зако́скі, ‑сак; адз. няма.

Разм. Пачатак касьбы. На світанні Мядовымі лугамі пахне зара — Хутка будуць закоскі. Крупенька. На ўсходзе сонца з Грынёў прывозяць дзве касілкі... Кажуць, з адной пойдзе трактар. Гэта падмога касцам, што прыехалі на закоскі. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мі́ска, ‑і, ДМ місцы; Р мн. ‑сак; ж.

Шырокая і глыбокая, круглай формы, пасудзіна для яды. Міканор кончыў есці, адставіў міску, выцер далонню губы. Мележ. Тым часам маці зняла з прыпечка глыбокую паліваную міску з блінамі. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

этру́скі ​1, ‑аў; адз. этруск, ‑а, м.; этруска, ‑і, ДМ ‑русцы; мн. этрускі, ‑сак; ж.

Адзін з народаў старажытнай Італіі.

этру́скі ​2, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да этрускаў; які належыць, уласцівы ім. Этруская мова. Этрускае мастацтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сачо́к 1 ’конусападобная сетка на абручы з ручкай, якая служыць для лоўлі рыбы, насякомых і пад.’ (ТСБМ, Нас., Сцяшк., Сл. ПЗБ, Бес., З нар. сл.), са́чак ’тс’ (Дэмб., 2, 575). Памяншальнае да сак 2 (гл.).

Сачо́к 2 ’від жаночага адзення, кароткая куртка на ваце’ (ТСБМ, Янк., Сцяшк.), са́чак ’тс’ (Бір., Сцяшк., Шатал., Янк., З нар. сл., Нар. сл.), са́чык ’тс’ (Сцяшк., З нар. сл., Жд. 1, Нар. сл., Сл. Брэс., Сакал., Скарбы). Памяншальнае да сак 1 (гл.).

Сачо́к 3 ’гультай’ (Жд. 1). Запазычанне вусным шляхам з рус. прастамоўнага сачо́к ’тс’, сачкова́ть жарт. ’гультаяваць; прапускаць урокі, лекцыі’. Дзеяслоў, паводле ССРЛЯ, 13, 210, фіксуецца ўпершыню ў пісьменніка Новікава–Прыбоя ў значэннях ’лавіць рыбу сачком’, ’гультаяваць’. Тады да сачок < сак 2 (гл.) ’прылада лавіць рыбу’; значэнне ’гультаяваць’ у дзеяслова з’явілася, відаць, пад уплывам меркаванняў, што лоўля рыбы — гэта заняцце, каб правесці час. Гэта можа быць і народная этымалогія. Гаўлава (Etym. Brunensia, Brno, 1980, 27), якая прыводзіць яшчэ дыял. маск. сачёк ’хлопец, які заляцаецца да дзяўчыны, яе каханы’, узводзіць да *sočiti (гл. сачыць), што больш верагодна, параўн. і вядомае ў гутарковай мове 30‑х гадоў XX ст. сачо́к як адпаведнік рус. сексо́т (< секретный сотрудник).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дапі́ска, ‑і, ДМ дапісцы, ж.

1. Тое, што і дапісванне.

2. Р мн. ‑сак. Дадатак да напісанага; прыпіска. Сцёпка наглядаў сцэны размовы моладзі з загадчыкам, прычым заўважаў, што не ўсім ён адмаўляе, робіць часам дапіскі на дакументах. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

матро́ска, ‑і, ДМ ‑сцы; Р мн. ‑сак; ж.

1. Форменная блуза матроса з вялікім адкладным каўняром спецыяльнага крою. // Жаночая або дзіцячая блуза такога ж крою. На мураве бегалі дзве дзяўчынкі ў матросках. С. Александровіч.

2. Тое, што і бесказырка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прале́ска, ‑і, ДМ ‑лесцы; Р мн. ‑сак; ж.

Травяністая расліна сямейства казяльцовых з сіне-фіялетавымі кветкамі, якія зацвітаюць адразу пасля раставання снегу. Вясна прыходзіць, у бары Пралескі скрозь цвітуць. Непачаловіч. Красавік — Гэта першыя краскі вясны. Некранутая сінь Танканогай пралескі. Звонак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэра́ска, ‑і, ДМ ‑расцы; Р мн. ‑сак; ж.

Памянш.-ласк. да тэраса (у 1, 4 знач.). Вяргіні і мальвы захінулі ўвесь падмурак, і таму здавалася, што сам дамок з вастраверхім дахам і зашклёнай тэраскай нібыта стаіць на кветках. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фе́ска, ‑і, ДМ фесцы; Р мн. ‑сак; ж.

Шапачка ў форме ўсечанага конуса з кутасом, якая з’яўляецца часткай нацыянальнага касцюма ў некаторых усходніх краінах. Да Тапурыя падышоў нейкі турэцкі начальнік і, трымаючы руку каля сваёй чырвонай фескі, нешта запытаў. Самуйлёнак.

[Ад геаграфічнай назвы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́ска, ‑і, ДМ пасцы; Р мн. ‑сак; ж.

Разм. Паласа. Уперадзе шэрай, бліскучай ад дажджу, вузенькай паскай, пахіляючыся ў бакі, расцягнулася дарога. Галавач. Мы сачылі, як паступова шырылася паска цёмнай вады між белым корпусам цеплахода і прагалам: паўметра, метр, тры... Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)