шлюз, ‑а, м.

1. Гідратэхнічнае збудаванне, прызначанае для пераводу суднаў з адной воднай прасторы ў другую, з іншым узроўнем вады. На сваім шляху ад Павянца да Сарок наш параход пройдзе 19 шлюзаў. Галавач.

2. Адтуліна з засаўкай у плаціне, праз якую выпускаецца вада. Мне добра чуваць шум вады, што пад узнятым шлюзам кідаецца цераз загародку і сваёй мелодыяй напамінае пра млын. Мыслівец. Каля шлюза сабралася трохі ціны, і Сагайдак выцягнуў яе граблямі на бераг. Парахневіч.

3. Спецыяльнае прыстасаванне ў выглядзе шырокага нахіленага жолаба ці латка для прамывання залатаноснага пяску ці здробненай руды.

[Ням. Schleuse.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эмансіпа́цыя, ‑і, ж.

Вызваленне ад якой‑н. залежнасці, прыгнёту; адмена якіх‑н. абмежаванняў. Адной з характэрных рыс светапогляду Скарыны было імкненне да эмансіпацыі ад заплеснеўшых царкоўна-феадальных традыцый, да абгрунтавання прынцыпаў развіцця царкоўна-феадальных традыцый, да абгрунтавання прынцыпаў развіцця свабоднай чалавечай асобы. Алексютовіч. // Грамадою рух у Заходняй Еўропе і дарэвалюцыйнай Расіі за роўныя правы жанчын з мужчынамі ў галіне грамадскага і працоўнага жыцця. За сваю эмансіпацыю, мне здаецца, жанчына дорага заплаціла: за ёй засталіся ўсе яе жаночыя абавязкі, і звыш таго, яна яшчэ ўзваліла на свае плечы вельмі многія мужчынскія. Сіпакоў.

[Лац. emancipatio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

го́ра ср.

1. го́ре;

2. нужда́ ж.; лише́ние;

3. разг. (в сложных словах) го́ре-...;

г.-паляўні́чы — го́ре-охо́тник;

4. разг., в знач. сказ. го́ре, беда́;

г. з ім — го́ре (беда́) с ним;

◊ і г. ма́ла — и го́ря ма́ло;

глыну́ць (ця́пнуць) г. — хлебну́ть (тя́пнуть) го́ря;

про́ста г. — су́щее (пря́мо, про́сто) наказа́ние;

г. го́ркае — го́ре го́рькое;

г. гарава́ць — го́ре горева́ть (мы́кать);

г. мне! — го́ре мне!;

на маё г. — на мою́ беду́;

(і) смех і г. — (и) смех и го́ре;

з го́рам напала́м — с го́рем попола́м;

памагчы́ го́ру — помо́чь го́рю;

г. мучы́ць ды жыць ву́чыць — посл. го́ре му́чит да жить у́чит;

у го́ры жыць ды з пе́рцам е́сці — погов. ирон. в го́ре жить и с пе́рцем есть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

robić się

robi|ć się

незак.

1. рабіцца;

2. рабіцца; станавіцца;

robić się ciemno — становіцца (робіцца) цёмна;

robić się mi się niedobrze — мяне нудзіць; мне млосна; мяне цягне на ваніты;

już się ~! разм. зараз!; гатова!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

dech, tchu

м. дыханне; дух;

zaczerpnąć tchu — перавесці дух;

jednym tchem — адным духам;

wypić jednym tchem — выпіць залпам;

biec co tchu — бегчы з усяе моцы (штосілы; што ёсць духу);

dech mi zaparło — мне заняло дух

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

извини́ть сов.

1. вы́бачыць (каму што, за што), праба́чыць (каму што, за што); (простить) дарава́ць (каму што, за што);

прошу́ извини́ть меня́ прашу́ вы́бачыць (праба́чыць) мне;

2. уст. (оправдать) апраўда́ць; вы́бачыць, праба́чыць;

э́тот посту́пок нельзя́ извини́ть мо́лодостью гэ́ты ўчы́нак не́льга апраўда́ць маладо́сцю;

◊

извини́(те)! выбача́й(це)!, вы́бач(це)!, прабача́й(це)!, праба́ч(це)! дару́й(це);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прости́ть сов. дарава́ць (каму, чаму, што); (извинить) праба́чыць, вы́бачыць (каму, чаму);

прости́те меня́! дару́йце (праба́чце, вы́бачце) мне!;

прости́ть оби́ду дарава́ць (праба́чыць) кры́ўду;

прости́ть кого́-л. за что́-л. дарава́ць каму́-не́будзь за што-не́будзь;

◊

прости́(те)! а) вводн. сл. дару́й, дару́йце (прабача́й, прабача́йце, выбача́й, выбача́йце)!; б) (прощай) быва́й (быва́йце)!;

сказа́ть после́днее прости́ сказа́ць апо́шняе быва́й;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

belief

[bɪˈli:f]

n.

1) ве́ра f., перакана́ньне n.; ду́мка f., апі́нія f.

it is my belief that he is lying — Я перако́наны, што ён мані́ць

to the best of my belief — паво́дле майго́ перакана́ньня, нако́лькі мне ве́дама

2) даве́р -у m.; перако́нанасьць f.

He expressed his belief in the boy’s honesty — Ён вы́казаў сваё перакана́ньне ў сумле́ннасьці хлапца́

3) ве́раваньне n., рэлігійная ве́ра

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

beyond

[biˈɑ:nd]

1.

prep.

1) за, па-за, з-за

beyond the sea — за мо́рам

2) пазьне́й, як; пасьля́

beyond the time set — пазьне́й вы́значанага ча́су

3) вышэ́й за

it is beyond my power — Гэ́та мне не пад сі́лу

2.

adv.

дале́й; далёка, во́ддаль

Beyond were the hills — Дале́й былі́ ўзго́ркі

3.

n.

the beyond or the great beyond — замагі́льнае жыцьцё, тагасьве́тнае жыцьцё

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

tell

[tel]

v.t. told, telling

1) раска́зваць, апавяда́ць

2) каза́ць

Tell the truth — Скажы́ пра́ўду

3) пазнава́ць, разро́зьніваць

He couldn’t tell which house it was — Ён ня мог пазна́ць, като́ры гэ́та быў дом

4) зага́дваць

I was told to show my passport — Мне сказа́лі паказа́ць па́шпарт

•

- Don’t tell me

- I tell you

- I can tell you

- tell of

- tell off

- tell on

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)