўнага Суда СССР.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ула́снік, ‑а, м.
1. Той, хто мае якую‑н. уласнасць; валодае чым‑н. У былых майстэрнях нейкага ўласніка, двух доўгіх .. будынках на ўскраіне.. танкісты аглядалі, рамантавалі машыны.Грамовіч.З кажуха кпілі хатнія, пасмейваўся і сам уласнік, але разлучацца з ім ніяк не хацеў.Лужанін.//Асоба, якой уласціва што‑н. Нават самы густы грэбень не мог даць рады, каб укласці гэты віхрасты чуб так, як хацелася б яго ўласніку.Якімовіч.— А, калі ласка! — сказаў малады хлопец, уласнік тонкага носа.Колас.
2. Чалавек, які прагне цалкам уладаць чым‑н., не дзелячыся з іншымі. Закаранелы ўласнік. □ Трэба змяняць душы, псіхалогію .. [сялян]: уласнік павінен стаць калектывістам.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпіён, ‑а, м.
Звычайна засакрэчаная асоба, якая тайна збірае або крадзе звесткі, дакументы, што складаюць дзяржаўную або ваенную тайну, з мэтай перадачы іх іншай дзяржаве. Пачалі пашырацца чуткі аб з’яўленні ў нашых тылах варожых шпіёнаў і дыверсантаў.Машара.Паміж лясоў прабіраліся да населеных пунктаў шпіёны і дыверсанты.Чорны.Сотні мільёнаў долараў асігноўваецца ўрадам ЗША на падрыўную работу супроць краін народнай дэмакратыі і СССР, на засылку ў гэтыя краіны шпіёнаў і дыверсантаў.«Звязда».//Разм. Той, хто сочыць за кім‑н., падпільноўвае каго‑н., даносіць на каго‑н. І бацька прыняў вясёлае рашэнне: павадзіць «грыбных шпіёнаў» за нос.Шамякін.
[Ням. Spion.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эпізады́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Нерэгулярны, несістэматычны. Эпізадычная дапамога. Эпізадычны кантроль. □ Вывучаючы яго [Скарыны] жыццё і дзейнасць, можна пераканацца ў тым, што цікавасць да вывучэння прыроды, самога жыцця ў беларускага вучонага праявілася вельмі рана і што яго заняткі медыцынай і баганікай не мелі эпізадычнага характару.Алексютовіч.// Неістотны, які не мае вялікага, рашаючага значэння. Прозвішча выпала ў Шыковіча з галавы — эпізадычная асоба, а яму трэба было ў працэсе запамінаць сотні розных прозвішчаў, беларускіх, рускіх, нямецкіх.Шамякін.
2. Які з’яўляецца толькі ў асобных сцэнах, эпізодах. Потым .. [Манро] паступіла на кінастудыю, здымалася ў эпізадычных нямых ролях.Новікаў.На першым часе навічкі выступалі ў масоўках ці выконвалі эпізадычныя ролі.«Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
hypnotic
[hɪpˈnɑ:tɪk]1.
adj.
1) гіпнаты́чны (сон)
2) лёгка пада́тны на гіпно́з
3) загіпнатызава́ны, -ая, у ста́не гіпно́зу
4) усыпля́льны, снатво́рны (лек, сі́ла)
2.
n.
1) нарко́тык -а m., снатво́рнае n., усыпля́льны сро́дак
2) асо́ба ў ста́не гіпно́зу або́ лёгка пада́тная на гіпно́з
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
adult
[əˈdʌlt]1.
n.
1) даро́слы -ага m., даро́слая f.; паўнале́тні -яга m., паўнале́тняя f.
2) даро́слая жывёліна ці расьлі́на
2.
adj.
1) даро́слы; ста́лы
an adult person — паўнале́тняя, даро́слая асо́ба
adult notions — ста́лыя ду́мкі
2) для даро́слых
adult education — адука́цыя для даро́слых
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
dummy
[ˈdʌmi]1.
n., pl. -mies
1) манеке́н -а, маке́т -а m., мадэ́ль f.
2) Print. маке́т -у m., папярэ́дні ўзо́р, про́бны экзэмпля́р
3) падста́ўная асо́ба
4) informal ду́рань -ня m., дуры́ла -ы m. & f., ёлупень -ня, балва́н -а́m.
2.
adj.
падро́блены, несапра́ўдны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
каардына́тар
(ад с.-лац. coordinare = узгадняць)
1) асоба, якая ажыццяўляе каардынацыю чаго-н.;
2) прыбор, які паказвае лётчыку месцазнаходжанне (каардынаты 1) самалёта;
3) устройства ва ўпраўляемай кіроўнай ракеце, тарпедзе, якое забяспечвае выяўленне цэлі і навядзенне на яе гэтых снарадаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)