драбната́, ‑ы, ДМ ‑наце, ж., зб.
Дробныя істоты, прадметы. Часта бывае так: у вас нічога не ловіцца або клюе адна драбната, а ваш сусед цягае адну за адной вялікіх плотак ці галаўнёў. Матрунёнак. / Пра дзяцей. — На руках у яе [ўдавы] засталося чацвёра дзяцей, усё драбната. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збру́я, ‑і, ж.
Прадметы і прыналежнасць для запрагання або сядлання коней і другіх цяглавых жывёл; вупраж. Мікалай Буткавец — вядомы ў акрузе майстар па рамонту збруі — суткамі не разгінацся над хамутамі і набадрамі. Курто. Брыгадзір назіраў збоку. Калі коні былі запрэжаны, ён праверыў, Ці добра ляжыць збруя. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тупано́сы, ‑ая, ‑ае.
1. З шырокім або тоўстым носам, дзюбай (пра жывых істот). Тупаносая рыба. □ Мы гатовы былі расцалаваць свайго тупаносага хітрага грака Яшку. Ваданосаў.
2. З тупым, шырокім носам, наском (пра прадметы). Тупаносыя боты. □ Адборныя фашысцкія знішчальнікі, убачыўшы тупаносых ястрабкоў, уцякалі што было духу. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
artykuł, ~u
м.
1. артыкул;
artykuł wstępny — перадавы артыкул;
2. артыкул;
artykuł prawa — артыкул закону;
3. тавар; выраб;
~y skórzane — скураныя тавары;
~y gospodarstwa domowego — прадметы (рэчы) хатняга ўжытку; хатнія рэчы;
~y pierwszej potrzeby — прадметы першай неабходнасці;
~у konsumpcyjne — спажывецкія прадукты (тавары)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
алексікалі́зм
(ад а- + гр. leksikon = слоўнік)
род афазіі, якая праяўляецца ў семантычна-лексічных парушэннях мовы хворага, галоўным чынам у няздольнасці правільна называць прадметы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кале́кцыя
(лац. collectio = збіранне)
размешчаныя ў пэўнай сістэме якія-н. аднародныя прадметы, што маюць гістарычную, навуковую, мастацкую цікавасць (напр. к. мінералаў, к. манет).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пап’е́-машэ́
(фр. papier mache = жаваная папера)
папяровая маса, змешаная з клеем, крухмалам, гіпсам, мелам, з якой вырабляюць розныя бытавыя і мастацкія прадметы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гаспада́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
1. Спосаб вытворчасці, сукупнасць вытворчых адносін таго ці іншага грамадскага ўкладу.
Натуральная г.
2. Вытворчасць, эканоміка.
Народная г. краіны.
Сельская г.
3. Абсталяванне якой-н. вытворчасці.
Г. трактарнага завода.
4. Рэчы, прадметы, якія патрэбны ў быце.
Абзавесціся гаспадаркай.
5. Вытворчая адзінка, пераважна сельскагаспадарчая.
Сялянскія гаспадаркі.
Кіраваць гаспадаркай.
6. Заняткі па ўпарадкаванні быту, доглядзе жылля і пад.
Займацца гаспадаркай.
Хатняя г.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сы́пацца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -плецца; сы́пся; незак.
1. Пра што-н. сыпкае, дробнае або пра многія прадметы: падаць, валіцца; асыпацца; ляцець, разлятацца ва ўсе бакі; выпадаць.
Са страхі сыплецца снег. 3 торбы сыплецца мука.
2. перан. Пра частыя гукі, словы: чуцца, распаўсюджвацца, гучаць.
Услед сыпаліся жарты.
3. Пра тканіну: разбурацца ў выніку выпадання нітак па абрэзаным краі (разм.).
4. перан. Імкліва ў спеху бегчы.
З узгорка сыпаліся дзеці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Мардва́ ’дзеці’ (клім., Растарг., Да характ.) ’гарэзы, свавольнікі’, ’назола’, ’непакойныя людзі’, ’шумная хеўра, зборышча’ (Нас.). Рус. смал. мордва́ ’розныя дробныя прадметы, дробязь’, смал., калуж. ’малыя дзеці’. Да мардава́ць ’мучыць, непакоіць’ (Фасмер, 2, 653–654). Утворана пры дапамозе суфікса ‑ва, як дзятва́, пацанва́, братва́ (Сцяцко, Афікс. наз., 202). Параўн. драг. жымырва́ ’дзеці — гарэзы і назолы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)