перадсмяро́тны, ‑ая, ‑ае.

Які бывае перад смерцю, папярэднічае смерці. Перадсмяротная сутарга. □ Ляжаў побач забіты гітлеравец, другі каля яго яшчэ курчыўся ў перадсмяротнай агоніі. Мележ. // Напісаны, сказаны перад смерцю. Перадсмяротнае завяшчанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэаніма́цыя, ‑і, ж.

Сукупнасць мерапрыемстваў па ажыўленню чалавека, які знаходзіцца ў стане клінічнай смерці, аднаўленне раптоўна страчаных або парушаных у выніку няшчасных выпадкаў, захворванняў і ўскладненняў функцый жыццёва важных органаў.

[Ад лац. reanimatio — ажыўленне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Tótenbett

n -(e)s, -e ло́жа сме́рці

auf dem ~ — на бо́жай пасце́лі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

валасо́к, -ска́, мн. -скі́, -ско́ў, м.

1. гл. волас.

2. Тонкая металічная ніць, спружына, дроцік у якім-н. механізме.

3. Тое, што і варсінка (у 2 знач.; спец.).

◊

На валаску (вісець) (разм.) — знаходзіцца ў вельмі ненадзейным, небяспечным становішчы.

Жыццё хворага на валаску.

На валасок (валаску) ад чаго — вельмі блізка (ад якога-н. няшчасця).

Быць на валасок ад смерці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ажы́ць, ажыву́, ажыве́ш, ажыве́; ажывём, ажывяце́, ажыву́ць; ажы́ў, ажыла́, -ло́; зак.

1. Стаць зноў жывым, вярнуцца да жыцця, аджыць.

А. пасля клінічнай смерці.

2. перан. Праявіцца ў ранейшай сіле, адрадзіцца.

Пасля зімы прырода ажыла.

Успаміны зноў ажылі.

3. перан. Зноў стаць бадзёрым, жыццярадасным; ажывіцца.

Усё ў школе ажыло, загуло як у раістым вуллі.

|| незак. ажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Пагі́рдзіцца ’памерці’. Параўн. дырдзіцца ’выцягваць ногі пры смерці’ (Касп.), ’здыхаць’ (вілен., Лаўчутэ, Балтызмы, 108), палес. згʼирдицца, згʼирджувацца ’тс’ (Лысенка, СПГ). Паводле Лаўчутэ (СБ, 109), з літ. dirdintis ’здыхаць, дайсці да канца жыцця’ < ЛгІ( ’лупіць, драць, знімаць скуру, кожу’. Гл. яшчэ дырда.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

медыта́цыя

(лац. meditatio)

1) роздум, самапаглыбленне;

2) форма філасофскай лірыкі, у якой паэт выкладвае свае роздумы над праблемамі жыцця і смерці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

залячы́ць, ‑лячу, ‑лечыш, ‑лечыць; зак., каго-што.

1. Загаіць шляхам лячэння. Залячыць рану. // Разм. Вылечыць не поўнасцю; ліквідаваць толькі знешнія адзнакі хваробы; падлячыць. Залячыць хваробу.

2. Разм. Змучыць лячэннем. Залячылі да смерці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разбалява́цца, ‑лююся, ‑люешся, ‑люецца; зак.

Пачаўшы баляваць, захапіцца баляваннем, гулянкамі. Жаніцца ён наогул не хацеў, і яшчэ больш не хацеў пасля смерці павялічваць багацце Загорскіх... Таму пан Канстанцін і разбаляваўся так. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эпіта́фія

[гр. epitaphios (logos) = надмагільнае слова]

1) надпіс на надмагільнай пліце;

2) кароткі верш, напісаны з выпадку чыёй-н. смерці.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)