бінтаваць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., каго-што.
Абмотваць, абкручваць бінтам, марляй і пад.; перавязваць. Чыжык ірве торбу на стужкі і пачынае бінтаваць Саўчанку, закінуўшы яму на плечы гімнасцёрку. Лупсякоў. Пакуль урач бінтаваў Віктару руку, сюды падышоў Чарных і другія партызаны. Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выслухаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Уважліва паслухаць, успрыняць сказанае. Выслухаць скаргу. Выслухаць параду. ▪ Спаважна выслухала настаўніца шчырыя словы. Мурашка.
2. Слухаючы, вызначыць стан некаторых унутраных органаў. Выслухаць работу сэрца. ▪ Урач выслухаў хворую і нахмурыўся. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ятраге́нія
(ад гр. iatros = урач + gennao = параджаю)
мед. захворванне, якое ўзнікае як рэакцыя на няправільна вытлумачаныя хворым словы або паводзіны ўрача, прачытаную медыцынскую літаратуру.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
пілюля, ‑і, ж.
Лякарства, спрасаванае ў форме галачкі, шарыка. [Урач] даў пілюляў, «каб прапацець», і загадаў везці Валодзю назад. Карпюк. Урач памацаў пульс, тэмпературу змераў, Паслухаў, што рабіць патрэбна, расказаў І хвораму пілюлі прыпісаў. Корбан.
•••
Паднесці пілюлю гл. паднесці.
Праглынуць пілюлю гл. праглынуць.
[Лац. pilula.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нелюдзімы, ‑ая, ‑ае.
Які пазбягае людзей, які аддае перавагу адзіноце. Дзядзька Барыс быў нелюдзімы. Урач ведала, што жыве ён ад самай вайны адзін. Даніленка. Характар у дзеда Мацея ад прыроды быў пануры, і вяскоўцы нездарма лічылі яго нелюдзімым. Ляўданскі. // Уласцівы для такога чалавека. Нелюдзімы характар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
до́ктар, ‑а; мн. дактары́ (з ліч. 2, 3, 4 до́ктары), ‑о́ў; м.
Разм. Урач, лекар. Ёсць бальніца, у бальніцы — І доктар, і фельчар, Хто прыходзіць ці прывозяць — Хворых лечаць, лечаць. Купала.
•••
Доктар навук якіх — самая высокая вучоная ступень у СССР; асоба, якой прысуджана гэта ступень. Доктар філалагічных навук.
[Ад лац. doctor — настаўнік, выкладчык.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздзець, ‑дзену, ‑дзенеш, ‑дзене; зак., каго-што.
1. Зняць з каго‑н. адзенне. Мы раздзелі малога, урач агледзеў яго, аслухаў. Кулакоўскі. // Распрануць.
2. Разм. Аграбіць, зняўшы з каго‑н. адзенне. Ды сама [Хадора] амаль не ў споднім, Твар збялеў, што ў меле: — Ах, мой Савачка, мой родны, А мяне ж раздзелі! Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ятраге́нія
(ад гр. iatros = урач + -генія)
хвароба, якая ўзнікае як рэакцыя на няправільна зразуметыя хворым словы або паводзіны ўрача, прачытаную медыцынскую літаратуру.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ятрамеха́ніка
(ад гр. iatros = урач + механіка)
кірунак у медыцыне 16—18 ст., прадстаўнікі якога спрабавалі растлумачыць усе фізіялагічныя і паталагічныя з’явы на аснове законаў механікі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
сардэчнік 1, ‑а, м.
Разм.
1. Чалавек, хворы на сэрца.
2. Урач, спецыяліст па хваробах сэрца.
сардэчнік 2, ‑у, м.
Шматгадовая травяністая меданосная расліна сямейства губакветных, якая ўжываецца ў медыцыне пры сардэчна-сасудзістых і нервовых захворваннях.
сардэчнік 3, ‑а, м.
Унутраная частка апаратаў, прылад і пад. Жалезны сардэчнік. // Стрыжань, які ўводзіцца куды‑н. для змацавання частак. Сардэчнік троса. // Унутраная частка электрамагніта, індуктара. Сардэчнік генератара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)