ВІ́ЦЕБСКІ ЗАВО́Д ЗЕМЛЯРО́БЧЫХ ПРЫЛА́Д.

Дзейнічаў у 1876—1914 у Віцебску. Вырабляў плугі, бароны, восі, кавальскія пакоўкі. Меў нафтавы рухавік (1913). Працавала ад 40 (1913) да 50 (1902—05) рабочых.

т. 4, с. 227

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

шпі́ндэль, ‑я, м.

1. Вал металарэзнага станка з вярчальным рухам. Токар замацаваў у шпіндэлі доўгі вал, уключыў рухавік, і з-пад разца пачала завівацца сіняватая стружка. Чаркасаў.

2. Верацяно ў прадзільнай машыне.

3. Вось якога‑н. механізма, прыстасавання (катушкі, суднавага шпіля і пад.).

[Ням. Spindel.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

альфаме́тр

(ад альфа + -метр)

прыбор для вызначэння лішку паветра ў гаручай сумесі, якая паступае ў рухавік унутранага згарання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ды́зель

[ад ням. R. Diesel = прозвішча ням. інжынера (1858—1913]

рухавік унутранага згарання, які працуе на вадкім паліве.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Тапча́к ’род коннага прывода’, ’малатарня, што рухалася ад таптання валоў’ (Варл.), ’крупадзёрка’ (Мат. Гом.), тапта́к ’прымітыўны рухавік для рэзання сечкі’ (Скарбы), топчаны́ ’прылада для памолу зерня, што прыводзіцца ў рух коньмі’ (ПСл). Ад тапта́ць 1 (гл.), параўн. таптальная малатарня ’малатарня з драўляным колам, якое прыводзілася ў рух валамі ці коньмі, якія рухаліся на адным месцы’ (вілен., віц., Народная сельскагаспадарчая тэхніка беларусаў. Мінск, 1974, 69).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

БЕНЦ

(Benz) Карл Фрыдрых (25.1171844, г. Карлсруэ, Германія — 4.4.1929),

нямецкі інжынер-вынаходнік. Вынайшаў стацыянарны двухтактавы газавы рухавік (1878), заснаваў Рэйнскі з-д газавых рухавікоў (1883, г. Мангейм). У 1885, незалежна да Г.Даймлера, стварыў гарыз. аднацыліндравы чатырохтактавы бензінавы рухавік э эп. запальваннем і на яго аснове першы ў свеце аўтамабіль (1886). Паклаў пачатак серыйнай аўтамаб. вытв-сці (аўтамабіль «Вела», 1894). У 1926 заснаванае Бенцам прадпрыемства аб’ядналася з кампаніяй па вытв-сці рухавікоў Даймлера (гл. «Даймлер-Бенц»).

Л.М.Шахлевіч.

т. 3, с. 102

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

газады́зель

(ад газ​1 + дызель)

рухавік унутранага згарання, які дзейнічае на газападобным паліве па цыклу нямецкага вынаходцы Р. Дызеля.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

мато́р

(ням. Motor < фр. moteur, ад лац. motor = які рухае)

машына, якая ператварае розныя віды энергіі ў механічную; рухавік.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

engine

[ˈendʒɪn]

n.

1) рухаві́к -а́ m., мато́р -а m.

2) параво́з -а, лакаматы́ў -ва m.

3) машы́на, прыла́да f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ВІ́ЦЕБСКІ ТО́ЛЕВЫ ЗАВО́Д.

Дзейнічаў у 1897—1914 у Віцебску. Вырабляў дахавы і ізаляцыйны толь, які насычалі льняным алеем, што выраблялі на гэтым жа з-дзе. Меў паравы рухавік, працавала 60 рабочых (1913).

т. 4, с. 232

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)