◊ ich gébe dir ~ und Síegel — ты мо́жаш быць ва мне ўпэўнены
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ВО́РМСКІ ЭДЫ́КТ 1521,
заканадаўчы акт, накіраваны супраць пратэстанцкага вучэння ідэолага ням. Рэфармацыі М.Лютэра. Прыняты па патрабаванні імператара «Свяшчэннай Рым. імперыі» Карла V на рэйхстагу ў г. Вормс (Германія) у крас. 1521 пасля таго, як прысутны на рэйхстагу Лютэр адмовіўся адрачыся ад сваіх рэліг. поглядаў. Эдыкт абвяшчаў Лютэра ерэтыком і ставіў па-за законам, яго вучэнне забаранялася падтрымліваць, а творы — чытаць і распаўсюджваць. У час вяртання з Вормса Лютэра схаваў ад праследаванняў у замку Вартбург (каля г. Айзенах) саксонскі курфюрст Фрыдрых Мудры.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЕСТМІ́НСТЭРСКІ СТАТУ́Т 1931,
актбрыт. парламента ад 11 снеж., які вызначаў прававыя адносіны Вялікабрытаніі з яе дамініёнамі. Афіцыйна замацаваў рашэнне імперскай канферэнцыі 1926 аб прызнанні самастойнасці дамініёнаў ва ўнутр. і знешніх справах, іх роўнасці з метраполіяй. Паводле Вестмінстэрскага статута законы Вялікабрытаніі не маглі пашырацца на дамініёны без іх згоды, скасоўвалася правіла, у адпаведнасці з якім закон дамініёна лічыўся несапраўдным, калі пярэчыў законам метраполіі. Хоць Вялікабрытанія фактычна захоўвала кантроль над знешняй палітыкай дамініёнаў, Вестмінстэрскі статут сведчыў пра рост іх эканам. і паліт. самастойнасці.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
дакуме́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Дзелавая папера, якая служыць доказам чаго‑н. ці пацвярджае права на што‑н. Апраўдальны дакумент. Прыходныя і расходныя дакументы.
2. Пісьмовае пасведчанне, якое пацвярджае асобу прад’яўніка. У вагоне загаманілі, пасажыры стоўпіліся ў калідоры — ля выхаду з вагона два вайсковыя правяралі дакументы.Хадкевіч.Васіль зайшоў у будку, падаў вартаўніку свой дакумент.Кулакоўскі.
3. Пісьмовы акт, грамата, здымак і пад., якія маюць значэнне гістарычнага паказання, сведчаць аб чым‑н. Архіўныя дакументы. Дакумент гістарычнай важнасці. □ У штабе атрада мне паказалі адзін з шматлікіх дакументаў мужнасці. Два лісточкі паперы, на якіх .. Гаварылася аб змаганні і смерці васемнаццаці герояў пагранічча.Брыль.
[Ад лац. documentum — доказ.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
act
[ækt]1.
n.
1) учы́нак -ку m.
an act of kindness — учы́нак міласэ́рнасьці
2) працэ́с -у m.
in the act of — у працэ́се чаго́
in the very act of writing these words — якра́з калі́ пісаліся гэ́тыя сло́вы
3)
а) дзе́я f., акт -у m.
б) ну́мар у цы́рку, вар’етэ́n.
4) пастано́ва парля́мэнту, акт -у; дакумэ́нт -у m.
independence Act — Акт Незале́жнасьці
5) удава́ньне n.
to put on an act — удава́ць; рабі́ць вы́гляд
2.
v.i.
1) дзе́яць
to act promptly — дзе́яць неадкла́дна
2) трыма́цца
She acts as if she were tired — Яна́ захо́ўваецца, ні́быта была́ зму́чаная
3) удава́ць; прыкі́двацца, прыкіда́цца
Her anger is not genuine; she is acting — Злосьць е́йная не сапра́ўдная, яна́ то́лькі так прыкіда́ецца
4) гра́ць на сцэ́не
He acts very well — Ён ве́льмі до́бра гра́е
3.
v.t.
гра́ць ро́лю
to act Macbeth — гра́ць ро́лю Макбэ́та
•
- act as
- act for
- act upon
- act up
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
дакуме́нт
(лац. dicumentum = доказ, сведчанне)
1) дзелавая папера, якая пацвярджае права на што-н., служаць доказам чаго-н. (напр. д. аб адукацыі, праязны д.);
2) пасведчанне асобы (пашпарт і інш.);
3) пісьмовы акт, твор, грамата, малюнак, здымак, якія маюць значэнне гістарычнага сведчання (напр. архіўныя дакументы).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
БЕЛАПЯТРО́ВІЧ Ежы
(1740 — 16.3.1812),
дзяржаўны дзеяч ВКЛ. Лідскі стражнік (1764), лоўчы (1771), навагрудскі гродскі суддзя (1780), пісар вайсковы літоўскі (1783—87), чл. Пастаяннай рады (1780—84), удзельнічаў у рабоце дэпартамента справядлівасці. У час паўстання 1794 зачытаў на гар. рынку ў Вільні акт аб пачатку паўстання ў ВКЛ. Сябар Вышэйшай літоўскай рады ў Вільні, суддзя крымінальны літоўскі. З утварэннем Цэнтральнай дэпутацыі Вялікага княства Літоўскага кіраўнік аддзела вайск. патрэб. За справядлівасць, самаадданае выкананне грамадскіх і службовых абавязкаў яго назвалі «літоўскім Арыстыдам». Увекавечаны ў паэме А.Міцкевіча «Пан Тадэвуш».