захаце́цца, ‑хочацца; зак., безас., чаго і з інф.
З’явіцца, узнікнуць (пра жаданне). [Сцёпку] так моцна захацелася спаць, што вочы яго пачалі зліпацца самі. Колас. Захацелася хутчэй вярнуцца дадому, да сваіх палёў, да сям’і. Шахавец. Наблізілася старасць — захацелася адпачынку. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́клік, -у, мн. -і, -аў, м.
1. гл. выклікаць.
2. Патрабаванне, запрашэнне з’явіцца куды-н.
З’явіцца па выкліку.
В. у суд.
3. Запрашэнне, прапанова ўдзельнічаць у чым-н.
В. на спаборніцтвы.
В. на дуэль.
4. каму-чаму. Выражанае позіркам, словамі, учынкамі і пад. жаданне ўступіць у барацьбу.
Кінуць в. грамадству (звычайна пра ўчынак, што ідзе ўразрэз з чым-н. агульнапрынятым). У яго словах прагучаў в.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
notion [ˈnəʊʃn] n.
1. паня́цце, уяўле́нне;
have no notion of smth. не мець (а)нія́кага ўяўле́ння аб чым-н.
2. меркава́нне, по́гляд, ду́мка
3. капры́з, дзіва́цтва, недарэ́чнае жада́нне
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
гасці́ннасць, ‑і, ж.
Жаданне, гатоўнасць прыняць гасцей і пачаставаць іх; ветлівасць, сардэчнасць у абыходжанні з гасцямі. На твары [Дашчынскай] — бесклапотнасць і ветлівая гасціннасць гаспадыні, што ўзрадавана сябрам. Асіпенка. Пагасцілі госці Ды дзяўчыне кажуць: — Дзякуй за частунак, За гасціннасць вам. Русак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
глядзе́цца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; незак.
1. у што. Глядзець на сваё адлюстраванне ў чым‑н. Глядзецца ў люстэрка. □ Глядзяцца дрэвы ў люстры вод, Галінкамі махаюць. Прыходзька.
2. Пра жаданне ці магчымасць глядзець што‑н. Спектакль глядзіцца з неаслабнай увагай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наме́р, ‑у, м.
Жаданне, замысел што‑н. зрабіць. Добры намер. Варожы намер. Здзейсніць свае намеры. □ [Лабановічу] ўспаміналіся першыя дні прыезду сюды, яго намеры і планы. Колас. [Мікола:] Не было ў мяне намеру крыўдзіць цябе. Крапіва.
•••
З намерам — з пэўнай мэтай, знарок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смешнава́та,
1. Прысл. да смешнаваты.
2. безас. у знач. вык., каму. Пра тое, што выклікае здзіўленне, жаданне смяяцца. Некаторыя камандзіры.. разумныя мальцы былі, а пачнуць яны меркаваць, дык мне спачатку смешнавата было на іхняе тыцканне пальцамі ў карту. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Но́раў ’характар; упарты характар з капрызамі’ (Нас., Яруш., Шат., Бяльк.), ’звычай’ (Нас.), но́роў ’нораў, звычка’ (ТС), наро́ў ’тс’ (Ян.), ’нораў, натурлівасць’ (ТС), ст.-бел. норовы (1562, Карскі, 1, 249), укр. но́ров ’характар; прыхамаць, капрызы’, рус. но́ров, на́ров ’характар; жаданне; прыступ да справы’, славац., чэш. nrav ’характар, звычка; звычай’, ст.-чэш. nrav ’тс’, славен. nrȁv ’звычка, характар’, серб.-харв. на́рав ’тс’, макед. нарав ’тс’, балг. нъра́в, дыял. нара́вие ’тс’, ц.-слав. нравъ. Прасл. *norvъ, роднаснае літ. nóras ’воля, жаданне’, norė́ti ’хацець’, грэч. νωρεῑ ’моц, сіла’; таго ж паходжання ст.-інд. nar‑ ’мужчына’, авест. nar ’тс’ і пад. (Фасмер, 3, 84; Бязлай, 2, 229).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
zrażać się
незак. do kogo/czego расчароўвацца ў кім/чым; страчваць ахвоту (жаданне) да чаго
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Appetít
m -s, -e
1) апеты́т
gúten ~! — пры- е́мнага апеты́ту!
2) жада́нне, ахво́та
~ háben (auf A, nach D) — мець жада́нне [ахво́ту] (да чаго-н.)
j-m den ~ néhmen* — адбі́ць у каго́-н. ахво́ту
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)