магістра́т

(лац. magistratus = улада, кіраўніцтва)

1) прадстаўнік вышэйшай улады ў Стараж. Рыме, напр. консул, прэтар, трыбун і інш.;

2) орган гарадскога самакіравання ў некаторых краінах (параўн. муніцыпалітэт);

3) ніжэйшая судовая або паліцэйская службовая асоба ў некаторых краінах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

аўтарыта́рны

(фр. autoritaire = уладны, ад лац. auctoritas = улада, уплыў)

1) заснаваны на безагаворачным падпарадкаванні ўладзе, дыктатуры (напр. а. рэжым);

2) які імкнецца навязаць свой аўтарытэт.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

бюракра́тыя

(фр. bureaucratie, ад bureau = бюро + гр. kratos = улада)

1) сістэма кіравання, пры якой асноўную ролю выконвае адміністрацыйны апарат, далёкі ад інтарэсаў грамадства;

2) чыноўніцтва.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

мана́рхія

(гр. monarchia, ад monos = адзін + arche = улада)

форма кіравання, пры якой вярхоўная ўлада належыць адной асобе (манарху), а таксама дзяржава з такой формай кіравання.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

тэакра́тыя

(гр. theokratia, ад theos = бог + kratos = улада)

форма дзяржаўнага кіравання, калі палітычныя ўлада ў краіне належыць духавенству, а таксама дзяржава з такой формай кіравання.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

тэхнакра́тыя

(ад гр. techne = майстэрства + kratos = улада)

напрамак у грамадскай думцы, які лічыць, што грамадства можа рэгулявацца рацыянальнымі прынцыпамі, што выпрацавалі вучоныя, інжынеры, тэхнікі (тэхнакраты).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

усталява́цца сов.

1. (надёжно укрепиться) установи́ться; утверди́ться, упро́читься;

ула́да ўсталява́лася — власть утверди́лась (упро́чилась);

памі́ж і́мі ўсталява́ліся до́брыя адно́сіны — ме́жду ни́ми установи́лись хоро́шие отноше́ния;

2. обоснова́ться, устро́иться;

ён ~ва́ўся на но́вым ме́сцы — он обоснова́лся (устро́ился) на но́вом ме́сте;

3. (сформироваться, сложиться) установи́ться;

хара́ктар яшчэ́ не ўсталява́ўся — хара́ктер ещё не установи́лся

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

helm

I [helm]

1.

n.

1) стырно́ n., руль -я́ m., стырнаво́е ко́ла

2) ула́да f., кірава́ньне n., Fig. дзяржа́ўнае стырно́

2.

v.t.

1) кірава́ць, накіро́ўваць стырно́м (парапла́ў), стырнава́ць

2) кірава́ць дзяржа́вай, прадпрые́мствам

II [helm]

n.

гл. helmet

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

рэжы́м

(фр. régime, ад лац. régimen = улада)

1) дзяржаўны лад, метад кіравання;

2) дакладна ўстаноўлены распарадак жыцця, працы, адпачынку (напр. р. дня, санаторны р.);

3) сістэма правіл, мерапрыемстваў, неабходных для дасягнення пэўнай мэты (напр. р. бяспекі на вытворчасці).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АРХО́НТ, архант (грэч. archōn),

вышэйшая службовая асоба ў стараж.-грэч. полісах. У Афінах гэтая пасада з’явілася ў 11 ст. да н.э., калі замест басілея (цара) тут пачалі правіць пажыццёвыя архонты. З 8 ст. да н.э. іх улада скарацілася да 10 гадоў, з 7 ст. да н.э. — да 1 года. Кандыдатаў у архонты вызначаў арэапаг. З 487—486 да н.э. архонта выбіралі па жэрабю. З 7 ст. да н.э. ўлада належала 9 архонтам: эпанім кіраваў выканаўчай уладай, басілей выконваў рэліг. функцыі, палемарх быў военачальнікам, 6 фесмафетаў займаліся суд. справамі. Усе разам складалі калегію архонта. У 5 ст. да н.э. пасада архонта страціла паліт. значэнне.

т. 1, с. 534

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)