1. Узростам у трынаццаць год. Трынаццацігадовы хлопчык. □ У 1911 годзе адкрыта аб адной толькі К. Буйло, трынаццацігадовай тады паэтэсе, Багдановіч сказаў, што яна «абяцае развіцца ў праўдзіва асабісты талент».Лойка.
2. Працягласцю ў трынаццаць год. Трынаццацігадовы перапынак у рабоце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хрэстама́тыя, ‑і, ж.
Вучэбны дапаможнік, які ўяўляе сабою зборнік выбраных твораў або ўрыўкаў з іх. [Турсевіч:] — Ты ведаеш [Андрэй] апавяданне са школьнай хрэстаматыі, як хлопчык раскрываў пупышкі, бутоны кветак, каб яны хутчэй зацвілі на клумбе.Колас.Трое [вучняў], трохі збіваючыся, заглядаючы ў хрэстаматыю, нараспеў дэкламуюць.Навуменка.
[Грэч. chrēstomátheia ад chrēstós — карысны і manthánō — вывучаю.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паца́н ’малое’ (Яшк., Назвы). З рус. жаргоннага (прастамоўнага) паца́н ’падлетак’, якое, паводле Трубачова (гл. Фасмер, 3, 222), утворана пры дапамозе экспрэсіўнага суфікса ‑ан ад паўд.-рус.пацю́к ’парасё’, ’пацук’. Больш імаверна Абаеў (Зб. Леру–Сплавінскаму, 9), які выводзіць рус.паца́н ’хлопчык’ з арм.patani ’падлетак’. Сюды ж кантамінаванае тураў.пацане́ц ’хлапец’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паж
(фр. page)
1) хлопчык з дваран, які ў якасці асабістага слугі буйнога феадала або караля рыхтаваўся да звання рыцара (у сярэдневяковай Еўропе);
2) выхаванец Пажскага корпуса (ваенна-навучальнай установы для дваранскіх дзяцей) у царскай Расіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ Каўжэ́нь ’шустры, нізкага росту хлопчык, малыш’ (Касп.). Слова няяснага паходжання; не хапае даных аб яго сувязях і гісторыі. Няясная і яго магчымая зыходная форма. Відаць, мы маем справу з сапсаванай лексемай. Няпэўная дагадка: каўжэнь — гэта трансфармацыя першапачатковага кажан. На Браслаўшчыпе слова кажан ужываецца ў значэнні ’злы, невысокага росту чалавек’. Гл. Сл. паўн.-зах., 2, 358.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
няпро́шаны, ‑ая, ‑ае.
Які з’явіўся куды‑н. без запрашэння; нечаканы, нежаданы. Хлопчык ведаў: стары не любіць, калі ў садзе з’яўляюцца няпрошаныя госці.Сіняўскі.Слухаючы камандзіраў, Бярозка хваляваўся, яго часам нават апаноўваў няпрошаны страх.Шахавец.«Вось і схадзілі ў кіно», — падумала жонка, выціраючы няпрошаныя слёзы.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сабатава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак.
1.што. Наўмысна сарваць (зрываць) што‑н.; дзейнічаць супроць чаго‑н. шляхам сабатажу. Кулакі сабатавалі ўсе загады Савецкай улады: хавалі хлеб, дзе толькі маглі.Сяргейчык.
2.толькінезак. Займацца сабатажам. [Даніла:] — Але ты быў упэўнены, што хлопчык сабатуе.Мехаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
arrival
[əˈraɪvəl]
n.
1) прые́зд, прыхо́д -у m., прыбыцьцё n.; надыхо́д -у m.
2) прышэ́лец -ьца m., пры́шлы -ага m.; новапрыбы́лы -ага m.
The new arrival is a boy — Нованаро́джаны — хло́пчык
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
пазмага́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак., зкім-чым, закаго-што і без дап.
Прыняць удзел у барацьбе; змагацца некаторы час. Хоча хлопчык з магутным Дняпром пазмагацца.Зарыцкі.За трактар давялося пазмагацца.Шамякін.Давялося як след папрацаваць, пазмагацца, перажыць не толькі ўдачы, але і розныя непрыемнасці.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыгаво́рваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1.Незак.да прыгаварыць.
2. Гаварыць, суправаджаючы якое‑н. дзеянне. Не зважаючы ні на што і ні на каго, .. [Алік] катаў па вуліцы малога і прыгаворваў яму розныя суцяшальныя словы.Кулакоўскі.— Не бойся, не бойся, дурненькі мой, — гладзячы ката, прыгаворваў хлопчык.Скрыпка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)