японскі добраахвотнік-смяротнік, які кіраваў тарпедай; дзейнічалі ў час 2-й сусветнай вайны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
метабалі́ты
(ад гр. metabole = змена, пераўтварэнне)
рэчывы, якія ўтвараюцца ў арганізме ў працэсе абмену рэчываў (метабалізму), параўн.антыметабаліты.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Вісокі ’высокі’ (Шат., Касп., Бяльк., Нас.; пухав., З нар. сл.), рус.паўдн.високий ’тс’. Да высокі (гл.). Змена галоснага ‑ы‑ ў ‑і‑ абумоўлена не рэфлексацыяй прасл.‑y‑ < *ū (яку паўночнаўкраінскіх гаворках (Дзендзялеўскі, Конспект, 32)), а ўплывам лексемы віс (вісець і да т. п.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
катастро́фа, ‑ы, ж.
Раптоўнае вялікае бедства, падзея з трагічнымі вынікамі. Аўтамабільная катастрофа. Авіяцыйная катастрофа. □ — І вось тады, калі на моры здарылася з намі катастрофа, — працягваў Федзя, — мне было сорамна і крыўдна, да жудасці не хацелася гінуць такой бязглуздай, нікчэмнай смерцю.Каваль.// Значная змена, якая цягне за сабой рэзкі пералом у грамадскім або асабістым жыцці. Нацыянальная катастрофа. Сямейная катастрофа.
[Ад грэч. katastrophē — паварот; знішчэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Áblösung
f -, -en
1) аддзяле́нне, адсло́йванне; адвя́званне
2) пла́та, вы́куп
3) зме́на (варты і г.д.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
switch-over[ˈswɪtʃəʊvə]n.
1. рэ́зкая зме́на пазі́цыі, по́гляду і да т.п.
2. перахо́д (на іншую працу);
He made a switch-over to teaching in his mid-career. У сярэдзіне кар’еры ён перайшоў на выкладчыцкую працу.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Буйстра́ ’быстрыня; месца хуткага цячэння ў рацэ’ (Яшкін). Бясспрэчна, з *быстра́. Параўн. рус.дыял. (калуж.) быстра́ ’сярэдзіна цячэння ракі’. У бел. слове фанетычная дыялектная змена (ы > у пасля губных) і, мабыць, уплыў слова буй‑ны. Параўн. яшчэ быйстра́ ’паласа хуткага цячэння ў рацэ’ (Яшкін).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пераломіца ’няшчасце (у праклёнах)’ (пух., Сл. ПЗБ), перало́ма ’пустата’, на першым гумне салома, на другім — пералома (гом., Мат. Гом.), ’гвалтоўная перамена парадкаў’ (тамсама), ст.-рус.переломъ ’назвы розных хваравітых станаў (XVI ст.). Да пера- і ламаць (гл.), параўн. перало́ма ’рэзкая змена, пералом’ (Юрч. СНЛ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Працэ́с ’паслядоўная змена з’яў, ход развіцця’, ’актыўнае развіццё хваробы’ (ТСБМ). З рус.проце́сс ’тс’, якое праз ням.Prozess з лац.prōcēssus ’рух наперад’ (аб рус. слове гл. Фасмер, 3, 386). Ст.-бел.процесъ, процессъ ’працэс, учынак’ праз польск.proces < лац.prōcēssus (Булыка, Запазыч., 269).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ізаэнтрапі́чны
(ад іза- + энтрапія)
звязаны з нязменнасцю энтрапіі;
і. працэс — змена стану фізічнай сістэмы, калі не змяняецца яе энтрапія.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)