потеря́ть сов. стра́ціць; (преимущественно о конкретных предметах) згубі́ць;
потеря́ть из ви́ду а) згубі́ць з вачэ́й; б) (упустить) вы́пусціць з-пад ува́гі;
потеря́ть созна́ние стра́ціць прыто́мнасць;
потеря́ть су́мку згубі́ць су́мку; см. теря́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
расстро́іцца, -ро́юся, -ро́ішся, -ро́іцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Страціць правільнасць пастраення, стаць беспарадкавым.
Калона вучняў расстроілася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Страціць свой строй, лад (пра музычныя інструменты).
Цымбалы расстроіліся.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прыйсці ў заняпад.
Гаспадарка расстроілася.
4. Прыйсці ў ненармальны, хваравіты стан.
Здароўе расстроілася.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Не адбыцца па якой-н. прычыне.
Вяселле расстроілася.
6. Засмуціцца, моцна загараваць.
Р. з-за сына.
|| незак. расстро́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прапе́ць, -пяю́, -пяе́ш, -пяе́; -пяём, -пеяце́, -пяю́ць; -пе́ў, -пе́ла; -пе́й; зак.
1. гл. пець.
2. што. Страціць ад спявання (голас; разм.).
П. свой голас.
3. што і без дап. Правесці які-н. час, займаючыся спяваннем.
П. увесь вечар.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
спрацава́цца², -цу́юся, -цу́ешся, -цу́ецца; -цу́йся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Знасіцца ад працяглай работы (спец.).
Шасцярня ўжо спрацавалася.
2. Змучыцца, страціць сілы, здароўе ад цяжкай працы, стаміцца.
Спрацавалася за сваё жыццё.
|| наз. спрацо́ўванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пабля́кнуць і пабле́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Страціць яркія фарбы, выцвісці, паліняць. Фарбы пабляклі. Партрэты пабляклі. □ Пакуль [хлопчык] ляжаў у бальніцы, загар на твары завяў.. Нават вяснушкі на шылаватым носе паблеклі. Беразняк.
2. Памеркнуць, пабляднець. Драбнелі і прападалі зоры, пабляк.. месяц: неба ўвачавідкі налівалася далёкім сонечным святлом. Вышынскі. Летняя сінь неба крыху паблекла. Асіпенка.
3. Звяць, страціць свежасць (пра расліны). Першыя замаразкі прыхапілі пад акном вяргіні: яны пабляклі, пачарнелі. Кірэйчык. Усё навокал неяк паблякла, толькі на газонах ярка цвілі астры. Асіпенка. // перан. Страціць прыгажосць, свежасць, бляск. Твар пабляк. Вочы пабляклі. □ Некалі прыгожая, Крывіцкая зараз паблякла. Гурскі.
4. перан. Страціць сваю сілу, выразнасць, яскравасць. Слава паблякла. Уражанні пабляклі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
consciousness [ˈkɒnʃəsnəs] n.
1. усведамле́нне, разуме́нне; свядо́масць; самасвядо́масць;
political consciousness паліты́чная свядо́масць
2. прыто́мнасць;
lose consciousness стра́ціць прыто́мнасць;
regain consciousness апрыто́мнець
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Абазу́рыцца ’страціць сорам’ (Касп.) < *обо‑зор‑ити‑ся. Параўн. рус. пск. абазуриться ’прыстасоўвацца, сваволіць’, абазурнік ’нахабнік, гультай’, абазурить ’страціць сорам’, абазориться (‑абазуриться), абазорник (‑абазурник; параўн. рус. озорник, зазорный, позор). Магчыма, таксама кантамінацыя абазориться з опозориться. Неверагодна Тапароў (Зб. Бернштэйну, 455), які сцвярджае іранскую крыніцу для гэтага слова. Маецца на ўвазе ўзнікшае на аснове ст.-іран. zūrah ’несправядлівасць’, ст.-перс. zūrah ’тс’ гіпатэтычнае *aba‑zū̆r з наступным марфалагічным перараскладам на славянскай моўнай глебе. Супраць іранскай крыніцы таксама лінгвагеаграфія слова. Гл. Мартынаў, БЛ, 1972, 1, 17.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
black out
а) часо́ва стра́ціць зрок або́ прыто́мнасьць
б) пагасі́ць або́ зацямні́ць усё сьвятло́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
consciousness
[ˈkɑ:nʃəsnəs]
n.
1) сьве́дамасьць, сьвядо́масьць f.
2) прыто́мнасьць f.
to lose consciousness — стра́ціць прыто́мнасьць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
вы́маразіцца, ‑разіцца; зак.
1. Загінуць ад марозу.
2. Страціць на марозе ваду, вільгаць.
3. Выстудзіцца ад марозу. Хата вымаразілася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)