жы́жа ​1, ‑ы, ж.

Тое, што і жыжка (у 1 знач.). Прыходзілася брысці па пояс у балотнай жыжы. Бядуля.

жы́жа ​2, ‑ы, ж.

Дзіц. Агонь. — Зізя, зі-зя, — паказвае Лідачка пальчыкам на агонь у грубцы. — Жыжа, жыжа, каток, — адказвае старая. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жамчу́жны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да жэмчугу, жамчужыны. Жамчужны промысел. Жамчужнае зерне. // Зроблены з жэмчугу; з жэмчугам, з жамчужынамі. Жамчужны пояс. Жамчужныя маністы. // перан. Падобны на жэмчуг, жамчужыну сваім выглядам, бляскам, белізною. Жамчужнае ззянне. Жамчужныя зубы.

•••

Жамчужны пат гл. пат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

распяра́звацца несов.

1. распоя́сываться, снима́ть по́яс;

2. (о поясе) расстёгиваться; развя́зываться;

3. перен. распоя́сываться, разну́здываться;

4. страд. распоя́сываться; см. распяра́зваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

сла́бкі

1. (нямоцна нацягнуты) lóse, lócker;

сла́бкі ву́зел lóser [lóckerer] Knóten m;

2. (завялікі) groß, weit (пояс, абутак і г. д)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

◎ Ну́ты ’прапілаваныя праёмы ў дошках дзвярэй, куды заганяецца шпона або пояс’ (Сцяшк.). Запазычанне праз польск. nut ’паз у драўніне, у які заходзіць адпаведны выступ’, nuty, мн. л. з ням. Nut(e) ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Перапя́сы ’пярэсты (вол, карова)’ (мазыр., ЛА, 1), ’масць вала, кабана’ (Янк. 2). З перапялясы ’з доўгімі палосамі’ (Нас.) (гл.) з менай ‑ля‑ на ‑я‑ пад уплывам лексемы пояс ’пас. паласа’. Параўн. таксама перапалосы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

часово́й​I прил.

1. (к часы́) гадзі́ннікавы;

часово́й механи́зм гадзі́ннікавы механі́зм;

часова́я стре́лка гадзі́ннікавая стрэ́лка;

часовы́х дел ма́стер ма́йстар гадзі́ннікаў, гадзі́ннікавы ма́йстар;

2. (о времени) гадзі́нны, пагадзі́нны;

часова́я ле́кция гадзі́нная ле́кцыя;

часово́й гра́фик гадзі́нны (пагадзі́нны) гра́фік;

часова́я опла́та пагадзі́нная апла́та, апла́та ад гадзі́ны;

часово́й по́яс ча́савы по́яс.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

карса́ж, гарса́ж

(фр. corsage)

1) частка жаночага адзення, якая аблягае грудзі, спіну і бакі;

2) пругкі пояс спадніцы і тасьма да яго.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

карса́ж м

1. уст (частка жаночага ўбору) Léibchen n -s, Míeder n -s, -;

2. (пояс спадніцы) Bund m -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

упле́сці, -ляту́, -ляце́ш, -ляце́; -ляцём, -лецяце́, -ляту́ць; -лёў, -ляла́, -ло́; -ляці́; -ле́цены; зак.

1. што ў што. Плетучы, уставіць.

У. стужкі ў косы.

2. перан., каго (што). Уцягнуць, умяшаць у што-н. непрыемнае (разм.).

У. каго-н. у цёмную справу.

3. што. Зрасходаваць на пляценне чаго-н.

Усе ніткі ўпляла ў адзін пояс.

4. што. З’есці хутка, з апетытам (разм.).

У. цэлую булку.

|| незак. уплята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)