гара́члівы, ‑ая, ‑ае.

Запальчывы, нястрыманы. — Гарачлівы, — падумаў я сам сабе [пра Рамана]. — Не трэба было так груба. Ермаловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адзі́мак, ‑мку, м.

Веснавы замаразак. А ўжо нават сам дрыготкі адзімак Вяшчуе звонка: — Ідзе вясна! Кірэенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самаабслу́га, ‑і, ДМ ‑слузе, ж.

Устаноўлены парадак, пры якім кожны свае бытавыя патрэбы задавальняе сам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыцінь 1, прыціня ’быстрыня (у рацэ)’ (Ласт.). Да прыць, прыткі (гл.).

Пры́цінь 2 ’зеніт’: у сам прыцінь сонца (Ласт.). Відаць, як і пры́цін ’кульмінацыя’ (Ласт.), да прыціна́ць (гл.), параўн. рус. прити́н ’мяжа руху, пункт стаяння’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адзінока, самотна, нелюдзіма, сіратліва □ сам па сабе, як пень

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

аўтакефа́лія

(ад гр. autos = сам + kephale = галава)

незалежная, самакіравальная праваслаўная царква.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Асамі́сты ’паважны’ (Яруш., Нас.). З асаністы ў выніку народнай этымалогіі пад уплывам слова сам: параўн. сінанімічнае самавіты. Рус. осанистый ад осаниться прыняць паважны, мажны выгляд’ ад значэння ’атрымаць сан’ (гл. сан). Параўн. осамицьца (Нас.) ад осаниться.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Разбе́рыць ’адрозніць’ (лудз., Сл. ПЗБ), ’разблытаць’: круцялі разберым (паст., там жа), ’высветліць’: разберыш ты сам (в.-дзв., там жа). Хутчэй за ўсё ад разабра́ць, разбіра́ць (гл.), але прычыны трансфармацыі слова незразумелыя (уплыў літ. ber̃ti ’веяць; сеяць’?).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

belíeben

vt, vi vimp жада́ць (сабе), хаце́ць, мець жада́нне

tu, was dir ~ — рабі́, як сам мярку́еш

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Erméssen

n -s меркава́нне, ду́мка

nach éigenem ~ — паво́дле свайго́ меркава́ння

nach fréiem ~ — як сам(á) наду́маеш

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)