куэ́сты

(ісп. cuesta = горны схіл)

грады з асіметрычнымі схіламі і ўступамі ў рэльефе, якія ўтвараюцца ў выніку размывання нахіленых у адзін бок скапленняў скопішчаў горных парод.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ГАНЧА́РНЫ ГО́РАН,

печ для абпальвання ганчарных вырабаў, якая выкарыстоўваецца пры высокаразвітым ганчарстве. Абпальванне ажыццяўляецца гарачымі (700—900 °C) газамі, якія атрымліваюцца пры згаранні паліва. Працэс бывае акісляльны (найб. пашыраны) і ўзнаўляльны (пры недастатковым доступе кіслароду). У сучаснай вытв-сці выкарыстоўваюць горны верт. і гарыз. тыпаў (электрычныя, на мазутным або газавым паліве). Першыя ганчарныя горны вядомы з канца 4-га тыс. да н.э. ў краінах Стараж. Усходу. Былі адкрытага і закрытага тыпаў, 1-, 2-, 3-ярусныя. У Еўропе пашыраны з сярэдзіны 1-га тыс. да н.э., на ўсходнеслав. землях — з 12—13 ст. На Беларусі выяўлены горны ў Мінску (16 ст.), Оршы (17 ст.), Міры (18 ст.). Іх муравалі з цэглы, камянёў, гліны, пераважна 1- і 2-ярусныя, круглыя (грушападобныя) ці чатырохвугольныя ў плане, з адкрытым і купалападобным (скляпеністым) верхам. Ніжні (топачны) ярус заглыблялі ў зямлю, верхні па баках засыпалі грунтам і агароджвалі зрубам, часам умацоўвалі бярвеннем, жэрдкамі, метал. прутамі, дротам, каменнем і дзёрнам. Для агню рабілі яму, у якую выходзіла вусце топкі. Ярусы (камеры) падзяляліся гарыз. перакрыццем (скляпеннем) з адтулінамі (люхтамі) для праходу гарачых газаў. Звычайна ганчарныя горны былі разлічаны на адначасовую тэрмічную апрацоўку 300—350 (часам 800—1000) вырабаў, якая працягвалася 9—14 гадз.

В.М.Ляўко.

т. 5, с. 31

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

масі́ў м Massv n -s, -e;

го́рны масі́ў геагр Gebrgsmassiv n, Gebrgsstock m -(e)s, -stöcke;

масі́ў зве́стак камп Dtenfeld n -(e)s, -er

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

БАКАЛЫКТА́Г,

Марка Пола хрыбет, горны хрыбет на У Куньлуня, у Кітаі. Даўж. каля 350 км. Выш. да 6300 м. Слаба расчлянёны, схілы ўкрыты абломкавым матэрыялам. Складзены пераважна з гранітаў і метамарфічных парод. У высакагор’ях — халодныя пустыні і ледавікі.

т. 2, с. 228

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ланцу́г, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Рад аднолькавых металічных звёнаў, паслядоўна злучаных адно з адным.

Л. якара.

2. перан. Суцэльны рад, сукупнасць чаго-н.

Л. людзей.

Горны л.

3. перан. Лінія байцоў, размешчаных на пэўнай адлегласці адзін ад аднаго.

Бегчы ланцугом (прысл.).

4. Устройства з шэрагу злучаных між сабой элементаў, якія ўтвараюць суцэльную лінію (спец.).

Электрычны л.

Як з ланцуга сарваўся (разм.) — пра нястрыманага, злога чалавека.

|| памянш. ланцужо́к, -жка́, мн. -жкі́, -жко́ў, м. (да 1—3 знач.).

|| прым. ланцу́жны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Л. сабака.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

pebble

[ˈpebəl]

1.

n.

1) Geol. га́лька f.

2) ка́мень -я m.

3) го́рны крышта́ль (ужыва́ны ча́сам для акуля́раў)

2.

v.t.

брукава́ць або́ выклада́ць ка́менем; пасыпа́ць га́лькай

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

азакеры́т

(ад гр. ozo = пахну + keros = воск)

мінерал групы нафтавых бітумаў белага, жоўтага, бурага або зялёнага колеру; выкарыстоўваецца ў радыё-, электратэхніцы, парфумернай і лакафарбавай прамысловасці, медыцыне; горны воск.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

масі́ў

(фр. massif = цяжкавагавы, ад лац. massa = глыба, камяк)

1) горнае ўзвышша аднароднай геалагічнай будовы (горны м.);

2) шырокая прастора, аднастайная па якіх-н. прыметах (напр. лясны м.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Трымунта́н ‘сіберны вецер’ (Сцяшк. Сл.), трымукта́н ‘паўночны вецер’ (калінк, Арх. ГУ). Міжземнаморскі тэрмін з франц. tramontane ‘паўночны халодны вецер на заходнім узбярэжжы Італіі і паўночнай Корсікі’ або з італ. tramontano ‘тс’ < tra‑ ‘праз’ (< лац. trans‑ ‘тс’) і montana ‘гарыстая мясцовасць, нагор’е’ (лац. mons, montis ‘гара’) (Фасмер, 4, 93; ЕСУМ, 5, 618; SWO, 1980, 769), якія рознымі шляхамі трапілі на Беларусь. Параўн. польск. tramontana ‘паўночны вецер’, рус. азоўск. трамонта́но, тремонта́на ‘тс’, дан. термонта́нгорны вецер’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

goat

[goʊt]

pl. goats or coll. goat

1) каза́ f.; казу́ля f. (дзі́кая)

2) го́рны бара́н

3) Sl. ахвя́рны казёл

get one’s goat, Sl. — дражні́ць, злава́ць каго́ знаро́к

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)