стрэс
(англ. stress)
стан напружання арганізма, які ўзнікае пад уплывам моцных уздзеянняў (холаду, голаду, псіхічных і фізічных траўм).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
катале́псія
(гр. katalepsis = схватванне, авалоданне)
стан поўнай нерухомасці, які ўзнікае ў чалавека пры моцным хваляванні, пад уздзеяннем гіпнозу, пры некаторых нервовых і псіхічных хваробах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ко́ма1
(н.-лац. coma, ад гр. koma = глыбокі сон)
мед. выключна цяжкі паталагічны стан арганізма са стратай прытомнасці, парушэннем кровазвароту, дыхання, працэсу абмену.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эксэ́ргія
(ад экс- + гр. ergon = работа)
найбольшая работа, якую можа выканаць фізічная сістэма пры пераходзе з дадзенага стану ў стан раўнавагі з навакольным асяроддзем.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Сяўба́ ’пасеў збожжа, час пасеву’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Касп., Стан., Шат., Сл. ПЗБ, Бяльк.), ’матэрыял (насенне, караняплоды, зерне) для пасеву’ (віл., Стан.; Сцяшк., Сл. ПЗБ), сеўба́ ’перыяд пасадкі караняплодаў’ (Арх. Вяр.), сылба́ ’ўсходы’ (зах.-палес., Выг.), ст.-бел. севба ’працэс пасеву і яго плён’: севба моя поспела, бочку севбы (1540 г.; Лінгв. дасл., 69). Дэрыват ад сеяць з суф. -ба, паводак Сцяцко (Афікс. наз., 33), з менай j/b у аснове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́гі 1 мн. ’маленькі ручаёк, які сцякае па чым-небудзь’ (Янк. Мат.). Гл. рага.
Рэ́гі 2 мн. л. ’рогат’ (Стан.). Бязафікснае ўтварэнне ад рэгаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сця́глі, сця́глы, сця́гля ’каленныя сухажыллі’ (шчуч., іўеў., шальч., Сл. ПЗБ), сцягле́ ’суставы, што злучаюць галёнку са сцягном’ (беласт., Стан.), сця́гля ’сцягно’ (Сцяшк. Сл.). Гл. цяглі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сямна́ццаць, сямна́нцаць ’лічба 17’ (Карскі 2-3, 94), семна́ццаць ’тс’ (ТСБМ, Некр. і Байк., ТС), семна́нцаць ’тс’ (Некр. і Байк., Стан.). Гл. сем і -наццаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ублы́тацца, ублы́твацца
1. sich in éine Sáche verstrícken, sich (D) éine Geschíchte auf den Hals láden*; sich éinmischen (умяшацца);
2. зал. стан verwíckelt wérden
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
кармі́цца
1. sich nähren, spéisen vi; äsen vi (пра дзічыну);
2. (жыць чым-н) sich ernähren; sein Dásein frísten;
3. зал. стан ernährt [gefüttert] wérden
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)