му́ха, -і, ДМ му́се, мн. -і, мух, ж.
Агульная назва шырокараспаўсюджаных двухкрылых насякомых.
Асеннія мухі.
◊
З мухамі ў носе — капрызны, з норавам.
Пад мухай (разм.) — у стане ап’янення, быць п’янаватым.
Рабіць з мухі слана — значна перабольшваць што-н.
|| памянш. му́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
|| прым. мушы́ны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
яўрэ́і, -яў, адз. -э́й, -я, м.
1. Агульная этнічная назва народа, што гістарычна ўзыходзіць да старажытных семіцкіх плямёнаў (старажытных яўрэяў) і жыве цяпер у розных краінах свету агульным жыццём з астатнім насельніцтвам гэтых краін.
2. Асноўнае насельніцтва дзяржавы Ізраіль.
|| ж. яўрэ́йка, -і, ДМ -йцы, мн. -і, -рэ́ек.
|| прым. яўрэ́йскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дуна́й Агульная назва вялікай ракі ў беларусаў (Рам. Мат., Слаўг.).
□ Задуноўе — частка г. Віцебска за рэчкай Дунайкай (Шэйн БП., 776).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
клаві́р, ‑а, м.
1. Агульная назва струнных клавішных музычных інструментаў (клавікордаў, клавесіна, фартэпіяна і інш.).
2. Пералажэнне якога‑н. ансамблевага, аркестравага або опернага твора для снавання ў суправаджэнні фартэпіяна або для выканання на фартэпіяна.
[Ням. Klavier.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сацыя́л-дэмакра́тыя, ‑і, ж.
1. Агульная назва сацыялістычных партый, якія ўзніклі ў другой палове 19 ст. Расійская сацыял-дэмакратыя.
2. Палітычны кірунак у міжнародным рабочым руху, які перарадзіўся з сацыялістычнай у дробнабуржуазную апартуністычную плынь.
[Ад лац. socialis — грамадскі і слова дэмакратыя.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
струг 1, ‑а, м.
1. Інструмент для грубай апрацоўкі драўніны струганнем; агульная назва інструментаў для стругання.
2. Землярыйная машына, якая зразае грунт слаямі пры дапамозе нажа.
струг 2, ‑а, м.
Уст. Драўлянае рачное судна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хе́ты, ‑аў; адз. хет, ‑а, М хеце, м.
Агульная назва плямён і народнасцей, якія насялялі ў 2 і ў пачатку 1 тысячагоддзя да н. э. цэнтральную і ўсходнюю часткі Малой Азіі і паўночную Сірыю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перапялі́ца (перапелі́ца) ’агульная назва птушак’ (Інстр. 2), перапялі́ца ’перапёлка’ (рэч., Нар. Гом.), пэрэпэліца ’тс’ (Дразд.; Бес.; Мат. Гом.). Да перапёлка (гл.). Формы з суф. ‑іца ўяўляюцца больш архаічнымі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэпута́цыя ’агульная думка, якая склалася пра каго-небудзь’ (ТСБМ). Ст.-бел. репутацыя ’рэпутацыя’ < ст.-польск. reputacyja ’тс’ < лац. rĕpŭtātio ’абдумванне; разважанне’ < rĕpŭto ’абдумваць; разважаць’ (Булыка, Лекс. запазыч., 136).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сабакагало́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае галаву, падобную на сабачую.
2. у знач. наз. сабакагало́выя, ‑ых. Агульная назва буйных наземных малп падсямейства мартышкавых, у якіх галава падобна на сабачую. Мандрылы і павіяны адносяцца да сабакагаловых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)