Су́тарга ’рэзкае скарачэнне мышц’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’канвульсія, сударга, эпілепсія’ (Ласт.), су́торга ’тс’ (ТС), суторга ’цік?’: на абодвух ачох суторга скачэ (Полымя, 2001, 3, 253), су́таргі ’торганне, спазмы’ (Некр. і Байк., Ласт.), су́тарж ’сударга’ (Ласт.). Вытворныя з су- ад торгаць (гл.), параўн. сударга.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
змяншэ́ннен. Verkléinerung f -, -en, Verríngerung f -, -en, Vermínderung f -, -en; Ábnahme f - (спад); Rückgang m -(e)s (скарачэнне); Ermäßigung f - (цаныі г. д.)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Verjüngung
f -, -en
1) амаладжэ́нне; абнаўле́нне
2) тэх. памяншэ́нне, скарачэ́нне
3) бат., лес. аднаўле́нне
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
éinschneidend
a карэ́нны, радыка́льны
~e Kürzung — рэ́зкае скарачэ́нне
in ~er Wéise — са́мым рашу́чым чы́нам
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
кантракту́ра
(лац. contractura = звужэнне, скарачэнне)
значнае абмежаванне рухомасці ў суставе ў выніку паталагічных працэсаў, якія адбываюцца ў суставе і ў мяккіх тканках, што яго акружаюць.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пату́гі, ‑туг; адз. патуга, ‑і, ДМ ‑тузе, ж.
1. Напружанае скарачэнне мышцаў пры якім‑н. дзеянні. Родавыя патугі. □ Зыгмусь толькі дрыгаў нагамі.., робячы адчайныя патугі вызваліцца з нечаканага палону.Лынькоў.
2.перан. Напружаныя намаганні, спробы зрабіць што‑н. Патугі непрыяцеля марныя. Яны не засцяць галоўнага — шчырасці, дружбы.Мележ.Генрыху Візэнеру не пашанцавала ў службе. Да гэтага на працягу ўсяе вайны ён ішоў толькі ўгару, праўда павольна, з патугамі, але ўпэўнена.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пайстком ’дэталёва, падрабязна (расказаць)’ (Шн. 2), ’шчыра’ (Нар. сл., ушацк.), па‑істачком (по‑источком) ’тс’ (Мядзв.). Цёмнае слова. Варыянт пайстком, мабыць, скарачэнне слова, прыведзенага Мядзведкам. Калі зыходзіць са словаўтваральнай структуры, то яно можа ўзыходзіць да рус.точно, неточно; але канчатак указвае на першапачатковы назоўнік, накшталт *істопак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пала́тка ’часовае, звычайна лёгкае памяшканне з непрамакальнай тканіны або скуры; лёгкая пабудова з прылаўкам для дробнага гандлю’ (ТСБМ). Рус.пала́тка ’палатка; асобнае месца ў складзе; падсобнае памяшканне над крамай і інш.’ Да палата (Фасмер, 3, 190). Гродз.пала́тка ’брэзент’ (Сцяшк. МГ), відавочна, скарачэнне з плашч‑палатка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спажа́ ‘Прачыстая (15/28 жніўня)’ (Нас.; мядз., Жыв. сл.; віл., паст., шальч., Сл. ПЗБ), ‘свята Спас’ (Др.-Падб.). Рус.спо́жка ‘назва двух памінальных свят Багародзіцы 15 жніўня і 8 верасня’. Скарачэннегоспожа ў значэнні ‘Багародзіца’, параўн. стараж.-рус.Госпожинъ день ‘Прачыстая’; гл. Фасмер, 3, 737. Параўн. спадар (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зух ’хват’. Рус.дан., смал., укр.зух, польск.zuch (> чэш.zuch). Польск.zuch, якое, верагодна, з’яўляецца крыніцай усх.-слав. слоў, паводле Брукнера (657), скарачэнне ад zuchwały (гл. зу́хвал). Параўн. рус.дыял.вяцк., перм., паўд.-дзвін., урал.зу́хать, зу́хнуть ’крычаць’, аднак іншы рэгіён пашырэння не дазваляе гаварыць пра дзеяслоў як крыніцу назоўніка.