пампе́зны, ‑ая, ‑ае.
Які вызначаецца раскошай, пышнасцю, разлічанай на знешні эфект. Тут [у троннай зале] няма нічога лішняга, цяжкага, пампезнага. В. Вольскі.
[Ад лац. pomposus.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
specjalny
specjaln|y
спецыяльны; асаблівы;
nic ~ego! — нічога асаблівага!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Наўда́ку ’наўрад, наўрад ці’ (Нас., Яруш., Растарг., Юрч.), ’наўрад, малаверагодна, на ўдачу’ (Гарэц., Бяльк.), наўдачу ’тс’ (Яруш., Нас.). Да удацца, удача (гл.), заканчэнне -/сі/, відаць, пад уплывам іншых прыслоўяў, дзе яно адлюстроўвае канчатак род.-месн. скл. назоўнікаў на -къ (гл. Карскі 2-3, 69), паколькі назоўнікаў тыпу *удак няма; няправільна збліжаецца з наўда ’карысць, маёмасць; асаблівасць, важнасць’ (гл.) на аснове значэння ’нічога асаблівага, нічога важнага’, перш за ўсё па лінгвагеаграфічных меркаваннях (параўн. Арашонкава і інш., БЛ, 3, 1973, 31).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
папіса́ць сов.
1. (нек-рое время) пописа́ть;
2. разг. (занести в список во множестве) переписа́ть;
◊ нічо́га не папі́шаш — ничего́ не попи́шешь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
не́чага¹, не́чаму, не́чага, не́чым, не́ аб чым.
1. займ. адмоўны, з інф. Няма нічога, каб...
Чытаць нечага, трэба ісці ў бібліятэку.
Хлеба нечым нарэзаць.
2. займ. неазнач. ў Р(ад займенніка «нешта»). Чагосьці.
Для нечага ж трэба яму ехаць у горад?
3. часц. Лепш бы; дарэчы (разм.).
Заадно нечага і родных наведаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разбіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да разабраць.
2. што і чаго. Разм. Выбіраць, адбіраць, уважліва разглядаючы, углядаючыся. Не разбіраючы сцежкі,.. пабеглі.. [людзі] цераз балота да лесу. Чорны.
3. Разм. Тое, што і разбірацца (у 3 знач.). [Сцяпан:] — Маўчы, баба!.. Ты, каханенькая, родненькая, нічога не разбіраеш. Валасы доўгія, а розум кароткі. Купала. — Дурніца яшчэ [Зоська]: не разбірае нічога... Павер, — няйначай к табе вернецца, — пачакай адно... Гартны. — Эх вы, смаркачы. Нічога вы не разбіраеце. Вам толькі табліцу грызці: два ў два — чатыры. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Нуль (БРС, ТСБМ), укр. нуль, рус. арх. нуль. Запазычана праз нямецкае Null з іт. nulla ’нішто, нічога’ < лац. nullus ’ніякі’ < ne ullus ’ні адзін’ (Фасмер, 3, 81; Бязлай, 2, 230).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
анічо́га, прысл.
Разм. Зусім нічога. [Вера:] — Дык я анічога не думаю. Зарэцкі. Салдат анічога не мог сказаць у тую хвіліну. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напа́свіцца, ‑сецца; зак.
Наесціся на пашы; уволю, многа папасвіцца (пра жывёлу, птушак). І нічога.. кабылка не ела, відаць, напасвілася. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прадаўшчы́ца, ‑ы, ж.
Жанчына-прадавец. Прадаўшчыца пачынала ўжо звяртаць увагу: чаго гэты чалавек тут стаіць і нічога не купляе? Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)