пракруці́ць, ‑кручу, ‑круціш, ‑круціць; зак., што.
1. Прасвідраваць. [Майстар:] — Будзем лічыць, што вось на гэтай самай планцы нам трэба, пракруціць дваццаць такіх дзірачак. Кулакоўскі.
2. Прывесці што‑н. у вярчальны рух. Пракруціць педалі веласіпеда.
3. Разм. Зрабіць, апісаць круг у якім‑н. танцы. — Больш двух кругоў я польку не пракручу! — гаварыў .. [Пятро] з запалам. Ваданосаў.
4. і без дап. Круціць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгляда́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1. Незак. да разгледзець, разглядзець.
2. (у спалучэнні з наступным «як»). Ацэньваць якім‑н. чынам; лічыць якім або кім‑, чым‑н. Чарнасоценныя газеты і часопісы разглядалі беларускую мову і літаратуру як нейкую «штуку палякаў», як «польскую інтрыгу». Казека. Чалавек толькі тады знаходзіць сваё асабістае шчасце, калі ён разглядае сябе як частку працоўнага калектыву. «ЛіМ».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разу́мнік, ‑а, м.
Разумны, разважлівы чалавек. — Вядома таксама, што адзін дурань можа задаць столькі пытанняў, на якія не адкажуць сто разумнікаў. Навуменка. [Бабуля:] — А Туман наш — разумнік. Чуе разлуку. Увесь дзень не адыходзіць. Ні на крок. Шыловіч. // Разм. іран. Той, хто любіць разумнічаць, мудраваць, лічыць сябе разумнейшым за іншых. — Не трэба мне тваіх тлумачэнняў. Разумнік! Я сам бачу! Злазь з камбайна! — крычыць Яўмён. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лік¹, -у, мн. -і, -аў, м.
1. гл. лічыць.
2. Паняцце колькасці, велічыня, пры дапамозе якой праводзіцца лічэнне.
Цэлыя лікі.
Простыя лікі.
3. Колькасць каго-, чаго-н.
Л. рабочых дзён.
4. Састаў, рад, колькасць каго-, чаго-н.
Быць у ліку перадавых.
5. Граматычная катэгорыя, якая выражае адзінкавасць або множнасць.
Множны л.
Адзіночны л.
6. Вынікі гульні, выражаныя ў лічбах.
○
Астранамічныя лікі — пра вельмі вялікія лічбавыя велічыні.
Круглыя лікі — лікі без дробавых адзінак.
◊
Без ліку (разм.) — вельмі многа, шмат.
Ліку няма (разм.) — вельмі многа, незлічонае мноства каго-, чаго-н.
|| прым. лі́кавы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
находи́тьI несов.
1. (кого, что) знахо́дзіць; (отыскивать) адшу́кваць;
находи́ть удово́льствие в чём-л. знахо́дзіць здавальне́нне ў чым-не́будзь;
находи́ть причи́ну знахо́дзіць прычы́ну;
находи́ть утеше́ние знахо́дзіць уце́ху;
находи́ть подде́ржку знахо́дзіць падтры́мку;
2. (заставать) застава́ць, знахо́дзіць;
3. (замечать) ба́чыць, знахо́дзіць;
я не находи́л в его́ слова́х ни те́ни притво́рства я не знахо́дзіў (не ба́чыў) у яго́ сло́вах ні це́ню прытво́рства;
4. (считать) знахо́дзіць, лічы́ць; (признавать) прызнава́ць;
находи́ть возмо́жным знахо́дзіць (лічы́ць) магчы́мым;
до́ктор нахо́дит его́ положе́ние безнадёжным до́ктар лі́чыць яго́ стано́вішча безнадзе́йным;
его́ нахо́дят у́мным яго́ лі́чаць разу́мным;
находи́ть вино́вным прызнава́ць вінава́тым; см. найти́I.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
liczyć
licz|yć
незак.
1. лічыць;
~yć dni — лічыць дні;
2. лічыць; налічваць; улічваць;
klasa ~y 20 osób — клас налічвае 20 вучняў; у класе 20 вучняў;
~y sobie 50 lat — яму (ёй) 50 гадоў (год);
nie ~ąc reszty — не лічачы ўсяго іншага (астатняга);
3. na kogo/co разлічваць; спадзявацца на каго/што;
~ę na wygranie w loterii — я разлічваю выйграць у латарэю
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
утылітары́зм
(фр. utilitarisme, ад лац. utilitas = карысць)
1) напрамак у этыцы, які лічыць карысць асновай маральнасці і крытэрыем чалавечых паводзін;
2) перан. імкненне з усяго мець выгаду, карысць; дробязны практыцызм.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
approve [əˈpru:v] v.
1. (of) ухваля́ць; лічы́ць пра́вільным;
Do you approve of my decision? Вы лічыце маё рашэнне правільным?
2. зацвярджа́ць; прыма́ць; ухваля́ць;
The report was unanimously approved. Справаздача была зацверджана аднагалосна.
3. рэкамендава́ць (для карыстання)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
апрача, апроч, акрамя; акрым, кром (абл.) □ за выключэннем, не лічачы, калі не лічыць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
палічы́ць, ‑лічу, ‑лічыш, ‑лічыць; зак.
1. каго-што. Зрабіць падлік; злічыць. Дзяўчына адчыніла чорны бліскучы радыкюльчык, дастала з яго маркі, палічыла, аддала Косціку. Арабей.
2. Прыйсці да якой‑н. думкі аб чым‑н.; вырашыць. Аставацца тут на прывале Букрэй палічыў небяспечным. Колас. Усе палічылі, што Нічыпар проста змарыўся. Асіпенка. // што. Расцаніць, успрыняць якім‑н. чынам. Мікіта не заўважыў іранічнага тону і палічыў бацькаў адказ за добры знак. Колас. // за каго-што. Прыняць каго‑н. за каго‑н. іншага, за што‑н. іншае. — Я зацікавіўся Бабровым пасля таго, як мяне аднойчы палічылі за яго. Гамолка. // кім, за каго. Уявіць сябе або каго‑н. у якой‑н. ролі, якасці. [Ланге:] Ты палічыў сябе кіраўніком і вырашыў, што толькі тваё жыццё — жыццё, а таварышаў... Маўзон.
3. каго-што і без дап. Лічыць некаторы час. Палічыць на лічыльніках.
•••
Палічыць рэбры — пабіць, збіць каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)