жа́ртачкі мн Späßchen pl;
гэ́та не жа́ртачкі! das ist kein Spaß!, damit ist nicht zu spáßen!;
◊ што ко́шцы жа́ртачкі, то мы́шцы сме́рць ≅ des éinen Freud’ des ándern Leid
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
агі́да ж (пачуццё) Ábscheu m -s і f - (да чаго-н vor D); Wíderwille m -ns (да чаго-н gégen A);
гэ́та выкліка́е агі́ду das widert mich an
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
знаёмы
1. прил. знако́мый, изве́стный;
~мая мело́дыя — знако́мая (изве́стная) мело́дия;
2. прил. знако́мый;
мы з ім ~мыя — мы с ним знако́мы;
3. в знач. сущ. знако́мый;
гэ́та мой з. — э́то мой знако́мый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адчува́льны прям., перен. чувстви́тельный, ощути́тельный, ощути́мый; (заметный — ещё) осяза́емый;
а. ўдар — чувстви́тельный (ощути́тельный, ощути́мый) уда́р;
гэ́та ве́льмі ~ныя выда́ткі — э́то весьма́ чувстви́тельные (ощути́тельные, ощути́мые) расхо́ды;
~ныя вы́нікі дзе́йнасці — ощути́мые (осяза́емые) результа́ты де́ятельности
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
парабі́цца сов.
1. сде́латься, стать;
ад до́ўгай хады́ но́гі ~бі́ліся ця́жкімі — от до́лгой ходьбы́ но́ги ста́ли тяжёлыми;
2. разг. случи́ться; стрясти́сь;
што гэ́та ў вас ~бі́лася? — что э́то у вас случи́лось (стрясло́сь)?
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
забы́ць, -бу́ду, -бу́дзеш, -бу́дзе; -бу́дзь; -бы́ты; зак.
1. каго-што або пра каго-што, на каго-што або аб кім-чым. Перастаць помніць; страціць успамін пра каго-, што-н.
З. старое (пра старое, на старое).
З. і думаць пра гэта (перастаць успамінаць, спадзявацца на што-н.).
2. што, пра каго-што, аб кім-чым і з інф. Упусціць з памяці, не ўспомніць.
З. адрас знаёмага.
З. пра даручэнне (аб даручэнні).
3. каго-што. Пакінуць дзе-н., не захапіць з сабой па няўважлівасці.
З. парасон у аўтобусе.
Што я там забыў? (нашто мне там быць; няма чаго мне там рабіць; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
во, часц. ўказ. (разм.).
1. Ужыв., калі трэба паказаць што-н., звярнуць увагу на што-н.
Во, рыбіна плёснула.
Кладзі ўсё гэта во сюды.
2. Ужыв., калі трэба выказаць здзіўленне, задавальненне або незадавальненне, абурэнне.
Во малайцы, што прыехалі.
Во, што яны тут натварылі!
3. Ужыв. пры пытальных і адносных займенніках і прыслоўях, калі трэба акцэнтаваць на нечым увагу.
Вы мне во што скажыце, даражэнькія.
4. Ужыв., калі трэба пацвердзіць сказанае некім.
Во бачыш, і Аляксей табе тое самае кажа.
5. Ужыв., калі трэба падвесці вынік сказанаму.
Во як бывае.
6. у знач. выкл. Ужыв. для ўзмацнення эмацыянальнай афарбоўкі сказа.
Во мароз дык мароз!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
без, прыназ. з Р.
1. Указвае на адсутнасць у прадмеце, з’яве, паняцці часовай або пастаяннай прыкметы.
Крэсла без ножкі.
Праца без прымусу.
Без праўды веку не пражывеш (прыказка).
2. Паказвае, што дзеянне адбываецца без удзелу каго-н., чаго-н.
Працаваць без памочніка.
3. Пры словах, што абазначаюць меру, час, колькасць, паказвае, колькі не хапае да поўнай меры.
Без 20 сантыметраў 3 метры.
Без чвэрці гадзіна.
4. З некаторымі назоўнікамі ўтварае прыслоўныя спалучэнні, якія выражаюць спосаб дзеяння.
Працаваць без адпачынку.
Бегчы без аглядкі.
◊
Не без гэтага (разм.) — і гэта бывае.
Не без таго (разм.) — бывае і так.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уро́к, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Вучэбная работа, зададзеная вучню.
Вывучыць у.
Не зрабіў урокаў.
Складаны ў.
На заўтра ў мяне многа ўрокаў.
2. Вучэбная гадзіна, прысвечаная асобнаму прадмету.
У. роднай мовы.
Званок на ў., з урока.
Зарабляць урокамі (даючы прыватныя ўрокі).
3. Работа, якая павінна быць выканана да пэўнага тэрміну (уст.).
Выканаць дзённы ў.
4. перан. Нешта павучальнае, з чаго можна зрабіць вывад на будучае.
Урокі гісторыі.
Атрымаць добры ў.
Гэта табе будзе ў. надалей.
◊
Браць урокі чаго ў каго — вучыцца ў каго-н. прыватным чынам, не ў школе.
Браць урокі музыкі.
Даваць урокі — выкладаць асобным вучням, не ў школе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
успа́сці, -паду́, -падзе́ш, -падзе́; -падзём, -падзяце́, -паду́ць; -па́ў, -па́ла; -падзі́; зак. (разм.).
1. на каго-што. Напасці з мэтай захопу, грабяжу, забойства і пад.
Разбойнікі ўспалі на падарожнага.
2. на каго (што). Накінуцца на каго-н. з лаянкай, папрокамі.
У. на неслуха.
3. каго-што. Выпадкова трапіць, набрысці на каго-, што-н.
У. на след.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), на каго (што). Нечакана авалодаць кім-н., ахапіць каго-н. (пра якое-н. пачуццё).
На яго ўспала лень.
◊
Успасці на думку каму (разм.) — прыйсці, з’явіцца ў думках.
Позна мне гэта ўспала на думку.
|| незак. успада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)